Maurycy Mochnacki to polski działacz i publicysta polityczny, filozof, jeden z teoretyków polskiego romantyzmu, pianista. Był uczestnikiem i kronikarzem Powstania Listopadowego – napisał „Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831”. Członek Związku Wolnych Polaków. Wraz z Ksawerym Bronikowskim najpierw założył „Gazetę Polską”, której był redaktorem od grudnia 1827 do grudnia 1829, a następnie „Kurier Polski”, do którego pisał prawie codziennie artykuły, aż do czasu wybuchu Powstania Listopadowego. Był współzałożycielem Towarzystwa Patriotycznego. Był uczestnikiem walk pod Olszynką Grochowską, Ostrołęką, Wawrem, Okuniewem i nad Liwcem. Został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Po klęsce Powstania Listopadowego znalazł się na emigracji. Był naczelnym publicystą w „Pamiętniku Emigracji Polskiej” wydawanym przez Michała Podczaszyńskiego.
Mochnacki zmarł 20 grudnia 1834 r. w Auxerre (Francja). Przez wiele dziesięcioleci uważano, że zmarł na nieuleczalną i śmiertelną w pierwszej połowie XIX wieku gruźlicę. Prawdopodobną przyczyną zgonu był jednak wylew.
13 września 2023 r. przypada 220. rocznica urodzin tego „konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty, członka niemal wszystkich ówczesnych tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie i żołnierza Powstania Listopadowego, odznaczonego Virtuti Militari, wielokrotnie rannego w kolejnych bitwach z Moskalami” – głosi treść przyjętego przez Sejm RP dokumentu ustanawiającego Mochnackiego Patronem Roku 2023. „Tyranii Rosji przeciwstawiał polskie umiłowanie wolności” – napisali posłowie, dodając, że: „Do dziś wiele z jego diagnoz na temat natury Rosji i jej imperialistycznych dążeń związanych zwykle także z kulturowym barbarzyństwem nie straciło na aktualności”. W sejmowej uchwale podkreślono też, że napis na grobie Maurycego Mochnackiego w Auxerre głosi: „Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – „Obywatel polski, wróg Moskwy”.
WEM
