Mimo wielu nowoczesnych metod wspierania odporności, dawny wynalazek, jakim jest tężnia, nadal cieszy się uznaniem. Budowla z drewna i gałęzi tarniny wymyślona do zwiększania stężenia soli w solance przez jej częściowe odparowanie obecnie już nie służy do pozyskiwania soli (są nowocześniejsze metody), tylko stanowi w kurortach potężne inhalatorium.
Tężnie, zwane też gradierniami, wznoszono od dawna w postaci długich, kilkunastometrowej wysokości budowli o długości aż kilkuset metrów. Wnętrze drewnianej konstrukcji wypełnione jest wiązkami gałązek tarniny, na które z góry spływa solanka, rozbijając się o poszczególne gałązki. Daje to ciekawy dla wzroku i węchu efekt.
Udoskonalenia i zmiany
Jeszcze w XVII w. na drewniane konstrukcje pokryte gałązkami tarniny wylewano szuflami solankę, która rozpryskiwała się na gałązkach i spływała do zbiornika pod tężnią. Postępem nowszych czasów było zastosowanie pomp, pozwalające na budowanie o wiele wyższych i długich tężni. Sama zasada działania tężni nie uległa zmianie – solanka grawitacyjnie spływała po gałęziach tarniny. Minusem współczesnej sytuacji jest fakt zanieczyszczenia powietrza, które to ze względu na dużą i mokrą powierzchnię tężnie łatwo wychwytują. Niemniej ilość zalet tężni jest przeważająca od jej niedoskonałości. Wzrost znaczenia balneologii wzmocnił pozycję tego wynalazku. Tężnie są popieranym przez lekarzy miejscem zażywania inhalacji zapewnianych przez powstały w otoczeniu budowli specyficzny aerozol.
Nadzieja dla zdrowia
Mikroklimat w otoczeniu tężni służy w profilaktyce i leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, niedoczynności tarczycy, zapalenia zatok, rozedmy płuc, nadciśnienia tętniczego, alergii, nerwicy wegetatywnej i w przypadku ogólnego wyczerpania. W leczniczej mgiełce jest jod, brom, wapń, magnez, potas, żelazo i sód. Mikroklimat wokół tężni podobny jest do tego, jaki mamy nad morzem. Uważa się, że podczas godzinnej inhalacji w tężni można zażyć tyle jodu, co przez trzy dni pobytu nad Bałtykiem. Największe w Europie i najstarsze (XIX wiek) polskie tężnie znajdują się w Ciechocinku. Ponadto są XX-wieczne tężnie w Konstancinie pod Warszawą i w Inowrocławiu. Jest też szereg minitężni zbudowanych w ostatnim czasie w różnych rejonach kraju.
Halina Kossak
