W szkołach dzwonki są nieodłącznym elementem codziennego życia. Wytwarzają specyficzne dźwięki, które informują uczniów i nauczycieli o zmianie zajęć, przerwach czy zakończeniu lekcji.
Historia dzwonków w szkołach sięga XIX wieku. Wtedy to wprowadzono pierwsze dzwonki, które służyły do sygnalizowania początku i końca lekcji. W dawnych czasach mógł to być nawet sporych rozmiarów dzwon, umieszczany na zewnątrz szkoły na specjalnym uchwycie lub nawet na wydzielonej szkolnej dzwonnicy.
Dzwonek szkolny, dawniej wydawany przez szkolnego woźnego przy pomocy małego ręcznego lub mechanicznego dzwonka, w nowszych przy pomocy dzwonka elektrycznego, a obecnie coraz częściej generowany w sposób elektroniczny poprzez szkolny system nagłośnienia zbudowany przeważnie w oparciu o programowany system zegarowy.
W ostatnim czasie coraz więcej szkół zaczyna szukać alternatywnych sposobów na organizację zajęć, które są mniej uciążliwe dla uczniów i nauczycieli. Wśród takich sposobów znajdują się systemy bezdźwiękowe, systemy świetlne oraz indywidualne systemy powiadomień. Badania nad wpływem dzwonków na koncentrację uczniów sugerują, że dźwięki dzwonków mogą wpływać na ich koncentrację i podwyższony poziom stresu. Dzwonki są bodźcem, który wyróżnia się z tła innych dźwięków i przyciąga uwagę uczniów. To może prowadzić do zakłóceń w skupieniu, szczególnie gdy uczniowie są mocno zaangażowani w zadanie.
Tak więc systemy bezdźwiękowe to nowoczesne rozwiązania, które wykorzystują różnego rodzaju technologie, takie jak tablety czy smartfony. Należą do nich na przykład systemy świetlne, które polegają na wykorzystaniu specjalnych świateł, które informują uczniów i nauczycieli o zmianie zajęć. Są one mniej uciążliwe dla dzieci, ponieważ nie zakłócają pracy w klasie, ale mogą być uciążliwe dla nauczycieli, którzy muszą pamiętać o ich obsłudze.
Starszym uczniom mogą spodobać się indywidualne systemy powiadomień. To rozwiązania, które pozwalają nauczycielom na indywidualne powiadamianie ich o zmianie zajęć. Mogą one polegać na wysyłaniu SMS-ów, e-maili lub powiadomień za pomocą specjalnych aplikacji. Są one mniej uciążliwe dla uczniów, ponieważ są bardziej dostosowane do indywidualnych potrzeb, ale wymagają więcej pracy ze strony nauczycieli.
Wielu uczniów i nauczycieli korzystnie ocenia fakt wyłączenia dzwonka w szkole:
- W szkole jest o wiele ciszej.
- Dzieci są spokojniejsze, lepsze samopoczucie mają również nauczyciele. Głośny dźwięk dzwonka wzbudza intensywne emocje i jest stresem dla organizmu.
- Dzieci we własnym tempie kończą zadania i pakują się niepospieszane naglącym sygnałem.
- Lekcję rozpoczyna i kończy nauczyciel – nie dzwonek. Dzieci uczą się w ten sposób szacunku do drugiego człowieka, nie przerywają mu nagle w pół zdania, bo „jest przerwa”.
- Uczniowie korzystają z zegarków szkolnych lub własnych, uczą się zarządzania czasem.
Korzyści z rezygnacji z dzwonków wydają się być bezdyskusyjne. Tym bardziej ciekawy jest fakt, że jednak niektóre szkoły, po kilkutygodniowych lub kilkumiesięcznych testach funkcjonowania bezdźwiękowych sygnałów, jednak wracają do starego systemu. Oto co ich do tego skłania:
- Zegary nie są wszędzie tak samo widoczne, na przykład, kiedy dzieci są na boisku.
- Podczas lekcji wciąż ktoś domaga się odpowiedzi na pytanie: „Która jest godzina?”, co wprowadza chaos i dezorganizuje lekcję.
- Nauczycielom czasem zdarza się przedłużać lekcje, co nie podoba się uczniom.
- Dzieci chodzą po szkole po rozpoczęciu lekcji, tłumacząc się, że nie wiedziały, iż lekcje się już zaczęły.
Dzwonek to przecież symbol szkoły. Wydawać by się mogło, że szkoła bez dzwonka to nie szkoła, ale czy na pewno? Na to pytanie odpowiedzcie już sobie sami.
* * *
Z okazji rozpoczynającego się nowego roku szkolnego życzę wszystkim uczniom wielu sukcesów i radości ze zdobywania wiedzy, a nauczycielom satysfakcji płynącej z pracy z dziećmi i młodzieżą. Niech ten rok szkolny będzie bezpieczny… z dzwonkiem lub bez dzwonka.
Sylwia Wadach Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie
Bibliografia:
