W niedzielę, 9 lutego, w parafii św. Michała Archanioła w Bridgeport odbyły się uroczyste obchody upamiętniające 80. rocznicę pierwszej zsyłki Polaków na Syberię. Doroczne uroczystości, w programie których niezmiennie jest msza święta w intencji Zesłańców i akademia z udziałem Sybiraków, to żywa lekcja historii, która upamiętnia losy niewinnych Polaków skazanych na niewyobrażalne cierpienia i tułaczy los oraz okazja, by oddać cześć tym, którzy jeszcze są wśród nas – a jest ich niestety coraz mniej…
Jeszcze 10 lat temu w uroczystościach wzięło udział blisko 40 ocalonych zesłańców. W tym roku było ich jedenastu: Helena Knapczyk, Bronisława Mazan, Janina Pacynko, Danuta Kondziel, Aniela Ślusarz, Teresa Plawski, Władysława Slanda, Helena Kotylych, Jadwiga Czerwińska, Antonia Bogdańska, oraz Antoni Chrościelewski.
Obchody 80. rocznicy zesłania Polaków na Sybir rozpoczęła msza święta z udziałem Sybiraków, weteranów, honorowych gości, uczniów lokalnych szkół polskich i polonijnych chórów. – Gdyby nasz kościół był tak wypełniony w każdą niedzielę, nie posiadałbym się z radości – powiedział po mszy proboszcz polskiej parafii w Bridgeport o. Norbert Siwiński, który wcześniej wygłosił niezwykle wzruszające kazanie na temat wiary w Boga w momentach, kiedy wydaje się, że Bóg nas opuścił. Nawiązywał w homilii do Sybiraków i ich wiary, której nigdy nie stracili, do wiary, która pozwoliła im przetrwać.
Oficjalna część uroczystości odbyła się w sali parafialnej, gdzie głos zabrali honorowi goście, w tym konsul RP z Nowego Jorku Kamil Henne, wiceprezes ogólnokrajowego zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej Bożena Kamińska, Prezes Fundacji Kościuszkowskiej Marek Skulimowski oraz prezes stanowego oddziału Kongresu Polonii Amerykańskiej Janusz Kocur. Odczytano również listy wystosowane z okazji obchodów od ministra Adama Kwiatkowskiego, szefa Gabinetu Prezydenta RP, Jana Dziedziczaka, sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pełnomocnika rządu do spraw Polonii i Polaków za granicą oraz ambasador RP w Rzymie Anny Marii Anders. W uroczystościach wziął udział również burmistrz miasta Bridgeport Joe Ganim, który na ręce Heleny Knapczyk, głównej organizatorki obchodów, przekazał dyplom gratulacyjny. Burmistrz ciepło wypowiadał się o zasługach Heleny Knapczyk oraz jej męża – śp. Wincentego Knapczyka, który zmarł jesienią zeszłego roku, natomiast Helena Knapczyk podziękowała burmistrzowi za pamięć o Polonii i podsumowała losy Sybiraków niezwykle wzruszającymi słowami: „Zostaliśmy ukarani na całe życie. Zostaliśmy bez ojczyzny, bez rodziny, zagubieni tułając się po świecie, błagając o pomoc…”
Podczas oficjalnej części uroczystości konsul Kamil Henne wręczył Krzyż Zesłańców Sybiru Sybiraczkom: Bronisławie Mazan oraz Danucie Kondziel. Medale Ignacego Paderewskiego wręczane przez Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce otrzymały Maria Kozioł-Dube oraz Małgorzata Matuszewski.
Częścią tegorocznych obchodów był również krótki wykład historyczny poprowadzony przez Kazimierę Ferenc, dyrektor Polskiej Szkoły Sobotniej im. A. Mickiewicza w Stamford, która jest z wykształcenia magistrem historii. Multiwizualna prezentacja dotyczyła nie tylko historii zsyłek na Sybir oraz gehenny, jaką rodacy tam przeżyli, ale też historii zjazdów Sybiraków, które odbywają się w Bridgeport. Wzruszające slajdy pokazywały bolesne zdjęcia i obrazy przedstawiające tułaczkę zesłańców, warunki, w jakich byli wiezieni na wschód, oraz warunki, jakie tam zastali. Kolejne slajdy pokazywały zdjęcia z poprzednich zjazdów Sybiraków z czasów, gdy jeszcze uczestników było kilkudziesięciu oraz zdjęcia wielce zasłużonych Sybiraków, którzy niedawno odeszli na wieczny odpoczynek: Kazimierza Majewskiego, o. Lucjana Królikowskiego oraz Wincentego Knapczyka.
Obchody zakończył program artystyczny w wykonaniu uczniów polskich szkół sobotnich, w tym PSD im. bł. ks. J. Popiełuszki z Derby, Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II z New Britain, PSS im. Adama Mickiewicza ze Stamford, Szkoły Kultury i Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II z Bridgeport i Szkoły im. św. Jana Pawła II z New Haven. W programie wziął udział również Chór Polonia Paderewski z New Britain oraz Chór św. Faustyny z parafii św. Michała Archanioła z Bridgeport.
Wielokrotnie podczas uroczystości przewijał się wątek doceniania obecnych jeszcze wśród nas Sybiraków, póki mamy okazję usłyszenia opowieści o ich losach bezpośrednio od nich. Podkreślano też, jak ważne jest uczestnictwo w takich uroczystościach, które są wyjątkową okazją do obcowania ze świadkami historii. Warto z nich korzystać, zanim te wspomnienia będziemy mogli poznać tylko ze stron książek, gazet i starych pamiętników.
Darek Barcikowski
