„Sport młodzieżowy to instytucja społeczna mająca na celu poprawę zdrowia i dobrego samopoczucia sportowców oraz zapewnienie możliwości pozytywnego rozwoju młodzieży. Trenerzy [i rodzice] mają duży wpływ na korzyści doświadczane przez młodych sportowców, biorąc pod uwagę znaczenie roli trenera [i roli rodzicielskiej]” – Jack Watson II, Ian Connole & Peter Kadushin (2011).
Myśląc o sporcie, dzieci i/lub rodzice często mają na myśli tylko np. wygranie mistrzostwa ligi. Fajnie jest tego doświadczyć, ale sport ma głębszy potencjał niż tylko wygrywanie. Samo uprawianie sportu jest postrzegane jako korzystne dla młodzieży. Dzieje się tak, ponieważ sport ma ogromne możliwości sprzyjania pozytywnemu rozwojowi. Dlatego sport jest wspaniałym środowiskiem do rozwoju człowieka.
Co oznacza rozwój człowieka w życiu? Profesor Tyler Vadeer Weele z Harvad T.H. Chan School of Public Health stwierdza, że istnieje pięć szerokich dziedzin, które odgrywają rolę w życiu człowieka i mają wpływ na rozwój człowieka. Są to: (1) szczęście i zadowolenie z życia; (2) zdrowie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne; (3) znaczenie i cel; (4) charakter i cnota oraz (5) bliskie relacje społeczne. Oczywiście te pięć kategorii jest bardzo szerokich, jednak kategorie mogą być związane z kultywowaniem pozytywnego rozwoju młodzieży. I właśnie tu sport odgrywa dużą rolę. Przyjrzyjmy się, jak możemy wspierać nasze dzieci jako rodzice lub jako trener w rozwoju.
Omówienie wszystkich strategii, które można wdrożyć w celu pozytywnego rozwoju młodzieży, wymagałoby obszernej książki. Przedstawię dwie strategie, które można wdrożyć w celu promowania samokształcenia i kultywowania orientacji skoncentrowanej na procesie.
Samokształcenie
Samoinformujący się uczeń to ktoś, kto stawia sobie wyzwanie, by szukać odpowiedzi w sobie, a nie zawsze patrzeć na innych (Watson i współpracownicy, 2011). Rodzice i trenerzy mogą rozwijać umiejętność samodzielnego uczenia się poprzez sposób komunikowania się ze swoim sportowcem. Sposobem na to jest zadawanie pytań, a nie po prostu udzielanie odpowiedzi jak rozwiązać problem. Ten proces kieruje sportowców subtelnymi wskazówkami trenerskimi i zachęca ich do bycia własnym trenerem i rozwijania pewności siebie. Na przykład: jeśli Twoje dziecko gra w piłkę nożną, zamiast mówić mu „Broniłeś ciałem prostopadle do piłki i przeciwnika, upewnij się, że bronisz pod kątem z jedną nogą do przodu i jedną do tyłu”, możesz powiedzieć: „Powiedz mi, jak ustawienie twoich stóp wpłynęło na twoją równowagę w stosunku do przeciwnika?”. Z tą subtelną różnicą sportowiec zaczyna samodzielnie odkrywać inne opcje i rozwiązywać problemy. Dlatego zamiast dawać odpowiedź zachęca się ich do samodzielnego myślenia i rozwijania samoświadomości, która pozwoli im z czasem dokonywać własnych poprawek w trakcie ich rozwoju sportowego.
Ukierunkowanie na proces
Jednym z najważniejszych aspektów do zrozumienia, jeśli chodzi o rozwój w sporcie i wszystkim innym w życiu, jest skupienie się na procesie, a nie na wynikach. Ukierunkowanie tylko na wyniki odciąga sportowca od skupienia się na tym, co może zrobić w chwili obecnej, aby się poprawić. Pytanie, co jest teraz ważne? Absolutnie nikt nie jest w stanie przewidzieć przyszłości. Po co więc marnować energię psychiczną na zamartwianie się! Zachęć swojego sportowca, aby skupił swoją uwagę na procesie doskonalenia się i mierzenia swojego sukcesu w oparciu o wysiłek, pracując nad opanowaniem zadania lub umiejętności, a nie zorientowaniu na wygraną lub przegraną.
Zachęcam do wypróbowania tylko jednej z tych strategii na raz. Nie próbuj wdrażać ich wszystkich jednocześnie. Pracuj nad jednym i zobacz, jak reaguje Twój sportowiec/dziecko. Powodzenia!
Piotr A. Piasecki
piasecki.a.piotr@gmail.com
piotrapiasecki.carrd.co
Bibliografia:
Jack C. Watson II, Ian Connole & Peter Kadushin (2011). Developing Young Athletes: A Sport Psychology Based Approach to Coaching Youth Sports, Journal of Sport Psychology in Action, 2:2, 113-122, DOI: 10.1080/21520704.2011.586452e
