Savannah w amerykańskim stanie Georgia w dniach 8-9 października roku była miejscem VIII Zjazdu Klubów „Gazety Polskiej” z USA i Kanady. Swoją obecność odnotowały Kluby z Filadelfii, Nowego Jorku, New Jersey, Bostonu, Massachusetts, Connecticut oraz online kluby z Chicago i Kanady.
Hołd dla bohaterów
Decyzja o umiejscowieniu tegorocznego spotkania klubowiczów w Savannah została podjęta w związku z postacią generała Kazimierza Pułaskiego – bohatera walk o „waszą i naszą wolność”, który został ranny w obronie tego miasta 11 października 1779 roku. Zmarł na pokładzie okrętu „Wasp” dwa dni później. W 1929 r. amerykański Kongres proklamował 11 października Dniem Pułaskiego. Obecnie dzień ten jest szczególnie upamiętniany przez polonijną manifestację kultury i tradycji poprzez Parady Pułaskiego, które co roku przechodzą centralnymi ulicami w każdym większym mieście Stanów Zjednoczonych.
Oficjalnego otwarcia VIII Zjazdu Klubów „Gazety Polskiej” Ameryki Północnej dokonano w godzinach wieczornych czasu amerykańskiego. Klubowiczów powitał redaktor Tomasz Sakiewicz, łącząc się online oraz osobiście Maciej Rusiński – koordynator Klubów GP w USA i Kanadzie.
Drugi dzień zjazdu klubowicze rozpoczęli poranną wizytą na pobliskim polu bitwy w Savannah, gdzie śmiertelnie został ranny generał Pułaski. W dowód pamięci o bohaterach tamtego okresu dla rodzącej się wolnej Ameryki co roku odsłaniane są płyty z nazwiskami poległych w bitwie żołnierzy. W październiku 2017 odkryto tablice upamiętniające polskich bohaterów walczących o niepodległość USA, tj. gen. Tadeusza Kościuszki, gen. Kazimierza Pułaskiego i kpt. Jana Zielińskiego. Oprócz polskich bohaterów upamiętnieni są kawalerzyści pochodzący z innych krajów jak: Węgier, Francji, Wielkiej Brytanii, Haiti, Szkocji, Irlandii, Niemiec i oczywiście Ameryki. Historię tego miejsca oraz wydarzenia z nim związane przybliżył klubowiczom Edward Królikowski – przewodniczący Komitetu Pamięci Generała Pułaskiego w Savannah (Savannah General Pulaski Committee). Podkreślił, że „podczas bitwy pod Savannah, jednej z najkrwawszych w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, po stronie 13 amerykańskich kolonii zginęło bądź zostało poważnie rannych 800 żołnierzy, a po stronie brytyjskiej ponad 100”.
Klubowicze, upamiętniając oddanie sprawie wolności naszych rodaków, odśpiewali hymny – polski i amerykański, a następnie uczcili ich ofiarę minutą ciszy.
„Za wolność naszą i waszą”
Obrady VIII Zjazdu rozpoczął Maciej Rusiński – koordynator Klubów „GP” oraz jego zastępca Tadeusz Antoniak. To oni powitali serdecznie klubowiczów oraz gości, którzy w większej części łączyli się online w czasie trwającego spotkania. Wśród zaproszonych gości znaleźli się: minister Jan Dziedziczak – pełnomocnik rządu ds. Polonii i Polaków za granicą, Adam Kwiatkowski – minister Kancelarii Prezydenta RP, marszałek senior Sejmu RP Antonii Macierewicz, prof. Krzysztof Szczerski – ambasador i stały przedstawiciel RP przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, Adrian Kubicki – konsul generalny RP w Nowym Jorku, Edward Królikowski, Peter Obst, Marcin Mazurowski oraz grupa wsparcia Klubów „Gazety Polskiej” – prezes Klubów „GP” Ryszard Kapuściński oraz redaktor naczelny „GP” i „GP Codziennej” Tomasz Sakiewicz.
Głównymi tematami zaplanowanymi na dwudniowy zjazd były: „Woja hybrydowa”, „ Polityka geopolityczna i jej zagrożenia dla Polski”, „Generał Kazimierz Pułaski – historyczny i współczesny wzór patrioty” oraz „Polskie dziedzictwo narodowo-kulturowe w Ameryce”.
