W piątek 28 lutego br. w West Hartford odbędzie się prelekcja na temat polskich dyplomatów w Szwajcarii, którzy ratowali Żydów podczas II wojny światowej. Weźmie w niej udział polski ambasador w Szwajcarii i Liechtensteinie Jakub Kumoch, który odkrył dokumenty dotyczące wystawiania fałszywych paszportów do Ameryki Południowej, co uratowało ponad 3 tysiące Żydów przed Holocaustem. Ocaleni widnieją na tzw. Liście Ładosia.
Spotkanie zatytułowane „Lista Ładosia – Paszporty, które ocaliły życia” odbędzie się o godz. 13 w Mandell JCC Innovation Center. Prelegentami będą Monika Maniewska i dr Jakub Kumoch.
Monika Maniewska jest historykiem i archiwistą. Jest jedną z autorów książki o Liście Ładosia i była jedną z najbardziej zaangażowanych osób w badania nad działalnością jego grupy. Pełni funkcję kierownika Działu Pozyskiwania Archiwów w Instytucie Pileckiego.
Dr Jakub Kumoch to politolog, dziennikarz i dyplomata. Od 2016 roku jest ambasadorem RP w Szwajcarii. Jest jednym z autorów i redaktorem książki o Liście Ładosia. Jako ambasador przyczynił się do odkrycia w 2017 roku i promocji polskich dyplomatów w Szwajcarii, którzy ratowali europejskich Żydów przed Holokaustem.
Polscy dyplomaci w Szwajcarii w okresie II wojny próbowali uratować z Holokaustu od 8 do 10 tysięcy Żydów. Od początku 1941 do końca 1943 roku członkowie Grupy Ładosia nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Holocaustem sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkowej: Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru. Chroniły one ich właścicieli przed wywózką do obozów śmierci na terenach okupowanych przez III Rzeszę Niemiecką.
Nowe wyniki badań na ten temat warszawski Instytut Pileckiego opublikował w lutym 2020 roku. Lista zawiera 3,262 nazwisk Żydów, którzy byli w posiadaniu tzw. Paszportów Ładosia – nazwanych tak na cześć polskiego ambasadora w Szwajcarii w latach 1940-1945. Przeprowadzone badania wykazały, że Grupa Ładosia pomogła Żydom z różnych krajów europejskich, ale większość zidentyfikowanych paszportów była używana przez osoby z terenów okupowanej Polski i Holandii.
„Wśród tych osób znajduje się 2,306 obywateli Polski, 381 Niemiec i 377 Holandii. Polacy, Holendrzy i Niemcy stanowią blisko 94 proc. zidentyfikowanych posiadaczy Paszportów Ładosia, z czego pierwsi z nich ponad 70 proc.” – czytamy w publikacji, która została opublikowana przez Instytut po dwuletnich badaniach prowadzonych wspólnie z Żydowskim Instytutem Historycznym, Muzeum Pamięci Auschwitz-Birkenau i Polskim Instytutem Pamięci Narodowej. Pozostali to obywatele Czechosłowacji i Austrii sprzed likwidacji tych państw (odpowiednio 34 i 30 osób), Belgii (29 osób), 18 Francuzów, a także pojedynczy Włosi, Węgrzy, Szwajcarzy i obywatele pięciu innych państw, a także dziewczynka urodzona w Tel Awiwie, którą uznano za obywatelkę Mandatu Palestyny. W przypadku 65 osób uprawdopodobnienie przynależności państwowej nie było możliwe.
Opublikowana lista zawiera nazwiska kilku słynnych bohaterów powstania w Getcie Warszawskim w 1943 roku, w tym Zivii Lubetkin i Yitzchaka Zuckermana, a także przywódców żydowskiego oporu ze Słowacji, Francji i Włoch. Wśród tysięcy posiadaczy Paszportu Ładosia był także późniejszy minister spraw zagranicznych Polski Adam Rotfeld. Inną udokumentowaną uratowaną w ten sposób osobą jest najlepsza przyjaciółka Anne Frank – Hannah „Hanneli” Goslar.
„Lista Ładosia” to jeden z największych projektów badawczych dotyczących Holocaustu w ostatnich latach. Badanie było prowadzone w wielu archiwach, w tym w Bad Arolsen, Yad Vashem, Polskim Archiwum Akt Współczesnych, Żydowskim Instytucie Historycznym, Muzeum Pamięci Auschwitz-Birkenau, Polskim Instytucie Pamięci Narodowej i wielu innych.
Chociaż ustalono już 3,262 nazwiska, według badaczy nadal brakuje na niej około 5-7 tysięcy osób. Wydając książkę, Instytut Pileckiego ma nadzieję uzyskać pomoc społeczności żydowskich na całym świecie w celu ustalenia tożsamości brakujących na liście osób. Nie ma bowiem możliwości ich zidentyfikowania na podstawie badań archiwów. Publikacja ma na celu podniesienie międzynarodowej świadomości tego tematu w celu odnalezienia kolejnych nazwisk na Liście Ładosia.
opr. bo
Piątek, 28 lutego, godz. 13:00
Mandell JCC Innovation Center
335 Bloomfield Avenue
West Hartford, CT 06117
Bilety w cenie $10
RSVP: www.ctvoicesofhope.org lub 860-470-5991
