Tradycyjnie Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej – Okręg 2 zorganizował uroczyste obchody Święta Żołnierza w Amerykańskiej Częstochowie. Organizowana co roku uroczystość poświęcona jest pamięci wszystkich polskich żołnierzy, którzy walczyli na wielu frontach pól bitewnych, którzy oddali swoje życie za wolność ojczyzny – Polski. Powstałe w roku 1953 Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown w Pensylwanii posiada największy w Stanach Zjednoczonych polonijny cmentarz, na którym znajduje się 2200 mogił weterańskich, weteranów I i II wojny światowej, Armii Błękitnej gen. Hallera, uczestników bitwy polsko-bolszewickiej, działaczy opozycji komunistycznej, działaczy Solidarności. W Alei Zasłużonych spoczywają znani ludzie polityki, wybitni działacze Polonii amerykańskiej, naukowcy, inżynierowie i ludzie innych profesji, twórcy i obrońcy kultury polskiej, księża.
Hołd dla poległych
Święto Żołnierza swoją tradycją sięga roku 1923, kiedy to zostało powołane Rozkazem Dziennym nr 126. Tradycja obchodzenia tego święta przez Polonię amerykańską sięga lat 70. XX wieku, kiedy to obchody były organizowane przez SWAP wspólnie ze Stowarzyszeniem Kombatantów Polskich.
Tegoroczne obchody Święta Żołnierza miały miejsce w niedzielę 20 sierpnia i rozpoczęły się o godz. 11:00. Tradycyjnie uczestnicy spotkali się pod bramą cmentarną, formułując się w kolumnach marszowych, następnie przeszli do Alei Zasłużonych, gdzie delegacje SWAP złożyły wieniec na grobie dr. Teofila Starzyńskiego, twórcy Sokolstwa Polskiego w Ameryce, pierwszego komendanta Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Następnie weterański pochód pododdziałów przemaszerował na cmentarz wojskowy, gdzie pod pomnikiem Huzara – Mściciela delegacje złożyły wieńce. Przeor sanktuarium o. Marcin Ćwierz odmówił pod pomnikiem modlitwę w intencji poległych żołnierzy oraz udzielił błogosławieństwa weteranom, harcerzom i działaczom polonijnym. Podkreślił też wysoką rangę patriotycznej uroczystości dla Polonii amerykańskiej.
Pomnik Huzara wykonał słynny mistrz rzeźbiarski śp. Andrzej Pityński, utalentowany twórca szeregu rzeźb o charakterze historycznym, patriotycznym i religijnym. Pomnik przedstawia postać klęczącego rycerza na jednym kolanie, wspierającego się w modlitwie i zadumie.
Zebrana na uroczystości Polonia oddała hołd wszystkim weteranom, licznym pokoleniom Polaków, dla których historyczne dziedzictwo narodu polskiego i oddana służba ojczyźnie były wartością najwyższą. Weterani wciąż pozostają wierni słowom: Bóg, Honor i Ojczyzna, które zdobią weterańskie sztandary.
Przegląd pododdziałów
Kontynuacja doniosłej uroczystości Święta Żołnierza odbyła się przed Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Tej części ceremonii przewodniczył dr Teofil Lachowicz, archiwista SWAP, członek Zarządu Głównego SWAP. Dr Teofil Lachowicz powitał wszystkich zebranych gości, którzy przybyli do religijnej stolicy Polonii amerykańskiej. Powitał szczególnych gości, w tym wicekonsula Stanisława Starnawskiego, i oficerów: płk. Klaudiusza Kamińskiego, płk. Sylwestra Szopieraja, por. Daniela Drogomireckiego.
