W ostatnim czasie popularność zyskuje terapia, którą wielu w pierwszym odruchu może potraktować z przymrużeniem oka. Banalna z pozoru czynność, jaką jest pielęgnowanie roślin, zakwalifikowana została do działań wspierających leczenie.
Hortiterapia, znana także pod nazwą hortikuloterapia, a jeszcze prościej „terapia ogrodnicza”, należy do programu terapii zajęciowej opierającej się na rehabilitacji poprzez kontakt z roślinami i ich pielęgnacji. Nie jest samodzielnym „lekiem”, tylko uzupełnia tradycyjne sposoby rehabilitacji i psychoterapii. Pomaga w dążeniu do zdrowia psychicznego i fizycznego.
Ta metoda terapeutyczna ma wspierać tradycyjne leczenie farmakologiczne i psychologiczne. Powstało na jej temat mnóstwo badań i publikacji naukowych. Choć wydaje się być czymś prostym, bezpiecznym i dostępnym, naukowcy twierdzą, że wymaga fachowych wskazówek terapeuty zajęciowego. Nie dotyczy to oczywiście działkowiczów ani właścicieli ogrodów, tylko osoby chore, którym dotąd grządka była czymś obcym.
Zachodnie kraje mają się lepiej pod względem ośrodków umożliwiających taką terapię, w Polsce hortiterapia jest jeszcze mniej rozpowszechniona, choć powoli powstają nowe placówki umożliwiające rehabilitację w otoczeniu roślin i zbiorników wodnych. Korzystają z nich dzieci, dorośli, osoby na wózkach inwalidzkich.
Warto dodać, że są już nawet kierunki studiów podyplomowych (m.in. na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie), które kształcą magistrów przygotowanych do prowadzenia terapii ogrodniczej. Konieczne jest połączenie wiedzy przyrodniczej z medyczną, psychologiczną i fizjoterapeutyczną. Przygotowanie specjalisty przekłada się na skuteczność terapii. Namiastkę wiedzy dają też kursy z zakresu terapii ogrodniczej i warsztaty. W Warszawie przy Zachęcie organizowane są zajęcia rodzinne pn. „Rozgałęzienie” prowadzone przez Oliwię Thomas – artystkę i zarazem aktywistkę środowiskową.
Hortiterapię dzieli się na bierną – wąchanie, oglądanie i dotykanie roślin w specjalnych ogrodach terapeutycznych (chodzi o pobudzenie układu zmysłów) i czynną – sadzenie, pielęgnacja, podlewanie, zbieranie i rozmnażanie roślin. Ta metoda pomaga w leczeniu zmagających się z depresją, lękami, reumatyzmem, brakiem koncentracji, z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, alkoholizmem, narkomanią i wieloma innymi schorzeniami, zwłaszcza przewlekłymi.
Kontakt z roślinami i ziemią, praca w ogrodzie – wszystko to może świetnie stymulować pracę ośrodkowego układu nerwowego, rozwój narządów zmysłu, obniżać ciśnienie krwi, a także poziomu stresu, lęku, napięcia czy agresji.
HK
