Polska kuchnia jest inspirowana naturą i słynie ze swoich wyjątkowych smaków. W niemal każdej części kraju można znaleźć regionalne produkty, które stanowią bazę oryginalnych dań. Wybierając żywność, Polacy coraz częściej zwracają też uwagę na jej jakość, doceniając tradycyjne produkty, które są tworzone według receptur przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Ich wyjątkowy smak zdobywa uznanie, a sklepy oferujące szeroki asortyment wyrobów regionalnych i tradycyjnych cieszą się rosnącą popularnością. Jak rozpoznać takie produkty? Pełną listę można znaleźć na stronie polskiego Ministerstwa Rolnictwa, a my przedstawiamy najciekawsze według nas pozycje.
Produkty piekarnicze i cukiernicze
Rogal świętomarciński – tradycyjny przysmak z białym makiem, wytwarzany w Poznaniu oraz niektórych częściach Wielkopolski z okazji Dnia Świętego Marcina. Tradycja jego wypieku na 11 listopada sięga roku 1860.
Andruty kaliskie – cienkie, lekko słodkie wafle, produkowane od początku XIX wieku w Kaliszu. Wypiekane z wody, cukru, mąki i oleju rzepakowego.
Obwarzanek krakowski – wytrawne pieczywo o średnicy od 12 do 17 cm, posypane makiem, solą lub sezamem. Jest to produkt o chronionym oznaczeniu geograficznym w Unii Europejskiej, wytwarzany w granicach Krakowa oraz powiatów krakowskiego i wielickiego.
Chleb prądnicki – tradycyjny żytni chleb produkowany w Krakowie. Bochenki mogą ważyć nawet do 14 kg, a pełny smak osiągają dzień po wypieku.
Cebularz lubelski – pszenny placek z kuchni żydowskiej, o średnicy od 15 do 20 cm, pokryty cebulą z makiem. W 2007 roku został wpisany na listę produktów tradycyjnych Lubelszczyzny.
Kołocz śląski – tradycyjne ciasto z regionu Śląska, serwowane na weselach już od czasów średniowiecza. Jest wytwarzane w kilku wersjach: z nadzieniem serowym, makowym, jabłkowym lub bez nadzienia.
Pierekaczewnik – tradycyjne danie z województwa podlaskiego, w formie zapiekanego ciasta z różnorodnym nadzieniem: słodkim (np. twaróg z rodzynkami) lub mięsno-warzywnym (np. z baraniną).
Owoce
Truskawka kaszubska – owoce o słodkim smaku i intensywnym aromacie, który nabywają dzięki specyficznym warunkom glebowym i klimatycznym Kaszub.
Wiśnia nadwiślanka – uprawiana w pasie nadwiślanym od Ożarowa do Lipska, charakteryzująca się intensywnym kolorem i kwaskowatym smakiem, idealna na soki.
Śliwka szydłowska – poddawana suszeniu i wędzeniu, co nadaje jej unikalny smak, kolor oraz dymny aromat.
Jabłka łąckie – uprawiane w Kotlinie Łąckiej, wyróżniające się soczystością, aromatem oraz wysoką kwasowością.
Jabłka grójeckie – w 2011 roku wpisane do unijnego rejestru jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Pochodzące z grójecczyzny jabłka wyróżniają się charakterystyczną kwasowością i rumieńcem.
Suska sechlońska – suszone śliwki z Małopolski, o lekko słodkim smaku z wędzonym aromatem.
Warzywa
Fasola korczyńska – regionalny produkt z województwa świętokrzyskiego, charakteryzujący się dużymi ziarnami o cienkiej skórce, bogaty w białko i sole mineralne.
Fasola „Piękny Jaś” z Doliny Dunajca – uprawiana w Małopolsce, wyróżniająca się wysoką zawartością magnezu, o słodkawym smaku.
Fasola wrzawska – odmiana uprawiana na Podkarpaciu, o dużych, nerkowatych nasionach, słodkawym smaku i delikatnej konsystencji.
Sery
Bryndza podhalańska – miękki ser z mleka owczego, wytwarzany na Podhalu wyłącznie od maja do września, o intensywnym, słonym smaku.
