Parada Pułaskiego, która co roku organizowana jest w samym sercu Manhattanu – na nowojorskiej 5. Alei – to okazja, by pokazać dumę z polskiego dziedzictwa i razem je celebrować, pokazując Nowemu Jorkowi i całej Ameryce, że Polonia jest ważną częścią tutejszej społeczności. W niedzielę, 2 października, główną arterią miasta przemaszeruje 85. Parada Pułaskiego. Tego dnia Nowy Jork będzie należał do Polonii!
Tradycja i historia
Parada Pułaskiego jest świętowana na Piątej Alei od 1937 roku. Jest drugą najdłuższą, aktywną paradą w historii Nowego Jorku i maszeruje co roku, bez względu na pogodę. Wyjątkiem był tylko rok 2001, kiedy parada nie odbyła się ze względu na żałobę po wrześniowych zamachach terrorystycznych oraz rok 2020 – kiedy na przeszkodzie stanęła pandemia i wprowadzone w związku z nią ograniczenia.
1937 rok to data, od której oficjalnie liczona jest historia Parady Pułaskiego – wtedy bowiem zostało utworzone stowarzyszenie Pulaski Memorial Committee w Nowym Jorku, który potem przekształcono w General Pulaski Mamorial Committee, Inc., a 10 października 1937 roku Polonia po raz pierwszy przeszła 5. Aleją, honorując w ten sposób bohaterskiego gen. Kazimierza Pułaskiego. Ale tradycja polonijnych przemarszów została zapoczątkowana wcześniej. Jesienią 1926 r. w parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie, w 150. rocznicę przyjazdu Tadeusza Kościuszki do Ameryki, zorganizowano pochód z udziałem 3 tysięcy Polaków, który wyruszył z kościoła przy 7. Ulicy do City Hall Park, gdzie dokonano symbolicznego aktu posadzenia dwóch dębów – ku pamięci Kościuszki i Pułaskiego. Polskie przemarsze od tego czasu organizowane były co roku, a jednocześnie w środowisku polonijnym trwały dyskusje na temat tego, jak odpowiednio uhonorować gen. Pułaskiego, naświetlając jego zasługi dla narodów polskiego i amerykańskiego, a jednocześnie wykorzystać tę okazję do zademonstrowania liczebności i siły Polonii. Ówczesny proboszcz polskiej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie ks. Feliks Burant zaproponował, aby odbywające się od dekady parafialne pochody ku czci Kościuszki i Pułaskiego przenieść w miejsce bardziej reprezentatywne, w którym pojawią się nie tylko lokalni mieszkańcy. Uważał, że świetna pod tym względem byłaby… 5. Aleja! Dwa komitety – wspomniany wcześniej Pulaski Memorial Committee oraz działający wówczas w Nowym Jorku Komitet Krzyżanowskiego – połączyły siły, by wcielić tę ideę w życie. I udało się – pierwszy, historyczny pochód 5. Aleją ku czci gen. Pułaskiego był, jak czytamy w relacjach historycznych, „magiczny”. New York Times donosił, że 5. Aleją przemaszerowało od 30,000 do 50,000 osób, a kolejne 75,000 obserwowało Paradę. Było to wielkie, wspaniałe święto Polonii – i mimo upływu lat oraz wielu zmian, jakie na przestrzeni nich zaszły, dorocznym Paradom Pułaskiego nadal towarzyszy ta sama atmosfera, radość i duma, jakie towarzyszyły Polakom maszerującym sercem Manhattanu 85 lat temu.
Polonez na 5. Alei
Nowojorską 5. Aleją maszeruje przede wszystkim Polonia z trzech stanów: Nowego Jorku, New Jersey i Connecticut, ale obecni są także przedstawiciele polonijnych organizacji, szkół i parafii z Massachusetts, Rhode Island i Pensylwanii. Na czele parady kroczy Wielki Marszałek. Funkcję tę w tym roku powierzono Marcinowi Lucowi – reprezentującemu Nowy Jork polonijnemu przedsiębiorcy i działaczowi. Towarzyszyć mu będą honorowi marszałkowie oraz specjalni goście, wśród których będzie m.in. Miss World 2021 Karolina Bielawska. Kontyngenty z poszczególnych stanów i miast poprowadzą lokalni marszałkowie i Miss Polonia, którzy oficjalnie zostali przedstawieni na eleganckim bankiecie w hotelu Marriott Marguis na Times Square, który odbył się 17 września.
Parada tradycyjnie rozpocznie się uroczystą mszą świętą w katedrze św. Patryka, którą o godz. 9:00 odprawi ks. biskup Witold Mroziewski, biskup pomocniczy diecezji brooklyńskiej. Po nabożeństwie w 3 West Club zaplanowane jest śniadanie, w którym wezmą udział zaproszeni goście. Tymczasem Polonia zacznie się gromadzić w bocznych ulicach przy 5. Alei, ustawiając się w określonym szyku i czekając na moment, gdy ich kontyngent wkroczy na tę główną arterię Manhattanu, dołączając do biało-czerwonego pochodu. Paradę co roku obserwują liczni widzowie, którzy choć sami nie biorą udziału w przemarszu, tworzą radosną i wspierającą uczestników pochodu publiczność. Paradzie towarzyszy muzyka, śpiew, występy biorących w niej udział zespołów folklorystycznych, ale do najbardziej wzruszających momentów należy samo otwarcie parady – gdy zgodnie ze staropolską tradycją następuje poczęstunek chlebem i solą, rozbrzmiewają dźwięki „Mazurka Dąbrowskiego”, a potem tańczony jest polonez.
Już od kilku lat z okazji Parady Pułaskiego przygotowujemy specjalne wydania „Białego Orła”, które dostępne są w punktach dystrybucji oraz są rozdawane przez członków naszego zespołu redakcyjnego podczas samej parady. Mamy nadzieję, że również tegoroczne wydanie spotka się z pozytywnym odbiorem i będzie stanowić miłą pamiątkę tego wydarzenia. Do zobaczenia 2 października na 5. Alei!
WEM
