Choć każdy wie, że część okazów przyrody objęta jest ochroną, mało kto potrafi zastosować zasady podczas wycieczki. W tej sytuacji najlepiej powstrzymać się przed zrywaniem czegokolwiek, by nie niszczyć ginących gatunków i nie narażać się na mandat lub więzienie.
Za zrywanie grzybów, które są pod ochroną, możemy dostać grzywnę nawet do 5000 zł, a za pęk kwiatów nawet kilka lat więzienia. Ustawa o ochronie przyrody przewiduje nawet karę więzienia od 3 miesięcy do 5 lat, gdyby rozmiar szkód był większy lub doszło do handlowania ginącymi okazami.
Rośliny chronione w Polsce to niemal 700 różnych gatunków drzew, krzewów, kwiatów i grzybów. Nie wolno ich zrywać, niszczyć i przenosić z naturalnego środowiska. Rośliny chronione w Polsce objęte są ochroną ścisłą lub częściową. Ta pierwsza polega na zakazie dotykania, zrywania, niszczenia lub przenoszenia roślin z ich naturalnych stanowisk. Ta druga dotyczy gatunków roślin leczniczych i przemysłowych narażonych na zniszczenie poprzez ich nadmierną eksploatację. Można je zrywać tylko na określonych obszarach i w ilościach uzgodnionych w porozumieniu z Ministerstwem Ochrony Środowiska. Do zbioru tych roślin wymagane jest specjalne upoważnienie.
Najbardziej narażone na zniszczenia są pięknie kwitnące rośliny. Najłatwiej je zauważyć i największa jest pokusa zrywania. Dotyczy to chociażby zawilców, naparstnic zwyczajnych, gipsówki wiechowatej, obuwika pospolitego czy grzebieni białych kwitnących na wodzie, można kupić odmiany ogrodowe i uprawiać je w oczku wodnym w ogrodzie. Chronione są także drzewa i krzewy, np. sosna limba, cis pospolity, rokitnik zwyczajny. W Polsce wszystkie gatunki grzybów są chronione. Te, które objęte są ochroną częściową, można zbierać na własny użytek, do konsumpcji. Trzeba jednak pamiętać, by nie niszczyć przy tym grzybni ani gatunków niejadalnych. Należy też omijać tereny Parku Narodowego, rezerwatów, obszarów ochrony krajobrazowej – tam nie wolno wybierać się na grzybobranie. Ścisłą ochroną objęte są m.in: opieńka torfowiskowa, borowik korzeniasty, borowik żółtobrązowy (podgatunek królewski), maślak trydencki.
Halina Kossak
