Muzea kojarzą się ze sztuką, jednak nie musi ona być artystyczną, jak się okazuje – może dotyczyć sztuki uporania się z trudnymi wspomnieniami czy przeżyciami. Przykładem tego nietypowego przeznaczenia jest Muzeum Zerwanych Związków w Chorwacji.
Choć dla wielu ten obiekt to miejsce wrażeń i niecodziennej rozrywki, ale dla innych pełni swoistą funkcję terapeutyczną. Darczyńcy decydują się pokazać historię swojej nieszczęśliwej miłości, pozbywając się zarazem trudnych pamiątek. Niecodzienne rekwizyty dla zwiedzających mogą być nie tylko ciekawostkami, ale i przestrogą.
Muzeum Zerwanych Związków mające pomóc w zdystansowaniu się do bolesnej przeszłości i przezwyciężeniu bólu rozstania było początkowo tymczasową i wędrowną ekspozycją. Ta jednak cieszyła się sporym zainteresowaniem. Okazało się, że przybywa zarówno eksponatów, jak i zwiedzających, a skoro to niezła atrakcja turystyczna, centrum pamiątek złamanych serc potrzebna była stała siedziba. Po objazdowej trasie kolekcja znalazła swoje miejsce w Zagrzebiu w 2010 r.
Tworzenie i pokazywanie tej ekspozycji to inicjatywa ex-pary chorwackich artystów. Młoda chorwacka producentka filmowa Olinka Vištica i projektant wnętrz Dražen Grubišić, kilka lat po tym, jak rozpadł się ich związek, postanowili ponownie połączyć siły w nietuzinkowym projekcie. Muzeum rozstań, które założyli, zostało uhonorowane w 2011 r. nagrodą Kennetha Hudsona, przyznawaną przez Europejskie Forum Muzealne najbardziej innowacyjnym instytucjom tego typu.
Muzeum mieści się barokowym pałacu Kulmer, w historycznej części Zagrzebia przy ulicy Cyryla i Metodego 2. Podobne muzeum próbowano prowadzić w Los Angeles, założył je w 2016 r. John B. Quinn, ale obiekt funkcjonował tylko rok. Chorwacka kolekcja ma się za to dobrze, a rekwizyty tam pokazywane to np.: zwrócone pierścionki zaręczynowe, listy, zdjęcia, maskotki, suknie (nawet ślubne), wyrzucone telefony. Mało tego, znaleźć tam da się i siekierę. Nie służyła ona do zbrodni, tylko do porąbania mebli przypominających o wspólnym wiciu gniazda z ukochanym, który nie dochował wierności. Siekiera przywędrowała z Berlina. Choć sama nie stanowi pamiątki, stała się narzędziem do niszczenia takowych. Właścicielka przekazała ją razem z opisem historii. Podobnie inne pamiątki mają opisy miejsc i zdarzeń.
Część ekspozycji w formie wystawy czasowej jest pokazywana na świecie, m.in. w Meksyku, Turcji, Wielkiej Brytanii, USA, na Filipinach i w Japonii. Wystawa jest zmieniana co dwa lata, aby pokazać jak najwięcej ciekawych historii, bo kolekcja wciąż się powiększa.
Halina Kossak
