Już kilka dni po inwazji Rosji na Ukrainę zaczęły pojawiać się informacje o protestach, zbiórkach i akcjach charytatywnych organizowanych przez Polonię w USA. Sporadyczne na początku działania zamieniły się szybko w dziesiątki, setki przedsięwzięć. Polskie organizacje, szkoły, kościoły, biznesy i osoby indywidualne robią, co mogą, aby wesprzeć Ukraińców – zarówno tych, którym udało się uciec przed zagrożeniem życia i przekroczyć polskie granice, jak i tym, którzy zostali, by walczyć, by bronić swojej ojczyzny bądź po prostu dlatego, że nie mają jak i gdzie uciekać przed wrogiem.
Potępienie
Wiele polonijnych organizacji, a szczególnie ogólnokrajowych, które działają na arenie politycznej, zareagowało na zagrożenie konfliktem jeszcze długo przed wybuchem wojny. Kongres Polonii Amerykańskiej wydał wspólne oświadczenie z Ukrainian Congress Commitee of America już 3 lutego, potępiając zagrożenie agresją ze strony Rosji dla Ukrainy oraz ostrzegając przed konsekwencjami dla Europy wschodniej i centralnej. W oświadczeniu obie organizacje apelowały do władz amerykańskich o podjęcie proaktywnych działań w celu powstrzymania inwazji Rosji na Ukrainę. Rekomendowały, aby Ameryka jak najszybciej zaczęła zbroić Ukrainę, sugerując również, że żądania ze strony Rosji o wycofanie wojsk amerykańskich z Polski muszą być kategorycznie odrzucone.
W kolejnych oświadczeniach Kongres Polonii Amerykańskiej nakłaniał rząd amerykański do narzucenia na Rosję bardziej konsekwentnych sankcji oraz zwiększenia stałej obecności wojsk amerykańskich w Polsce. Przez KPA Frank Spula wziął udział w licznych demonstracjach przeciwko inwazji Rosji na Ukrainę, jakie miały miejsce w ostatnich dniach w Chicago.
Działania Polonii
Kongres Polonii Amerykańskiej uruchomił w ostatnich dniach liczne inicjatywy charytatywne, w tym zbiórkę funduszy pod hasłem „Polonia for Ukraine” oraz dwudniowy, ogólnokrajowy radioton w rozgłośniach należących do KPA, który odbędzie się w dniach 11-13 marca. Fundusze zebrane podczas obu akcji przekazane zostaną Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi oraz do Council on Aid to Ukraine.
Podobne zbiórki funduszy organizowane są przez Polonię w całym kraju i nie ograniczają się tylko do największych polonijnych skupisk jak Nowy Jork czy Chicago. Polskie i ukraińskie flagi dominowały w centrum miasta Reno w Nevadzie w niedzielę, 27 lutego, podczas protestu przeciwko wojnie. W proteście wzięło też udział wielu Rosjan. W Walnut Creek w Kalifornii zbiórki dla Ukrainy organizuje polska szkoła. – Czujemy się bezsilni, będąc oddaleni o tysiące mil, ale ci ludzie potrzebują naszej pomocy, robimy, co możemy – powiedział lokalnej telewizji Patryk Gobelny, wolontariusz w szkole. Fundacja Kościuszkowska podała do informacji, że do 6 marca udało już się zebrać ćwierć miliona dolarów na pomoc matkom i dzieciom uciekającym z Ukrainy.
Oprócz pieniędzy Polonia zbiera przybory sanitarne, odzież, koce itp. Zbiórka w polskiej kwiaciarni w Connecticut zapełniła darami nie tylko cały lokal, ale całą ulicę! Widoczne jest też wiele symbolicznych gestów ze strony Polonii pokazujących solidarność z Ukrainą. Przy wielu polskich instytucjach i biznesach pojawiły się ukraińskie flagi. Ukraińska flaga zawisła również w Konsulacie RP w Nowym Jorku, gdzie w środę, 2 marca, odbyła się narada polonijnych organizacji w celu skoordynowania działań w nowojorskim okręgu konsularnym. Działania te pokazują i opisują lokalne media.
Lekcja historii
W akcjach charytatywnych biorą udział również politycy – zarówno lokalni, jak i ci, którzy na co dzień nawigują i decydują o działaniach podejmowanych w odpowiedzi na sytuację w Ukrainie przez Stany Zjednoczone. Jednym z nich jest senator z Connecticut – Richard Blumenthal, który w piątek, 4 marca, wziął udział w zbiórce funduszy w polskiej restauracji Belvedere w New Britain, CT. Była to już druga podobna akcja, jaka miała tu miejsce w przeciągu kilku dni. Zapytany przez „Białego Orła” o swoje przemyślenia na temat zakończenia tego konfliktu odpowiedział, że nie jest w stanie tego przewidzieć, lecz ma nadzieję, że zakończy się bez Putina w roli światowego gracza i zagrożenia. Amerykański senator powiedział również coś bardzo ciekawego – mianowicie, odnosząc się do Ukraińców i Polaków zgromadzonych w lokalu, że to oni dają Amerykanom dziś lekcję historii.
