22 września w Doylestown, PA – na cmentarzu znajdującym się przy Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej – odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie Pomnika Bohaterów Walki o Niepodległość po 1945 roku i Solidarności. W ceremonii, która zgromadziła niemal tysiąc osób, osobiście uczestniczył prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą.
Podniosła uroczystość
W tej doniosłej uroczystości licznie wzięli przedstawiciele polonijnych i polskich organizacji i instytucji. Obecni byli m.in. Adrian Kubicki – były konsul generalny RP w Nowym Jorku, który prowadził całą ceremonię i był aktywnym promotorem idei postawienia pomnika Solidarności w Amerykańskiej Częstochowie, Tadeusz Antoniak – przewodniczący Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego oraz komendant naczelny Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, dr Karol Nawrocki – prezes IPN, poseł Antoni Macierewicz, konsul generalny RP w Nowym Jorku Mateusz Sakowicz, Tomasz Sakiewicz – prezes TV Republika i redaktor naczelny Gazety Polskiej, Andrzej Burghardt – działacz Solidarności, Helena Knapczyk – Sybiraczka naczelna prezes Korpusu Pomocniczego Pań przy SWAP oraz reprezentanci Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego, Kongresu Polonii Amerykańskiej, Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej, Stowarzyszenia Pamięć, Komitetu Parady Pułaskiego, Zjednoczenia Polaków w Ameryce oraz Kadeci Pułaskiego, młodzież i nauczyciele ze szkół polonijnych i weterani. Obecni byli też delegaci z Polski – przedstawiciele Sejmiku Województwa Podkarpackiego w składzie: Karol Ożóg, dr Monika Brewczak, Bogumiła Stec-Świderska, dr Jacek Magdoń, Adrian Biernacki, Dariusz Pawłowski, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej z Warszawy i Rzeszowa oraz członkowie Solidarności z Rzeszowa.
Po oficjalnym powitaniu polskiej pary prezydenckiej, wszystkich zaproszonych gości, przedstawicieli stowarzyszeń i organizacji polonijnych i zgromadzonej licznie Polonii głos zabrał Tadeusz Antoniak, który przedstawił zebranym okoliczności powstania idei postawienia pomnika Solidarności, którego pomysłodawcą był działacz polonijny Janusz Kudelko, represjonowany przez władze za bycie aktywnym członkiem Solidarności, zmuszony do opuszczenia Polski. Antoniak, jako przewodniczący komitetu budowy pomnika, podziękował wszystkim osobom, dzięki którym ta idea została zrealizowana, zwłaszcza sponsorom oraz ojcom paulinom z Amerykańskiej Częstochowy.
Apel prezydenta do Polonii
Następnie do zebranych zwrócił się prezydent Andrzej Duda. Wespół z nami niesiecie losy Rzeczypospolitej. Mieszkacie daleko, ale Wasz głos – także głos w sprawie Polski – ma znaczenie, dla Polski, dla jej bezpieczeństwa, jej trwania. Dla tego, kim jesteśmy i jakimi jesteśmy – mówił prezydent do licznie zgromadzonych w Doylestown przedstawicieli Polonii. Ocenił, że to w znacznej mierze dzięki Polonii amerykańskiej Polska została 25 lat temu członkiem NATO. –Dziękuję Wam wszystkim – pokoleniom moich rodaków, którzy często byli zmuszeni tutaj przyjechać i pozostać, mimo tak wielkiej woli powrotu do Ojczyzny, którzy tutaj się urodzili i zostali wychowani przez swoich rodziców w duchu polskości i pamięci, z językiem polskim, polską historią i polską tożsamością; z poczuciem nieustannego starania się za tę Ojczyznę za oceanem, Ojczyznę pradziadków i dziadków; aż wreszcie temu najmłodszemu pokoleniu, które dzisiaj dorasta, a które cały czas o swojej ojczyźnie pamięta. Dziękuję Wam, bo to także i dzięki właśnie Waszemu wsparciu odzyskaliśmy wolność w 1989 roku. I w 1999 roku zostaliśmy przyjęci do NATO, co dzisiaj stanowi fundament naszego bezpieczeństwa, na którym budujemy dzisiaj umocnienie bezpieczeństwa naszej ojczyzny, także poprzez modernizację Polskich Sił Zbrojnych we współpracy ze Stanami Zjednoczonymi – stwierdził prezydent Polski.
Duda zaapelował również do Polonii o czynny udział w życiu politycznym w USA. – Proszę, żebyście szli do amerykańskich wyborów. Nie tylko tych zbliżających się, prezydenckich, ale każdych. By nie tylko pomnikami, ale także siłą aktualnego środowiska polskiego w Ameryce – Polonii, Polaków, obywateli Stanów Zjednoczonych – aby ta siła stanowiła także o sile ojczyzny i sile polskiego przemawiania tutaj, w Stanach Zjednoczonych – stwierdził, dodając: „Pragmatyzm polityczny jest prosty: jeżeli są setki tysięcy, miliony głosów, to to środowisko się liczy i jego sprawy się liczą. Jeżeli tych głosów nie ma, to środowisko jest pomijalne”.
– Niech Pan Bóg ma w swojej opiece naszą ojczyznę! Panie Boże, błogosław Polskę! Panie Boże, błogosław Amerykę! Cześć i chwała bohaterom! – zakończył swoje przemówienie prezydent.
