W piątek, 1 września, w 84. rocznicę wybuchu II wojny światowej, w Warszawie odbyły się obchody Dnia Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, zorganizowane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Był to hołd złożony bohaterskim obrońcom ojczyzny w 1939 r. oraz wszystkim walczącym o wolność naszego kraju podczas II wojny światowej.
Obchody rozpoczęły się o godz. 15.00 od złożenia kwiatów w kwaterze Żołnierzy Września 1939 r. oraz na grobach ich dowódców m.in. gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby, gen. bryg. Mikołaja Bołtucia, gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego, gen. bryg. Stanisława Rawicza-Dziewulskiego i gen. bryg. Franciszka Seweryna Włada na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Kolejnym punktem obchodów była uroczystość na pl. Piłsudskiego, przed Grobem Nieznanego Żołnierza, z udziałem licznych gości, w tym ostatnich weteranów walk o niepodległość.
„84 lata temu agresja niemiecka na Polskę, a 17 dni później agresja sowieckiej Rosji sprzymierzonej z III Rzeszą, rozpoczęły największy koszmar w dziejach ludzkości – II wojnę światową” – powiedział w przemówieniu na pl. Piłsudskiego minister Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. „Ludzkość doświadczona przez wieki, nigdy jednak takiego ogromu cierpień nie doznała, jak między 1 września 1939 roku a późną wiosną roku 1945. Dla wielu narodów, w tym dla Polski, ten koszmar, choć w innej formie, trwał jeszcze przez pół wieku” – podkreślił.
„Wtedy, 84-lata temu, Polska jako pierwszy kraj na świecie – trafnie diagnozując czym jest komunizm i narodowy socjalizm – powiedziała stanowcze +nie+ tym dwóm agresorom. Od pierwszego, aż po ostatni dzień wojny, walczyliśmy o to wszystko, co chcieli podeptać na zawsze najeźdźcy. Płaciliśmy za to ogromną cenę, ale pokazaliśmy wtedy światu, że my Polacy zawsze opowiadamy się po stronie wartości, które stanowią fundament naszej cywilizacji” – kontynuował minister Kasprzyk.
„Walczyliśmy wtedy w osamotnieniu. Armia marszałka Śmigłego szła na tę wojnę jako na starcie, które ma mieć charakter koalicyjny, sojuszniczy. Myśmy swoje zadanie wykonali. Zabrakło odwagi tym, którzy mieli wywiązać się ze swoich zobowiązań. Zabrakło odwagi wolnemu światu” – dodał.
Jako drugi zabrał głos marszałek senior, poseł na sejm Antoni Macierewicz, który podkreśli, że „żołnierze, którzy w tamtym czasie bohatersko bronili ojczyzny wraz z całym narodem polskim, jako pierwsi przeciwstawiając się atakowi niemieckiemu, sprawili, że idea podstawowa Polski – by bronić własnego narodu i bronić Europy – została zrealizowana”.
Po przemówieniach minister Jan Józef Kasprzyk wręczył medale nadane przez prezydenta RP oraz uhonorował medalami „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria” osoby szczególnie zasłużone w kultywowaniu pamięci o walkach narodu polskiego o niepodległość. Wręczone zostały także medale „Reipublicae Memoriae Meritum”.
Podczas uroczystości przekazano płat sztandaru 3. Pułku Strzelców Polskich I Korpusu Polskiego w Rosji do Muzeum Wojska Polskiego.
I Korpus Polski w Rosji, którego żołnierze od nazwiska swojego dowódcy (gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego), zwani byli „Dowborczykami”, został sformowany 24 lipca 1917 r. Po zawarciu Traktatu Brzeskiego, między Cesarstwem Niemieckim o Rosją Sowiecką, władze niemieckie 21 maja 1918 r. rozformowały i rozbroiły korpus w twierdzy w Bobrujsku. Tuż przez likwidacją korpusu, oficerowie 3. Pułku Strzelców pocięli sztandar na fragmenty i zobowiązali się do przewiezienia ich do kraju. Siedem fragmentów i głowica sztandaru trafiły do Muzeum Wojska w 1923 r. W kolejnych latach odnalazły się następne fragmenty. Przekazany w piątek fragment sztandaru (ze słowem „Obronę”) jest jego kolejną częścią. Przez ponad 100 lat przechowywany był w rodzinie darczyńcy – Janusza Domańskiego.
Dzień Weterana Walk o Niepodległość RP zakończono złożeniem wieńców na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza.
Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony rokrocznie 1 września, został ustanowiony 25 kwietnia 1997 r. przez Sejm. Obecna nazwa – Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje od 18 maja 2014 r.
Tomasz Szczerbicki/PAP