Na Manhattanie w ukraińskim kościele odbyła się msza święta za Ukrainę, w której wzięła udział gubernator Kathy Hochul. Po mszy o działaniach podejmowanych przez Polonię oraz Polskę mówiła Bożena Kamiński, ogólnokrajowy dyrektor ds. Polski w Kongresie Polonii Amerykańskiej.
Co dalej?
Rodacy mieszkający w USA nie muszą daleko szukać, by zaangażować się w lokalne akcje charytatywne. Informacje udostępniane są na bieżąco w mediach społecznościowych, przez polską prasę, można pytać w polskich biznesach, kościołach, polskich szkołach. Na szeroką skalę koordynowane są też akcje największych polskich organizacji takich jak Kongres Polonii Amerykańskiej, Fundacja Kościuszkowska oraz Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa, która przy współpracy z Fundacją Jana Pawła II stworzyła specjalne konto, na które członkowie mogą wpłacać bądź przelewać fundusze na rzecz Ukrainy.
Niektórzy chcą jednak zrobić więcej. Coraz częściej pojawiają się pytania o możliwości przyjęcia w USA uchodźców z Ukrainy. 3 marca Departament of Home and Security ogłosił dla Ukraińców tak zwany Temporary Protective Status. Oznacza to, że obywatele Ukrainy przebywający w USA od 1 marca 2022 roku mogą zostać i pracować legalnie w kraju na okres 18 miesięcy bez względu na jakiej przebywają tu wizie oraz czy skończył już się im legalny pobyt. Podobny program ogłosiła również Kanada.
Amerykańskie granice nie są obecnie otwarte dla ukraińskich uchodźców, ale to się może zmienić w każdej chwili. Na administrację w ciągu ostatnich dni wywierana jest ogromna presja, aby rząd udostępnił uchodźcom możliwość nie tylko osiedlania się w USA, ale również transportu przez ocean. Taka akcja zorganizowana była przez administrację Bidena w zeszłym roku w trakcie i po wycofaniu z Afganistanu amerykańskich wojsk i ponownym przejęciu władzy przez talibów. Za podobnym rozwiązaniem lobbuje ukraińska diaspora w USA. Szacuje się, że w całym kraju mieszka milion osób pochodzenia ukraińskiego.
Za otworzeniem granic dla uchodźców z Ukrainy wypowiedziały się między innymi kongresmenka Alexandria Ocasio-Cortez z Nowego Jorku oraz Ilhan Omar z Minnesoty, która powiedziała, że „Stany Zjednoczone powinny być przykładem i zacząć osiedlać uchodźców najszybciej, jak tylko to możliwe”. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że działania w tym kierunku zostaną podjęte w najbliższych dniach bądź tygodniach. Jeżeli granice zostaną otwarte dla ukraińskich uchodźców, lokalna Polonia odegrać będzie mogła jeszcze większą rolę.
Amerykański sekretarz stanu Anthony J. Blinken podczas wizyty w Polsce 5 marca zobowiązał się przekazać Polsce 3 miliardy dolarów na pomoc humanitarną dla Ukraińców. Nie wykluczył też działań mających umożliwić przyjmowanie uchodźców na amerykańskiej ziemi.
Jak powiedział senator Blumenthal w rozmowie z „Białym Orłem”, nikt nie wie obecnie, jak sytuacja potoczy się dalej. Rosja całkowicie straciła zaufanie całego świata i jakiekolwiek zobowiązania ze strony Putina rodzić będą wątpliwości co do ich przestrzegania. Te odnoszące się do stworzenia korytarzy humanitarnych, aby nieść pomoc rannym i ich ewakuować, są łamane zanim jakakolwiek pomoc może dotrzeć do ludzi w potrzebie. Putin szukać będzie rozwiązania, które pozwoli mu zachować twarz – uzasadnić wojnę i wyjść z niej zwycięsko. Ale taka opcja jest już jedynie iluzją. Putin i Rosja nigdy nie będą w stanie uzasadnić inwazji na Ukrainę ani wygrać tej wojny. Przegrali ją, zanim się jeszcze zaczęła.
Darek Barcikowski
