Wielkanoc to najważniejsze ze świąt obecnych w katolickim kalendarzu. Wielki Tydzień dla większości wiernych jest czasem szczególnego skupienia, pełnym nadziei i oczekiwania. Te kilka dni ma pełnić funkcję uroczystego upamiętnienia ostatnich dni Chrystusa. Równocześnie są też przygotowaniem do największego święta dla chrześcijan – Zmartwychwstania Pańskiego. Szczególnymi dniami w Wielkim Tygodniu jest Triduum Paschalne.
Triduum Paschalne w skrócie
Ten wyjątkowy okres w roku liturgicznym jest czasem celebracji misterium paschalnego. Jego tradycja sięga korzeniami IV wieku. Nieco później wspominał o nim także św. Augustyn – jako o „najświętszym triduum ukrzyżowanego, pogrzebanego i wskrzeszonego” Chrystusa. Rozpoczyna go wieczorna msza Wieczerzy Pańskiej, odbywająca się w Wielki Czwartek, a kończą nieszpory w Niedzielę Wielkanocną.
Nazwa „triduum” pochodzi z łaciny i oznacza „trzy dni”. W praktyce Triduum Paschalne trwa 4 dni, od czwartku, przez piątek i sobotę, do niedzieli. Jego obchody rozpoczynają się wieczorem w Wielki Czwartek. Reguła „dnia poprzedzającego” dotyczy też kolejnych dni. Zatem początek obchodów Wielkiej Soboty przypada na wieczór Wielkiego Piątku, a Wielkiej Niedzieli na sobotni wieczór. W takim wypadku Triduum Paschalne zajmuje zgodnie z nazwą 3 dni. Równocześnie stanowią one jeden wspólny obchód liturgiczny, nie przerywany błogosławieństwem.
Przebieg Triduum Paschalnego
Obchody podzielone są na trzy dni, z których każdy poświęcony jest innej fazie odkupienia: ostatniej wieczerzy, śmierci Chrystusa na krzyżu oraz złożeniu go w grobie, po cud zmartwychwstania. Dla wiernych to okres głębokiego skupienia i modlitwy.
Wielki Czwartek
Obchody Triduum Paschalnego rozpoczynają się uroczystą mszą Wieczerzy Pańskiej, która odprawiana jest w czwartek wieczorem. Stanowi upamiętnienie Ostatniej Wieczerzy, podczas której Jezus ustanowił dwa sakramenty – kapłaństwo i Eucharystię. Nie kończy jej błogosławieństwo. Najświętszy Sakrament zostaje po niej przeniesiony do kaplicy adoracji. Liturgia kontynuowana jest w Wielki Piątek. Wielki Czwartek jest także dniem obrzędu obmywania nóg, który ma przypominać o pokorze, a także porannej mszy krzyżma świętego, podczas której biskup konsekruje oleje chorych, katechumenów i krzyżmo.
Wielki Piątek
Wg wiary chrześcijańskiej jest to dzień śmierci Chrystusa. Tradycyjnie jest to czas, w którym dominować ma post, skupienie, powaga i zaduma. Poświęcony jest trwającej od rana adoracji Najświętszego Sakramentu. Nie są odprawiane tradycyjne msze. Wieczorem papież przewodniczy drodze krzyżowej odbywającej się w Koloseum. Centralnym punktem obchodów tego dnia jest kontynuacja liturgii Męki Pańskiej, w trakcie której adorowane jest drzewo krzyża.
Wielka Sobota
Wielka Sobota jest dniem poświęconym trwaniu przy Grobie Pańskim. Wierni rozważają mękę pańską. Odwiedzają także symboliczne Groby Pańskie tworzone w kościołach i bliskich osób na cmentarzach. Wielka Sobota jest także czasem święcenia pokarmów. Wierni przynoszą w koszyczkach do kościołów potrawy wielkanocne o określonej symbolice. Jest to tzw. święconka. Wielka Sobota jest kolejnym dniem, w którym nie odbywają się msze. Liturgia kontynuowana jest dopiero po zachodzie słońca. Jest to liturgia Wigilii Paschalnej i wg tradycji należy już do obchodów Wielkiej Niedzieli, czyli Niedzieli Zmartwychwstania.
Wielka Niedziela
Obchody Niedzieli Zmartwychwstania rozpoczynają się w sobotni wieczór. Wierni gromadzą się wtedy na liturgii Wigilii Paschalnej. W jej trakcie święcone są ogień i woda, a także odnawiane są przyrzeczenia chrzcielne. Wg tradycji jest ona najważniejszą celebracją w roku liturgicznym. Obrzędy związane z nią rozpoczynają się po zapadnięciu zmroku i muszą się skończyć przed świtem. Ostatnim ich elementem jest procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem. Jej droga przebiega wokół kościoła, który okrąża się raz lub trzy razy. Kończy ona obchody Wigilii Paschalnej i jest radosnym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa. Może odbywać się bezpośrednio po wigilii – ma wówczas miejsce po modlitwie odmawianej po udzieleniu komunii – albo przed pierwszą mszą poranną w niedzielę – rozpoczyna się wtedy przy Grobie Pańskim.
Anna Miler