Oscypek – twardy, wędzony ser z mleka owczego, produkowany na Podhalu tylko w okresie od maja do września i sprzedawany do końca października.
Wielkopolski ser smażony – chroniony produkt regionalny. Twaróg z mleka krowiego, smażony na maśle, o smaku naturalnym lub z kminkiem.
Ser koryciński swojski – wytwarzany na Podlasiu, z niepasteryzowanego mleka krowiego, dostępny w różnych odmianach z dodatkami przypraw i ziół.
Redykołka – ser z niepasteryzowanego mleka owczego, powstający na Podhalu z resztek bundzu pozostałych po wyrobie oscypka.
Mięso i wędliny
Kiełbasa lisiecka – wędzona kiełbasa wieprzowa, wytwarzana w małopolskich gminach Liszki i Czernichów, o charakterystycznym smaku czosnku, pieprzu i soli peklowanej.
Kiełbasa myśliwska – tradycyjna kiełbasa z województwa lubuskiego, o smaku czosnku i jałowca, wytwarzana z mięsa peklowanego.
Kiełbasa jałowcowa – wieprzowa kiełbasa z kawałkami mięsa i jagodami jałowca, o ciemnowiśniowym kolorze.
Krupnioki śląskie – produkt z mięsa wieprzowego i podrobów z dodatkiem kaszy, produkowany na Śląsku i Opolszczyźnie.
Jagnięcina podhalańska – delikatne i soczyste mięso z owiec górskich i cakiela podhalańskiego, zarejestrowane jako Chronione Oznaczenie Geograficzne.
Miody
Miody pitne – półtorak, dwójniak, trójniak i czwórniak, różniące się zawartością alkoholu i długością leżakowania, zarejestrowane jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność.
Miód z Sejneńszczyzny – nektarowy miód z dorzecza Niemna, o ciemnożółtym kolorze.
Miód drahimski – pochodzący z powiatu drawskiego i szczecineckiego, o wyrazistym smaku.
Podkarpacki miód spadziowy – miód zebrany z jodeł pospolitych, o ciemnobrązowym kolorze z zielonkawymi refleksami.
Miód kurpiowski – intensywnie aromatyczny miód nektarowy z korzennym smakiem.
Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich – produkt o gęstej konsystencji, delikatnej słodyczy i wrzosowym aromacie.
Napoje (alkoholowe i bezalkoholowe)
Piołunówka tucholska – ziele zbiera się od połowy czerwca do połowy lipca, jeszcze przed zakwitnięciem roślin. Do wyrobu nalewki wykorzystuje się najmłodsze zielone części piołunu.
Grzaniec Marcina z Urzędowa – wino pochodzące z XVI wieku, kiedy to żył Marcin z Urzędowa – lekarz, zielarz, autor wydanego w 1595 r. Herbarza Polskiego – najwybitniejszego ze średniowiecznych herbarzy, uważanego za pierwszy podręcznik farmakognozji.
Kordiał żurawinowy kraśnicki – mocny, aromatyczny i szlachetny trunek, a także lek wzmacniający serce, dodający wigoru i wzmacniający odporność psychiczną.
Zakwas z kiszonych buraków – ma lekko słodkawo-kwaskowaty smak, nie zawiera żadnych dodatków chemicznych ani sztucznych aromatów. Kolor, smak i zapach pochodzą tylko ze świeżych, dojrzałych, zdrowych buraków ćwikłowych, czosnku, soli oraz wody.
Piwo wschowskie – w 1838 roku został założony we Wschowie pierwszy browar miejski. Do produkcji piwa wschowskiego używa się słodu pilzneńskiego, który ma szarożółtą barwę i swoisty zapach ziarna oraz chmielu, który nadaje piwu szlachetną i przyjemną gorycz oraz specyficzny aromat.
Śliwowica łącka – ma charakterystyczny żółtawy kolor oraz zapach śliwek, których uprawa w rejonie łąckim znana była już w XII wieku. Na butelkach śliwowicy widnieje hasło: „Daje krzepę, krasi lica nasza łącka śliwowica”.
Alicja Dębek
