Polska słynie z pięknych miejsc szczególnego kultu związanego z wydarzeniem nadprzyrodzonym, relikwiami lub cudownym wizerunkiem. Są to przeważnie świątynie wzniesione na pamiątkę objawienia czy w celu oddawania czci relikwiom lub wizerunkom. Sanktuaria jako ośrodki kultu i miejsca święte należą do kulturowego i duchowego dziedzictwa, są także ośrodkami ruchu pielgrzymkowego.
Architektura ich często zachwyca. Część z nich to skarbnice historii i wybitnych dzieł sztuki, nierzadko zanurzone w bujnej przyrodzie. Miejsca modlitwy i medytacji, ale też wielu odkryć natury estetycznej. Polskie sanktuaria warto odwiedzić również wycieczkowo.
Pomniki Historii
Sanktuarium wraz z klasztorem oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie to jeden z najcenniejszych kompleksów zabytkowych w kraju. Otoczony potężnymi murami fortecznymi – Wałami Jasnogórskimi przechowuje w tutejszych muzeach zabytki będące dobrą lekcją historii Polski od XIV w. aż po czasy współczesne oraz bezcenną skarbnicą sztuki. Dlatego właśnie figuruje na liście Pomników Historii.
Podobnie jak Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce, zwane Częstochową Północy. To obiekt zabytkowy niezwykłej wartości, zaliczany do najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce. Zespół architektoniczny złożony z kościoła, krużganku i klasztoru, posiada zachowaną w stanie prawie nie zmienionym bogatą i różnorodną dekorację. Składają się na nią rzeźby w kamieniu i drewnie, malarstwo ścienne i obrazy na płótnie, wyroby złotnicze i snycerskie oraz rzadko spotykane w takiej obfitości dzieła artystycznego kowalstwa i ślusarstwa. Do tego dodać trzeba malownicze położenie na dnie doliny w obramowaniu lasów, nad jeziorem Dejnowa. W lesie niedaleko Świętej Lipki wznosi się zabytkowy słup graniczny z 1750 r. Rozdziela on Mazury i Warmię, czyli dawne Prusy Książęce od Prus Królewskich. Blisko stąd do Krainy Wielkich Jezior, Kętrzyna z odbudowanym po wojnie zamkiem gotyckim, budynkiem dawnej loży masońskiej i Starej Synagogi, Wilczego Szańca – dawnej kwatery głównej Hitlera.
Na liście UNESCO
Kalwaria Zebrzydowska jako zabytkowy zespół architektoniczno-krajobrazowy i pielgrzymkowy – Bazylika, Klasztor OO. Bernardynów i Dróżki – będący unikalną wartością kulturową, przyrodniczą i kultową, został jako jedyna na świecie kalwaria, a jest ich w samej Europie ponad tysiąc, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Poza tym znajduje się również w poczcie Pomników Historii. Bazylika Matki Boskiej Anielskiej wzniesiona w stylu manieryzmu niderlandzkiego, została następnie rozbudowana w stylu barokowym przechodzącym w rokoko. Cały kompleks zajmuje aż 160 ha krajobrazowego parku pielgrzymkowego malowniczo rozciągniętego pomiędzy górami Żar i Lanckorońska. To miejsce idealne do wędrówek, a w niedalekiej okolicy znajdują się Wadowice z domem rodzinnym JPII, park rozrywki Energylandia w Zatorze czy Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Niezwykłe kubatury
Największą świątynią w Polsce, a zarazem ósmą pod tym względem w Europie i dwunastą na świecie jest Sanktuarium MB Licheńskiej w Licheniu Starym. Budowana przez przeszło dekadę na przełomie ostatnich dwóch wieków ma powierzchnię aż 23 tys. m², długość 139 m, 77 m szerokości (wraz z kaplicami bocznymi). Na 141,5-metrowej wieży znajdują się dwa tarasy widokowe – na wysokości 114 i 98 metrów, skąd rozciąga się widok na 30 km. Wzorowana (poniekąd) na tej w Bazylice św. Piotra w Rzymie kopuła ma 25 m średnicy i 45 m wysokości. W bazylice licheńskiej rozbrzmiewa największy w Polsce, czwarty w Europie i trzynasty na świecie zespół organów, posiadający razem 157 głosów i składający się z pięciu instrumentów. Świątynia może pomieścić 30 tys. wiernych, a plac przed nią – 250 tys. Okolice obfitują w lasy i jeziora, a w pobliżu warto zobaczyć najstarszy drogowskaz w Polsce – kamienny słup z 1151 roku koło kościoła św. Bartłomieja, łuk triumfalny na cześć Napoleona Bonaparte w Ślesinie i, nieco dalej legendarną Mysią Wieżę w Kruszwicy nad jeziorem Gopło.
Formę przypominającą statek ma budynek Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Nowoczesne, gustowne, nie przeładowane wnętrze przenika światło wydobywające pełne symboliki motywy żywiołów. Obecność kościoła już z oddali sygnalizuje wieża kojarząca się z latarnią morską. Na jej szczyt można wjechać za darmo windą, a przez szklaną ścianę podziwiać przy dobrej pogodzie nawet szczyty Tatr. U podnóża są dobre tereny spacerowe, a nawet placyk zabaw dla dzieci. Oczywiście najbliższą atrakcją do zwiedzania jest Kraków.
POT
