Polonijny Dzień Dwujęzyczności, czyli Polish Billingual Day, obchodzony jest w każdy trzeci weekend października, w tym roku 21-22 października będziemy świętować już po raz 9. Pomysłodawcą i organizatorem dnia polskiego języka jest DSNY Foundation, poprzednio funkcjonująca jako Dobra Polska Szkoła, która w 2020 roku zmieniła nazwę na nową. DSNY Foundation jest jedynym głównym koordynatorem Polonijnego Dnia Dwujęzyczności.
Na początku warto odpowiedzieć na pytanie, czym jest dwujęzyczność? Najkrócej mówiąc, jest to praktyczna umiejętność posługiwania się dwoma językami. Dwujęzyczność w natywnym ujęciu dotyczy osób, które posługują się dwoma językami, używając ich w sposób naturalny. Ma to związek z czasem (wczesne dzieciństwo) i sposobem przyswajania (nieświadomym uczeniem się) języków. Osoby dwujęzyczne różnią się od tych, które uczą się kolejnego języka – języka obcego, a nie drugiego – na kursach, lektoratach, lekcjach w szkole. Nie oznacza to, że w późniejszym wieku nie można stać się dwujęzycznym. Jeżeli opanuje się drugi język w stopniu bardzo zaawansowanym, umożliwiającym swobodną, wręcz automatyczną, rozmowę na różne tematy, wówczas także mówimy o dwujęzyczności.
Czasami rodzice mają wiele wątpliwości dotyczących dwujęzyczności. Przede wszystkim obawiają się zamętu w głowie dziecka oraz opóźnienia w nauce szkolnej i problemów edukacyjnych. Naukowe badania przedstawiają jednak inny obraz tego zagadnienia. Badacze wymieniają sześć korzyści, które pozwalają osobom dwujęzycznym radzić sobie sprawniej niż jednojęzycznym w życiu społecznym. Są to:
- Giętkość mentalna, rozumiana jako możliwość patrzenia na rzeczy z różnych punktów widzenia.
- Umiejętność rozwiązywania problemów. Badania pokazały, że dzieci dwujęzyczne szybciej osiągają etap abstrakcyjnego myślenia, sprawniej analizują złożone informacje, omijając zbędne elementy i skupiając się nad tymi ważnymi i dzięki temu są w stanie utworzyć różne hipotezy w celu rozwiązania problemów.
- Zdolności metajęzykowe, pojmowane szczególnie jako umiejętności odczytywania prawdziwego celu komunikacji nadawcy ukrytego w wypowiedzi „pomiędzy wierszami”. To bardzo ważne narzędzie. Dzięki niemu osoba dwujęzyczna jest w stanie sprawniej się porozumiewać z otoczeniem i osiągać swój cel.
- Umiejętność uczenia się, nie tylko poprzez wykorzystanie informacji danej, ale również jako możliwość tworzenia nowych rozwiązań z nabytych informacji.
- Umiejętność tworzenia relacji interpersonalnych. Dzięki swoim umiejętnościom metajęzykowym osoba dwujęzyczna, szybciej odczytując sytuacje, jest w stanie lepiej rozumieć punkt widzenia drugiej osoby i skuteczniej się z nią porozumiewać.
- Dzięki znajomości języków i treningowi umysłowemu, zgodnie z wynikami testów prowadzonych na osobach starszych, starzeją się one umysłowo od dwóch do czterech lat później.
Jak pomóc dziecku w dwujęzyczności?
- wsparcie dzieci przez rodziców w kształtowaniu języka jest niezastąpione – rodzice powinni zwracać uwagę na styl mówienia dzieci, delikatne korygować nieprawidłowości językowe;
- obserwować, czy dziecko nie myli obu języków; jeżeli tak się dzieje, należy komunikować o tym dziecku, aby miało świadomość pomyłek;
- w miarę możliwości zapewnić dziecku kontakt z rodziną mieszkającą za granicą;
- czynne słuchanie – nie przytakiwać, zamiast tego brać aktywny udział w komunikacji z dzieckiem;
- często chwalić dziecko;
- wspólnie czytać z dzieckiem książki na głos.
Trzy najważniejsze porady dla rodziców, którzy chcą wychować dziecko dwujęzyczne:
- Konsekwencja rodzica jest najważniejsza.
- Dwujęzyczność to ogromny potencjał, dar, skarb – zawsze należy pamiętać o zaletach płynących z dwujęzyczności.
- Mówić do dziecka po polsku!
Dwujęzyczne dzieci, a później dorośli osiągają lepsze wyniki w nauce, mają większe możliwości adaptacji społecznej i kulturowej. Cechuje ich wyższa pozycja społeczna i często materialna. Dwujęzyczność to także niewątpliwa zaleta na rynku pracy. Osoby, które władają biegle dwoma lub więcej językami, mają większe szanse rekrutacyjne. Dokładając do tego odpowiednie wykształcenie mogą wręcz przebierać w ofertach, bowiem ich rynek pracy jest potencjalnie dużo szerszy i szansa w otrzymaniu posady dużo większa.
Sylwia Wadach Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie
Bibliografia:
