86. Parada Pułaskiego przemaszeruje Piątą Aleją w Nowym Jorku w niedzielę, 1 października. Hasło tegorocznej parady brzmi: „Polska i Ameryka w obronie wolności”. Na jej czele, jako Wielki Marszałek, kroczył będzie Franciszek R. Piwowarczyk, zastępca komendanta głównego policji w Irvington, NJ. Obok, jako Honorowy Marszałek, paradę prowadzić będzie minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. W tym roku swoją obecność zapowiedział także prezydent RP Andrzej Duda, który weźmie udział w mszy św. poprzedzającej paradę, a następnie razem z Polonią będzie celebrował to wyjątkowe święto.
Parada Pułaskiego to największe polonijne wydarzenie na Wschodnim Wybrzeżu USA. Co roku gromadzi tysiące ludzi – nie tylko tych, którzy maszerują Piątą Aleją, ale również widzów, którzy ustawieni wzdłuż trasy przemarszu wspierają uczestników i okazują swą obecnością solidarność z Polonią.
Wielkie święto Polonii
W przemarszu bierze udział przede wszystkim Polonia z trzech stanów: Nowego Jorku, New Jersey i Connecticut, ale co roku również polonijne organizacje z Massachusetts, Rhode Island i Pensylwanii organizują wyjazdy do Nowego Jorku. Nad przebiegiem całej parady czuwa Komitet Główny Parady Pułaskiego, natomiast za organizację poszczególnych kontyngentów odpowiadają komitety lokalne. W tym roku w pierwszej kolejności iść będzie Polonia z New Jersey, jako że Wielki Marszałek wywodzi się właśnie z tego stanu. Kontyngenty z poszczególnych stanów i okręgów poprowadzą marszałkowie i Miss Polonia, którzy oficjalnie zostali przedstawieni na eleganckim bankiecie, który odbył się tydzień przed paradą w pałacu Venetian w Garfield, NJ (relację z bankietu oraz zdjęcia znaleźć można na str. 8-11).
Paradę tradycyjnie poprzedzi uroczysta msza święta w katedrze św. Patryka. Odprawi ją o godz. 10:15 bp Edmund Whalen, biskup pomocniczy diecezji nowojorskiej jako główny celebrans w koncelebrze z bp. Januszem Stepnowskim, biskupem diecezji łomżyńskiej w Polsce. Przed mszą w sali 3 West Club przy 51. Ulicy odbędzie się śniadanie, w którym wezmą udział przedstawiciele Polonii i zaproszeni goście.
W południe, po ustawieniu w odpowiednim szyku, Polonia przedefiluje Piątą Aleją. Oficjalne rozpoczęcie parady odbędzie się o godzinie 12:30 przed główną trybuną usytuowaną przy Piątej Alei na wysokości 41. Ulicy (naprzeciwko Nowojorskiej Biblioteki Publicznej). Przemarsz będzie miał miejsce na odcinku od 35. do 54. Ulicy. Na czas parady Piąta Aleja będzie wyłączona z ruchu.
Kartka z historii
A jak to się zaczęło? Tradycja ta zapoczątkowana została jeszcze przed II wojną światową. Polska parada jest drugą pod względem ciągłości historycznej paradą odbywającą się w Nowym Jorku. Historia Parady Pułaskiego sięga lat przedwojennych. W 1936 r. w Nowym Jorku zostało utworzone stowarzyszenie Pulaski Memorial Committee, które potem przekształcono w General Pulaski Memorial Committee, Inc. 10 października 1937 roku Polonia po raz pierwszy przeszła Piątą Aleją, honorując w ten sposób bohaterskiego gen. Kazimierza Pułaskiego. Jednak zanim do tego doszło, długo toczyły się rozmowy o sposobach uczczenia gen. Pułaskiego, a polonijni działacze musieli włożyć sporo wysiłku, aby nasz bohater został odpowiednio uhonorowany. Prasa z tamtego okresu donosiła o kolejnych zebraniach i negocjacjach, dotyczących m.in. nazwania parku na Bronxie na cześć generała z Polski oraz ustanowienia Dnia Pułaskiego w Stanach Zjednoczonych. Ówczesny proboszcz polskiej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie ks. Feliks Burant zaproponował też, aby odbywające się od dekady w jego parafii jesienne pochody ku czci Kościuszki i Pułaskiego przenieść w miejsce bardziej reprezentatywne, w którym pojawią się nie tylko lokalni mieszkańcy. Uważał, że Piąta Aleja byłaby świetna pod tym względem… Dwa Komitety – wspomniany wcześniej Komitet Pułaskiego oraz działający wówczas w Nowym Jorku Komitet Krzyżanowskiego – połączyły siły, by wcielić tę ideę w życie. I udało się, marzenie Polonii się ziściło. Wydarzenie to odbiło się też szerokim echem w amerykańskiej prasie. New York Times donosił, że Piątą Aleją przemaszerowało od 30,000 do 50,000 osób, a kolejne 75,000 obserwowało paradę.
Razem na Piątej Alei!
Mimo upływu czasu, zmieniających się warunków, również demograficznych – wszak dzisiejsza Polonia to w głównej mierze potomkowie w drugim czy trzecim pokoleniu tych, którzy za „wielką wodę” przybyli z Polski – parada nadal trwa. Kolejne pokolenia kontynuują tradycję biało-czerwonego przemarszu sercem Manhattanu. To jedyna w swoim rodzaju okazja, by zaakcentować obecność Polonii w amerykańskiej społeczności i uczcić wkład wniesiony w jej rozwój, dorobek wcześniejszych pokoleń. Patronem parady nieprzypadkowo jest gen. Kazimierz Pułaski – bohater, który zasłużył się w walce zarówno o wolną Polskę, jak i niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki. Te wartości: wolność i braterstwo nadal łączą oba narody, nadal są filarem wspólnych przedsięwzięć i dwustronnych relacji, co szczególnie uwidoczniło się w ostatnich miesiącach, gdy Polska stała się głównym partnerem USA w obliczu zagrożenia ze strony rosyjskiej. Motto dorocznej parady: „Polska i Ameryka w obronie wolności” fakt ten doskonale podkreśla, nawiązując jednocześnie do kilkuset lat wspólnej historii.
Przemarsz główną arterią Manhattanu jest zawsze wydarzeniem niezwykle radosnym, będącym wyrażeniem patriotyzmu w entuzjastycznym i płynącym z głębi serca wydaniu. 86. Parada Pułaskiego w Nowym Jorku na pewno zapisze się w historii miasta i Polonii oraz w pamięci jej uczestników, dostarczając wszystkim niezapomnianych wrażeń. Nie pozostaje nic więcej, jak przemaszerować z dumą i radością razem na Piątej Alei!
WEM