W uroczystościach udział brały delegacje SWAP na czele z komendantem naczelnym Tadeuszem Antoniakiem oraz Korpusu Pomocniczego Pań na czele z naczelną prezes Heleną Knapczyk. Obecni byli także harcerze i harcerki Związku Harcerstwa Polskiego w USA na czele z harcmistrzynią Marią Bielską, Stanisław Bankowski – komendant Kadetów Pułaskiego z Perth Amboy, Fryderyk Dammond – działacz polonijny z Nowego Jorku, Andrzej Kawka z Sokolstwa Polskiego z Kanady, Richard Zawisny – przewodniczący komitetu głównego Parady Pułaskiego w Nowym Jorku i przedstawiciele szeregu organizacji polonijnych.
Kolejnym punktem programu był przegląd oddziałów, którego dokonał płk Sylwester Szopieraj w towarzystwie Tadeusza Antoniaka i gości. Po odśpiewaniu hymnów narodowych Polski i Stanów Zjednoczonych został odczytany Apel Pamięci żołnierzy polskich poległych za wolność Polski, pomordowanych w łagrach, więzieniach i obozach koncentracyjnych.
Następnie uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod urną wybitnego męża stanu i artysty Ignacego Paderewskiego.
Uroczysta msza św.
Najważniejszą częścią uroczystości była msza święta odprawiona w intencji wszystkich weteranów żyjących i poległych, którzy odeszli na wieczną wartę.
Na mszy wystąpił wicekonsul Stanisław Starnawski, który przekazał życzenia od konsula generalnego RP w Nowym Jorku Adriana Kubickiego. Podkreślił, że Polonia jest nosicielem wartości, które pomagają tworzyć ład i pokój. Dzięki Polonii promowana jest historia Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej oraz znajduje się odpowiedź na pytanie, dlaczego Polacy zawsze walczą.
Życzenia z okazji Święta Żołnierza przekazał też przedstawiciel ataszatu z Waszyngtonu. Mówca podziękował weteranom za ich oddanie i zaangażowanie, za udział w promowaniu historii wojska polskiego.
Następnie głos zabrała Helena Knapczyk, która przedstawiła improwizowany wiersz syna żołnierza do swojej matki, w którym syn zapewnia swoją matkę o świętości przysięgi wojskowej i konieczności walki o polską niepodległość.
Jako ostatni przemówienie wygłosił Tadeusz Antoniak, który podziękował zebranym za przybycie na uroczystość i aktywny udział. Podkreślił, że obowiązkiem SWAP jest troska o historię Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej i przekazywanie historycznej wiedzy młodym pokoleniom młodzieży, cieszy fakt udziału harcerzy i szkół języka polskiego.
Odznaczenia dla zasłużonych
Zwieńczeniem obchodów Święta Żołnierza było wręczenie odznaczeń weterańskich. Aktu dekoracji wyróżnionych wybitnych działaczy polonijnych dokonał Marek Chrościelewski – Adiutant Generalny SWAP. W tym roku wyróżnieni Medalem Ignacego Paderewskiego zostali przedstawiciele Sokolstwa Polskiego z Kanady, m.in. Andrzej Kawka. Dekoracji dokonał też Janusz Romański, kronikarz Placówki 12 SWAP, honorując medalem Ignacego Paderewskiego dziennikarza Wojciecha Maślankę za działalność publicystyczną prowadzoną od lat na łamach nowojorskiej prasy polonijnej.
Dla weteranów i Polonii Święto Żołnierza było ważnym wydarzeniem, dającym możliwość pokazania, czym jest Polska dla polskiej grupy etnicznej w Ameryce. W części artystycznej uroczystości wystąpił zaproszony z Polski Młodzieżowy Zespół Wokalny SOUL z Sanoka na Podkarpaciu, który zaprezentował bardzo interesujący zestaw pieśni patriotycznych i historycznych. Znakomite, bardzo ekspresyjne wykonanie utworu „Polskie Kwiaty” zostało nagrodzone gorącym aplauzem zebranych. Młodzież z Polski była zachwycona przyjęciem, jakie zgotowali jej weterani i Polonia. Na zakończenie ceremonii zebrani wspólnie odśpiewali hymn Polski.
Janusz Romański
