Nowoczesne elektroniczne zegary, mimo swej dokładności, schodzą w cień przy tradycyjnych mechanizmach. Do pierwszych i zadziwiających zegarów należały te umieszczane na wieżach kościelnych i ratuszowych. Część unikatowych zabytków zachowała się, to zegary dostępne o każdej porze, bez zakupu biletu. Godne polecenia, wciąż aktywne zegarmistrzowskie dzieła spotkamy w kilku miastach.
Gdańsk
Tam znajduje się drugi największy na świecie zegar wieżowy. Jest dziełem Hansa Dűringera z 1464 r. Określa się go jako astronomiczny, pokazuje godziny, daty dzienne, miesięczne i roczne, dane chronologiczne i astronomiczne wraz z figurkami poruszającymi mechanizmy automatyczne. W 1554 r. zegar przestał działać. Rozeszła się legenda o klątwie. W czasach współczesnych udało się ponownie ustawić zegar.
Wrocław
W 1550 roku Hans Greulich rozpoczął pracę nad zegarem wieżowym w kościele św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. Kurant wydzwaniał co pół godziny kilka znanych melodii. Dzieło przyozdobiły symbole czterech pór roku i zodiakalne znaki.
Poznań
To tam jest niepowtarzalny zegar ratuszowy z koziołkami, jego początki datowane są na 1551 rok. To dzieło Bartela Wolfa z Gubina. Wmontowane w mechanizm dwa blaszane koziołki codziennie o godzinie 12.00 trykają się rogami, przyciągając rzesze turystów.
Warszawa
Zegar wieżowy na Zamku Królewskim powstał w 1622 r. z inicjatywy zegarmistrza warszawskiego Jana Suleja. Jego mechanizm ma cztery tarcze, wybija kwadranse i pełne godziny. Bardzo ucierpiał w czasie II wojny światowej, ale udało się przywrócić go do dawnej świetności.
Szczecin
Na Zamku Książąt Pomorskich jest zegarmistrzowskie dzieło sztuki z 1669 r. W tarczy zielony maszkaron porusza oczami zgodnie z ruchem dużej wskazówki zegara, umieszczona w ustach cyfra pokazuje dzień miesiąca. Konstruktorzy dodali jeszcze błazna wybijającego dłońmi kolejne godziny i minuty.
W zbiorach muzeów
Najstarszy w Polsce zegar wieżowy znajduje się w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, dużo ciekawych zabytków ma też gdańskie Muzeum Zegarów Wieżowych, które od kilku lat funkcjonuje pod nazwą Muzeum Nauki Gdańskiej. Oprócz prezentowania kolekcji pracownicy opiekują się zabytkowymi zegarami w całej Polsce i angażują się w konstruowanie nowych zegarów. Uruchomili m.in. zegar z najdłuższym (31 m 22 cm) wahadłem na świecie.
HK
