Krzyż to nie tylko symbol cierpienia. Ten znak umieszczany nad drzwiami domów i na szczytach świątyń, a także kreślony ręką przy modlitwie daje świadectwo wiary w zbawienie przez Chrystusową mękę i śmierć. Od konania Syna Bożego na Golgocie krzyż stał się symbolem najwyższej miłości i ofiary.
Na krzyżu widzimy boleść i miłość Chrystusa, które trudno ogarnąć umysłem. Znak krzyża wyraża stan ducha tego, kto się modli lub świadczy o swojej wierze. Krzyż – choć po zmartwychwstaniu Jezusa – pusty, takim nie jest, bo jego ból nosimy w ciele. Jak zauważają duchowni, strach i choroby w czasach pandemii są tego przykładem. To współczesne krzyże dane człowiekowi.
Zdarzenia na wzgórzu
Golgota to metafora całej męki Chrystusa, od modlitwy w Ogrodzie Oliwnym, aż do śmierci na krzyżu. Według ewangelistów (Mt 27,33; Mk 15,22; J 19,17; w Łk 23,33) na Golgocie dokonało się ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa wraz z dwoma złoczyńcami. W przypadku Jezusa egzekucję poprzedzała droga krzyżowa. Ewangeliści opisujący mękę Pana Jezusa oszczędzili wiernym nadmiaru szczegółów dotyczących krzyżowania. Była to forma egzekucji wyjątkowo okrutna. Stanowiła w większości karę dla przestępców, niewolników i cudzoziemców. Chrystus wziął ją na siebie, aby zbawić świat.
W krzyżu nadzieja
Krzyż przypomina, że śmierć i cierpienie nie są zakończeniem ludzkiego życia, gdyż druga strona – to chwała zmartwychwstania, zwycięstwo nad złem i nowe życie. Przez krew przelaną na krzyżu Bóg zawarł Nowe Przymierze z wybranym ludem, wyzwolonym z niewoli grzechu. Znak krzyża to zgoda na Boży plan zbawienia. Przez swoją śmierć na krzyżu Chrystus pojednał ludzi z Ojcem (wymiar pionowy – podłużna belka krzyża) i między sobą (wymiar poziomy – poprzeczna belka krzyża).
Przedchrześcijańskie początki
Choć jest najważniejszym symbolem religii chrześcijańskiej, to znany był na długo przed narodzinami Chrystusa. Archeolodzy i historycy potwierdzają jego obecność w starożytnym Egipcie, Grecji, Babilonie, Persji. Najczęściej symbolizował życie lub żywioły. W czasach przedchrześcijańskich występował także w Chinach (buddyzm), Ameryce (Majowie i Aztekowie), krajach nordyckich (Celtowie).
Symbole towarzyszące
Krzyż jest głęboko wpisany w chrześcijańską tożsamość. Dziś mało kto posługuje się takimi symbolami początków chrześcijaństwa, jak ryba, baranek, winny krzew, a ich ranga była wielka. Zwłaszcza ryba identyfikowała wyznawców nowej religii, którzy musieli się ukrywać. Krzyż stał się dla nich ważnym symbolem dopiero po męczeńskiej śmierci. Uczyniono go wyrazem zbawienia wszystkich ludzi.
Różne rodzaje krzyża
Kształt tego wymownego znaku może być bardzo różny. W kościele katolickim jest dwuramienny, przy czym jedno ramię jest krótsze. Bardzo często umieszczona jest na nim postać Chrystusa, jest to tzw. krucyfiks. W kościele prawosławnym kształt wywodzi się z krzyża patriarchalnego z dodatkowym krótkim ramieniem u góry, które ma symbolizować tabliczkę umieszczoną nad głową Zbawiciela. W prawosławnym w jego dolnej części umieszczone jest krótkie ramię, które służyło za podpórkę dla stóp skazanych. Jest ono umieszczone pod kątem. Górne ramię ma wskazywać na łotra, który się nawrócił i miał wstąpić do królestwa niebieskiego, natomiast dolne na łotra skazanego na potępienie. Krzyż grecki jest równoramienny, symbolizował pełną ofiarę Chrystusa lub cztery strony świata, znajduje się na fladze Szwajcarii i jest symbolem organizacji charytatywnych.
Halina Kossak