Minister Jan Dziedziczak, przemawiając jako pierwszy za pośrednictwem połączenia online, podziękował wszystkim uczestnikom za włożony trud w organizację Zjazdu w Savannah, co szczególnie jest ważne ze względów historycznych. – Kluby „Gazety Polskiej” w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie to bardzo prężne i ważne środowiska – powiedział minister. – Przypomnijmy o tym, jak zachęcali Polaków posiadających amerykańskie obywatelstwo do aktywnego udziału w amerykańskich wyborach prezydenckich. I to jest jeden z elementów w dziele, w którym współpracujemy z Klubami „Gazety Polskiej” – dodał. – Państwo macie to poczucie bycia ambasadorami Polski za granicą – podkreślił. Jak sam zauważył, Kluby GP prężnie budują propolskie lobby oraz przekazują polskość następnym pokoleniom. Przekazanie języka polskiego, polskiej kultury i historii kolejnemu pokoleniu Polaków na obczyźnie to element silnych więzów Polonii z ojczyzną. Biorący osobisty udział w zjeździe konsul generalny z Nowego Jorku Adrian Kubicki podkreślił, iż ukochanie wolności przez Polaków jest nieśmiertelne, pomimo że bohaterowie odchodzą z tego świata. Pamięć o nich, dzięki przekazom historycznym jest trwała, a zasługi w imię hasła „Za Wolność Waszą i Naszą” są wieczne. Polska obecnie potrzebuje powrotu do wzorców heroicznej walki o wolność. O wolność sumienia, wolność myślenia i działania w czasach, gdy współcześnie jesteśmy „pozornie wolni”. Kończąc swoje wystąpienie, zacytował generała Pułaskiego: „Wolność nie ma narodowości”.
Przesłanie z Polski
Kilka słów skierował do zebranych Tomasz Sakiewicz. Nakreślił krótki rys obecnej sytuacji, w jakiej znajduje się Polska, nie ukrywał, iż jest poważna i trudna. Powiedział, z pełnym zdecydowaniem, że Polska obecnie jest obrońcą demokratycznych wartości, a niepodległość jest tutaj istotą. Kluby GP mają w swojej kwintesencji charakter patriotyczno-demokratyczny, to wyróżnia tę społeczność. Polska nigdy nie była zaborcą ani kolonizatorem, a współcześnie te państwa, które wiodły w tym przewodnictwo, próbują narzucać wolnym Polakom ograniczenia. Polscy bohaterowie od najdawniejszych czasów stawali zawsze po stronie uciśnionych – dowodzi tego osoba generała Kazimierza Pułaskiego lub Tadeusza Kościuszki. To nie przypadek, że znaleźli się na amerykańskiej ziemi, bo wiele nas łączyło i łączy. Historycznie „Wolność Wasza i Nasza”, a obecnie Sojusz Północno-Atlantycki.
Minister Adam Kwiatkowski w swoim przesłanym wystąpieniu podziękował klubowiczom za coroczne spotkania na zjazdach, którym w ostatnich dwóch latach nie przeszkodziła ogólnoświatowa pandemia COVID-19, odciskając piętno na codziennym życiu każdego z nas. Wyraził uznanie dla podtrzymywania pamięci o naszym wybitnym przywódcy generale Kazimierzu Pułaskim, który walczył o wolność obu narodów. Jego oddanie pozostanie jako wzór dla następnych pokoleń. Kończąc swoją wypowiedź, życzył kolejnych sukcesów i dalszego rozwoju wszystkim Klubom „Gazety Polskiej”.
Pamięć o gen. Pułaskim
Kolejnymi prelegentami, a zarazem gośćmi VIII Zjazdu Klubów „Gazety Polskiej”, którzy zgodzili się zaprezentować klubowiczom swoją wiedzę historyczną, były osoby ściśle związane z propagowaniem pamięci o generale Kazimierzu Pułaskim oraz ochrony dziedzictwa narodowego na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Edward Królikowski – przewodniczący Komitetu Pamięci Generała Pułaskiego w Savannah (Savannah General Pulaski Committee) – zaprezentował uczestnikom zjazdu postać tego wybitnego oficera. Inspiracją dla młodego Pułaskiego był Jan Sobieski, który przed objęciem tronu był dowódcą na pierwszych liniach frontu. Ta postać wywarła tak duże wrażenie na młodym przyszłym generale, że sam postanowił w pewien sposób go naśladować, tak pod względem własnej odwagi, jak i organizacji oddziałów kawaleryjskich. Będąc młodym kawalerzystą miał bogate doświadczenie, dołączył do Konfederacji Barskiej. W Ameryce walczył na terenach stanów: New Jersey, Nowy Jork, Pensylwanii oraz Georgii. W XX wieku zapomniano o bohaterstwie Pułaskiego, co spowodowało że wśród społeczności polonijnej w Savannah, która sięga piątego pokolenia, odżyła idea „wskrzeszenia” pamięci tego niezwykłego kawalerzysty walczącego „o wolność naszą i waszą”. Stąd pomysł utworzenia Savannah General Pulaski Committee.
