W Savannah w stanie Georgia odbyły się 8 i 9 października uroczystości mające na celu upamiętnienie ludzi związanych z historią tego miejsca oraz bohaterami dwojga narodów: Kazimierzem Pułaskim i Tadeuszem Kościuszką. Odsłonięto tablice – ufundowane przez organizacje polskie i polonijne – mające przypominać ich postaci i losy.
Organizatorzy wydarzenia oraz goście spotkali się najpierw w sobotę, 8 października wieczorem, w The Club at Savannah Quarters w Pooler, GA, na bankiecie przygotowanym przez Komitet Generała Pułaskiego w Savannah z Amerykańskiej Rady Kultury Polskiej (ACPC). W skład komitetu weszli: Glen Ball, Anthony Hejka oraz Camille i Edward Królikowski, przewodniczący komitetu, który był jednocześnie mistrzem ceremonii w mundurze kawalerzysty w armii Waszyngtona.
Gospodarzami przyjęcia byli Cecilia i Raymond Glembocki, prezes ACPC. Wśród wielu znamienitych gości znaleźli się: Krzysztof Szczerski, ambasador RP przy ONZ; Katarzyna Rybka-Iwańska, dyrektor ds. dyplomacji publicznej i kultury w Ambasadzie RP w Waszyngtonie; Leszek Sieluk z Polskiej Fundacji Narodowej w Warszawie; były ambasador Andrew Bremberg, obecnie prezes Muzeum Ofiar Komunizmu. Jedną z większych grup stanowili członkowie Klubów „Gazety Polskiej”, w tym Tadeusz Antoniak, komendant główny Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej, i jego żona Aneta. Był też Tomasz Sakiewicz, redaktor naczelny „Gazety Polskiej, oraz konsul honorowa na południowo-wschodnią Pensylwanię Debbie Majka.
Stowarzyszenia reprezentowali m.in. Jadwiga Bankowska i komandor Stanisław Bankowski z Kadetów Pułaskiego w Perth Amboy, NJ; Maciej Smusz – prezes Polskiego Klubu w Atlancie, GA; Charles Sieracki – były prezes Polish-American Club w Charleston, Karolina Południowa. Z Fort Lauderdale na Florydzie przybyli państwo Monica i Jack Pinkowscy, prezes Fundacji Poles in America, która od wielu lat wspiera obchody na polu bitwy w Savannah.
Główna część uroczystości odbyła się w niedzielę, 9 października. Wczesnym rankiem uczestnicy wydarzenia zebrali się przy Muzeum Historii Savannah i przy dźwiękach bębnów pomaszerowali na pole bitwy, obecnie znane jako Tricentenial Park. Aaron Bradford, w mundurze żołnierza kolonialnego, członek Coastal Heritage Society – organizatora wydarzenia – pięknie wyjaśnił działania, jakie podjęli żołnierze, gdy zbliżali się do pola bitwy. Koordynatorka uroczystości Emily Beck, również z Coastal Heritage Society, przedstawiła gości, którzy mówili o osobach upamiętnionych na odsłoniętych tego dnia tablicach. Wśród nich byli liderzy wspomnianych powyżej organizacji oraz ambasador Węgier Szabolcs Takacs, który opisał karierę pułkownika Mihalyego Kovacsa, podkreślając przy tym wieloletnią przyjaźń między Polską i Węgrami. Ta tablica została ufundowana przez Kadetów Pułaskiego, ponieważ płk Kovacs był przyjacielem Kazimierza Pułaskiego i walczył u jego boku w Polsce i Ameryce.
Po przemowach rekonstruktorzy historyczni zademonstrowali musztrę marszową. Po niej oddano uroczysty salut z muszkietów.
Peter J. Obst
„Nowy Dziennik”
Tablicami w Savannah uczczono następujące osoby:
Marynarz Józef Gabriel (ok. 1744 – 14 sierpnia 1829)
Urodzony w Polsce, po przybyciu do kolonii amerykańskich służył w marynarce wojennej USA. Walczył w Savannah podczas amerykańskiej wojny o niepodległość, a także później na statkach U.S.S. Vixen i U.S.S. Congress. Służył w wojnie 1812 r. i został ranny w walkach pod Baltimore. Zmarł w przytułku w Nowym Jorku.
Fundator tablicy: Kluby „Gazety Polskiej” w Ameryce
Agrippa Hull (1759–1848)
Wolny czarnoskóry ochotnik przydzielony jako ordynans inżyniera wojskowego gen. Tadeusza Kościuszki. Został jego towarzyszem broni, przewodnikiem i przyjacielem. To między innymi dzięki niemu Kościuszko poparł ruch abolicyjny, dążący do zniesienia niewolnictwa w USA. Po wojnie Hull osiadł w Stockbridge w stanie Connecticut, gdzie poślubił niegdyś zniewoloną kobietę Jane Darby. Został obywatelem i właścicielem ziemskim.
Fundator tablicy: Filadelfijski Oddział Fundacji Kościuszkowskiej
Mihaly Kovacs (ok. 1724 – 11 maja 1779)
Szlachcic węgierski, służył jako oficer kawalerii na Węgrzech i podczas konfederacji barskiej w Polsce. Przybył do Ameryki w 1778 r. Był pułkownikiem kawalerii w Legionie Pułaskiego. Szkolił kawalerzystów amerykańskich, walczył na Osborne Island, pod Little Egg Harbor w stanie New Jersey i Charleston w Karolinie Południowej, gdzie poległ w bitwie.
Fundator tablicy: Kadeci Pułaskiego, Perth Amboy, NJ
Porucznik Karol Litomski
Oficer, który walczył w konfederacji barskiej Polsce i w amerykańskiej wojnie o niepodległość. Adiutant gen. Pułaskiego, który pomógł przenieść rannego Pułaskiego z pola bitwy pod Savannah na statek WASP, a później był świadkiem jego pochówku na lądzie. Po powrocie do Polski walczył w wojnach napoleońskich, ostatecznie osiedlił się w Brazylii.
Fundator tablicy: American Council for Polish Culture; Savannah Gen. Pulaski Committee
Kapitan Jan K. Mieszkowski (30 marca 1744 – 27 lutego 1819)
Urodzony w Karczewie w szlacheckiej rodzinie, wstąpił do legionu francuskiego zorganizowanego przez księcia de Lauzun. W Ameryce awansował na kapitana dowódcy Drugiego Szwadronu Huzarów w Legionie Lauzuna. Walczył z wielką odwagą pod Yorktown przeciw gen. Banastre Tarletonowi. Wrócił do Francji, przeżył rewolucję francuską, zmarł w Vassy.
Fundator tablicy: Polska Fundacja Narodowa, Warszawa, Polska