„Wolność krzyżami się mierzy”
Po wystąpieniu prezydenta nastąpiło poświecenie pomnika, którego dokonał bp Witold Mroziewski z diecezji brooklyńskiej. Odmówił okolicznościową modlitwę i pobłogosławił wszystkich uczestników uroczystości oraz podziękował Polonii za jej aktywny udział w uroczystości oraz prosił o gorące modlitwy za Polskę i Polonię.
W dalszej części uroczystości wystąpił dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Zwrócił uwagę zebranych, że pomnik dedykowany bohaterom polskiej walki o niepodległość po 1945 r., szczególnie bohaterom „Solidarności”, jest pierwszym tego rodzaju monumentem w Stanach Zjednoczonych. – Te stopnie, te granitowe kamienie, symbolizujące drogę do wolności przypominają wprawdzie o datach i wydarzeniach, ale za tymi datami kryją się konkretni bohaterowie i konkretne ofiary – mówił, dodając, że „tam, gdzie jest symbol krzyża i gdzie jest napis Solidarności – jesteśmy my. My – odpowiedzialni za narodową pamięć, odpowiedzialni za Polskę wolną i niepodległą”.
W dalszej kolejności wystąpił poseł RP Antoni Macierewicz, współtwórca Komitetu Obrony Robotników, który nawiązał do okresu zmagań opozycji z władzą komunistyczną i działalnością KOR-u oraz podziękował Komitetowi Smoleńsko-Katyńskiemu za wkład pracy wniesiony w budowę pomnika i organizację całej uroczystości. Głos zabrał też Tomasz Sakiewicz, który podkreślił, że uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika ma duże znaczenie dla wielu Polaków, którzy byli w szeregach Solidarności, walcząc o wolną i niepodległą Polskę. Na zakończenie głos ponownie zabrał Tadeusz Antoniak, serdecznie dziękując gościom za udział w uroczystości i Polonii za wsparcie.
Polonijne Forum
21 września, w przeddzień uroczystości odsłonięcia pomnika, w Amerykańskiej Częstochowie odbyło się Polonijne Forum pt. Marsz do Solidarności. W jego ramach referaty wygłosili dr Karol Nawrocki, Antoni Macierewicz, Hanna Natora – Macierewicz i Grażyna Najnigier – działaczki opozycji komunistycznej, Andrzej Burghardt, dr Rafał Leśkiewicz z IPN oraz Bogumiła Stec-Świderska – zastępca przewodniczącego Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSSZ Solidarności. Odczytany został list gratulacyjny od Piotra Dudy – przewodniczącego Komisji Krajowej Solidarności. W dyskusji głos zabrali także Janusz Kudelko, dr Jacek Magdoń, dr Janusz Romański i Walter Wiesław Gołębiewski. Następnie odbył się koncert pieśni patriotycznych z okresu Solidarności. W koncercie wystąpili tenor Wojciech Bonarowski, sopranistka Monika Brewczak i Paweł Piekarczyk.
Dr Janusz Romański
opr. JS
Fot. KPRP, IPN, Z. Bielski, J. Kopala
Inicjatorem budowy pomnika poświęconego Bohaterom Walki o Niepodległość po 1945 roku i Solidarności jest Komitet Obchodów Rocznicy Katastrofy Smoleńskiej i Ludobójstwa Katyńskiego z przewodniczącym Tadeuszem Antoniakiem na czele. Autorem projektu oraz wykonawcą upamiętnienia jest Richard Kulinski. Instytut Pamięci Narodowej jest jednym z inwestorów.
Zamysłem twórców pomnika było przedstawienie polskiej drogi do wolności w formie schodów. Na poszczególnych stopniach umieszczono wyróżnione lata – ważne dla polskich zmagań o odzyskanie suwerenności i niepodległości po 1945 roku oraz dla polskiej tożsamości narodowej: 1945 – koniec II wojny światowej i początek komunistycznego zniewolenia, 1956 – Poznański Czerwiec: brutalnie stłumiony strajk robotników , 1966 – Millenium Chrztu Polski: początek narodowego przebudzenia, 1968 – Wydarzenia Marcowe, 1970 – masakra robotników na Wybrzeżu, 1976 – strajki w Radomiu i Ursusie oraz powstanie Komitetu Obrony Robotników oraz 1980–1981 powstanie „Solidarności”, Porozumienia Sierpniowe, wprowadzenie stanu wojennego i kolejne represje. Pomnik wieńczy krzyż oraz napis „Solidarność” – upamiętniając idee Sierpnia ’80, tryumf narodowej jedności i wytrwałości w walce o wolność.
Na jednej z bocznych ścian pomnika umieszczono tablicę poświęconą błogosławionemu męczennikowi ks. Jerzemu Popiełuszce: W podzięce za posługę kapłańską, modlitwy za Ojczyznę w czasach zniewolenia komunistycznego oraz ewangeliczne nauczanie, jak zło dobrem zwyciężać. Na drugiej zostały wyryte słowa papieża Jana Pawła II wypowiedziane przez niego w polskim parlamencie 11 czerwca 1999 roku: „Solidarność” otworzyła bramy wolności w krajach zniewolonych systemem totalitarnym. Zburzyła mur berliński i przyczyniła się do zjednoczenia Europy rozdzielonej od czasów II wojny światowej na dwa bloki. Nie wolno nam nigdy tego zatrzeć w pamięci.