Tematem „Odzyskania polskiego mienia jako dziedzictwa narodowego” rozpoczął swój referat Peter Obst działający w filadelfijskim oddziale Fundacji Kościuszkowskiej. Nawiązał on do pierwszej wystawy, która charakterem przypominała współczesne „Międzynarodowe Targi Poznańskie”. Ta międzynarodowa wystawa z lat 1939-1940 zorganizowana została w Nowym Jorku pt. „ Świat jutra”, jak na ironię rozpoczęła się przed wybuchem II wojny światowej. Polska prezentowała się pierwszy raz na tej wystawie od czasu odzyskania niepodległości. Ekspozycje, jakie wystawiono, miały na celu pokazanie polskiej historii, tradycji oraz nowatorskiego podejścia do rozwijającego się przemysłu. Znalazły się tam między innymi: pomnik Króla Władysława Jagiełły, malowidła z bohaterskich walk Pułaskiego i Kościuszki w Ameryce, ekspozycja nowatorskich modeli lokomotyw zaprojektowanych przez polskich inżynierów oraz siedem obrazów o tematyce religijno-historycznej. Polska prezentowała się w swoim pawilonie wystawowym jako kraj bardzo postępowy i nowoczesny. Wybuch wojny brutalnie przerwał łączność osób odpowiedzialnych za ekspozycję z Polską, na którą napadły Niemcy. Przedmioty wystawione stały się niczyje, trafiły do osób prywatnych lub zostały przekazane instytucjom, w których miały zdobić chłodne gmachy amerykańskich uczelni – dotyczy to siedmiu obrazów. Pomnik Króla Jagiełły przeniesiono do Nowego Jorku, gdzie stoi po dzień dzisiejszy w Central Park, modele lokomotyw trafiły do Muzeum Polskiego w Chicago. Peter Obst jednoznacznie stwierdził, iż obowiązkiem Polski i Polonii jest odzyskanie tych „arcydzieł” ze względu na wartość historyczną Rzeczypospolitej dwudziestolecia międzywojennego.
Apel: „Pilnujmy Polski!”
Na zjeździe w Savannah nie zabrakło reprezentantów polskiej racji stanu w Organizacji Narodów Zjednoczonych z siedzibą w Nowym Jorku. Profesor Krzysztof Szczerski, goszcząc online na zjeździe klubów, powiedział: „Musimy poczuć i być pewnym tego, że Polska jest ważnym, atrakcyjnym i ciekawym uczestnikiem debaty międzynarodowej. Musimy być pewni swojej wagi i swojego miejsca na świecie”. – To jest bardzo istotne, bo czasami gdy się patrzy na tę dyskusję, jaka dzieje się w Polsce, czy jak inni próbują nas pozycjonować, to zwykle jest pozycjonowanie w dół. Dlatego, że jesteśmy rosnącą siłą, rosnącym państwem, to wszyscy ci, którzy do tej pory dominowali, nie są chętni do tego, żeby ustąpić miejsca. Tak jak mówił prezydent Andrzej Duda, na świecie nie ma wolnych miejsc przy stole – podkreślił. Marcin Mazurowski, przedstawiciel Polski w Komisji Granic Szelfu Kontynentalnego, nazwał rozprzestrzeniającą się dezinformację narzędziem wprowadzającym chaos i niepokój w ludzkich umysłach w celu realizacji planów geopolitycznej inwazji na państwa aspirujące do europejskiej czołówki krajów rozwiniętych. Polska – jak dodał – jest tym bardzo zagrożona, a zwłaszcza polskie społeczeństwo.
Marszałek senior Antonii Macierewicz podsumował wszystkie wystąpienia VIII Zjazdu Klubów „Gazety Polskiej”, powiedział między innymi: „W sprawie Polaków walczących o wolność waszą i naszą postaciami, które najwyraźniej się wybijały swoją charyzmą, byli Tadeusz Kościuszko oraz Kazimierz Pułaski, ale było ich wielu więcej. Warto odkrywać i nagłaśniać ich nazwiska na szeroką skalę, bo to pokazuje pełny obraz idei naszego narodu”. W odniesieniu do „wojny hybrydowej”, na którą złożyły się dwie sytuacje: kryzys na granicy z Białorusią oraz silny sojusz niemiecko-rosyjski w kwestii handlu gazem, stwierdził, iż jest to pokłosie ukrytej wojny przeciwko Polsce w chwili tragedii smoleńskiej. Kończąc swoje wystąpienie zawołał do zebranych „Pilnujmy Polski!”.
Zjazd oficjalnie zakończył koncert Pawła Piekarczyka, który jak zawsze swoimi charyzmatycznie wyśpiewywanymi utworami daje każdemu z nas czas do przeanalizowania tego wszystkiego, co usłyszeliśmy podczas wystąpień naszych gości.
Trzeci dzień zjazdu zakończył się uczestnictwem w mszy świętej w Katedrze Jana Chrzciciela w Savannah. Po południu grupa klubowiczów wraz z gośćmi zwiedziła również park narodowy Fort Pulaski, nazwany na cześć naszego rodaka, który leży nieopodal miasta.
Wydarzenie mogło odbyć się dzięki środkom z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2021 oraz Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej.
Małgorzata Bojko
