Przedsięwzięcia integrujące rodaków i przypominające o korzeniach są bardzo cenne. Do takich należy Polish Heritage Month. To obchody z 40-letnią już tradycją, podczas których Polonia amerykańska podejmuje szereg inicjatyw. To nie tylko uliczne parady.
Miesiąc Dziedzictwa Polskiego zaczęto obchodzić w latach 80., a więc w czasach Solidarności i stanu wojennego. Pomysł utworzenia Polish Heritage Month powstał już w 1981 roku. Jest zasługą Michaela Blichasza, prezesa Polskiego Centrum Kulturalnego w Filadelfii. Pierwsze edycje Miesiąca Dziedzictwa Polskiego obchodzone były właśnie w Pensylwanii. Kilka lat później Polskie Centrum Kulturalne w Filadelfii oraz Kongres Polonii Amerykańskiej lobbowały wśród polityków na poziomie stanowym oraz ogólnokrajowym, aby Miesiąc Dziedzictwa Polskiego oficjalnie uznawany był w całym kraju.
Październikowy termin
Początkowo Miesiąc Dziedzictwa Polskiego był obchodzony w sierpniu, typowano też maj ze względu na jedno z ważniejszych świąt narodowych (rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja). W 1984 roku obie izby amerykańskiego Kongresu uchwaliły ustawę 577, która ustanowiła sierpień Miesiącem Polskiego Dziedzictwa. Prezydent Reagan nakłaniał wtedy wszystkich Amerykanów, aby wspólnie celebrowali polskie dziedzictwo w Stanach Zjednoczonych. Ostatecznie w 1986 roku zamieniono sierpień na październik, aby dzieci w szkołach również mogły uczestniczyć w obchodach umacniających pamięć o historii Polski i rozbudzających zainteresowanie narodową kulturą. Poza tym październik jest uznawany za miesiąc osadzenia się pierwszych Polaków – kolonia Jamestown. Migranci znad Wisły docierali do USA w kilku falach. Najliczniej przybywali na przełomie XIX i XX wieku. Na mapie Ameryki zaczęły pojawiać się nawet polskie nazwy miejscowości. Pierwszą taką osadą była Panna Maria w Teksasie, założona przez duchownego z Opolszczyzny między 1852 a 1854 rokiem. Szacuje się, że obecnie w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln osób pochodzenia polskiego. Społeczność ta chętnie manifestuje swoją przynależność do ojczyzny, swoje pochodzenie i dziedzictwo narodowe.
Co roku w październiku tradycyjnie prezydenci USA kierowali do Polonii specjalne proklamacje na temat Miesiąca Dziedzictwa Polskiego. Pierwszą ogłosił prezydent Reagan w 1984 roku. Tradycję tę kontynuowali prezydenci George H. W. Bush oraz Bill Clinton. Natomiast prezydenci Obama i Trump kierowali do Polonii proklamacje z okazji Dnia Pułaskiego, który obchodzony jest co roku na początku marca. W 2009 roku prezydent Obama podpisał dodatkowo uchwałę obu izb amerykańskiego Kongresu, która nadała Pułaskiemu honorowe obywatelstwo Stanów Zjednoczonych, dokładnie 230 lat po jego śmierci. Jest on jedną z zaledwie 8 osób w historii Stanów Zjednoczonych, które otrzymały honorowe amerykańskie obywatelstwo.
Szereg wydarzeń
W pierwszą październikową niedzielę odbywa się słynna Parada Pułaskiego. Październik to miesiąc śmierci tego bohatera dwóch narodów – amerykańskiego i polskiego, uważanego za ojca kawalerii USA. Parada Pułaskiego odbywa się w Nowym Jorku, Filadelfii i wielu innych miastach. Dużo okolicznościowych wydarzeń organizowanych jest w Chicago, gdzie Polonia jest szczególnie liczna. To tam zapoczątkowano uroczysty Bankiet Dziedzictwa przygotowywany przez wydział stanowy Kongresu Polonii Amerykańskiej. W wielu miejscach organizowane są akcje promujące polskie produkty kulinarne czy literaturę, wszelkiego rodzaju kiermasze i występy artystyczne, a nawet festiwale.
Imprezy kulturalne poświęcone Polsce oraz amerykańskiej Polonii to wspaniała okazja do promocji tego, co rodakom jest bliskie i potrzebne, a także jest to sposobność do pokazania Polski w Ameryce od jak najlepszej strony. Do obchodów włącza się również Kościół. Z okazji Miesiąca Dziedzictwa Polskiego głos zabiera także Konsulat Generalny RP, wyrażając wdzięczność Polonii za zaangażowanie w kultywowanie spraw polskich w Stanach Zjednoczonych. Dziękuje Polonii, działaczom, organizacjom, szkołom, przedstawicielom duchowieństwa – wszystkim mającym udział w pielęgnowaniu dziedzictwa narodowego.
Starania w pandemii
Zagrożenie groźnym wirusem nie pozostało bez wpływu na coroczne obchody październikowego święta Polonii w USA. W 2020 r. mocno został zredukowany program uroczystości i atrakcji. Większość wydarzeń przeniosła się na internetową płaszczyznę, a to nie to samo co żywy kontakt, prawdziwa integracja. Odwołano nawet Paradę Pułaskiego. W tym roku władze Nowego Jorku wyraziły zgodę na jej przeprowadzenie. – Parada jest zaplanowana na niedzielę 3 października na Manhattanie – poinformował szef komitetu organizacyjnego Ryszard Zawisny. Spodziewane jest przybycie delegacji z Nowego Jorku, New Jersey, Connecticut i Pensylwanii, a także gości z wielu innych amerykańskich stanów. Głównym Marszałkiem Parady mianowano związaną z imprezą od kilkudziesięciu lat Jadwigę Heidi Kopalę. Nowojorska Parada Pułaskiego jest jednym z największych polonijnych wydarzeń w Stanach, ale nie jedynym. Mimo że sytuacja związana z pandemią wciąż jest niepewna, w większości amerykańskich miast polonijne życie wraca do normy i na październik przewidzianych jest sporo lokalnych wydarzeń wpisujących się w obchody Miesiąca Dziedzictwa Polskiego w USA.
Halina Kossak
