17 grudnia 2022 r. papież Franciszek zatwierdził dekret o męczeństwie rodziny Ulmów. Rodzice i ich siedmioro dzieci (w tym jedno nienarodzone) zostali zamordowani przez Niemców w czasie II wojny światowej za ukrywanie Żydów. Zatwierdzenie dekretu o męczeństwie całej rodziny oznacza, że już wkrótce wszyscy jej członkowie zostaną wyniesieni na ołtarze jako błogosławieni.
Wiara i poświęcenie
Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich dzieci: Stasia, Basia, Władzio, Franio, Antoś i Marysia mieszkali we wsi Markowa (dzisiejsze woj. podkarpackie). Józef Ulma (ur. 1900 r.) był ogrodnikiem i działaczem społecznym. Jako fotograf amator dokumentował życie rodzinnej Markowej. Wiktoria Ulma (ur. 1912 r.) uczęszczała na kurs na Uniwersytecie Ludowym w sąsiedniej miejscowości oraz grała w amatorskim teatrze. Prowadzili wspólnie niewielkie gospodarstwo – Józef specjalizował się w uprawie warzyw i owoców, pszczelarstwie i hodowli jedwabników, Wiktoria prowadziła dom i zajmowała się dziećmi. Byli bardzo pobożni, angażowali się w życie lokalnej parafii, wychowywali dzieci w duchu wiary i miłości bliźniego. Byli wierni tym zasadom i wyznawanych przez siebie wartościom także w codziennym życiu. Jesienią 1942 roku Ulmowie przyjęli pod swój dach poszukujących pomocy Żydów z Markowej i Łańcuta, ośmioosobową rodzinę Grünfeldów, Didnerów i Goldmanów. Półtora roku później, najprawdopodobniej wskutek donosu, przed ich domem zjawili się niemieccy żandarmi…
24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi z posterunku w Łańcucie rozstrzelali Józefa Ulmę i jego żonę w siódmym miesiącu ciąży, a także ich dzieci: 8-letnią Stanisławę, 6-letnią Barbarę, 5-letniego Władysława, 4-letniego Franciszka, 3-letniego Antoniego i półtoraroczną Marię. Razem z Ulmami zginęli również ukrywani przez nich Żydzi.
Symbol polskiego heroizmu
W 1995 roku Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
W 2010 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W 2016 roku w obecności prezydenta RP Andrzeja Dudy otwarte zostało w Markowej Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów. Muzeum pełni rolę placówki naukowej, a także edukacyjno-oświatowej, a jego serce stanowi odtworzony dom rodziny Ulmów, gdzie eksponowane są pamiątki po nich.
Od 2018 r. w rocznicę tragicznych wydarzeń w Markowej – 24 marca – decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Polsce obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Polska była jedynym krajem okupowanym przez Niemcy, w którym za ukrywanie Żydów groziła śmierć. Rodzina Ulmów stała się symbolem postawy tych Polaków, którzy za pomoc Żydom tę śmierć z rąk Niemców ponieśli. Choć w czasie wojny wielu Polaków narażało swe życie, aby pomóc swoim żydowskim sąsiadom i wielu z nich przypłaciło to życiem, to jednak fakt bezlitosnego zabicia całej rodziny, w tym kobiety w ciąży i sześciorga małych dzieci, do dziś budzi przerażenie bestialstwem niemieckich okupantów.
Dwa precedensy
W 2003 roku w diecezji przemyskiej rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny. Teraz, po niemal 20 latach, został on sfinalizowany.
„Ich bohaterstwo jest symbolem, a pamięć o Nich będzie trwać” – napisał na Twitterze prezydent RP Andrzej Duda, komentując decyzję Ojca Świętego o zatwierdzeniu dekretu o męczeństwie rodziny Ulmów.
Decyzja papieża Franciszka jest podwójnie bezprecedensowa i z tego zapewne względu wzbudziła też zainteresowanie mediów, zarówno polskich, jak i światowych, oraz przyciągnęła uwagę wiernych na całym świecie. Pierwszy precedens polega na tym, że beatyfikowana będzie cała rodzina. Jeszcze nigdy w historii nie było takiego przypadku, aby błogosławionymi zostali ogłoszeni wszyscy członkowie jednej rodziny. Drugi precedens to wyniesienie na ołtarz dziecka, które było jeszcze w łonie matki. Beatyfikacja nienarodzonego dziecka Józefa i Wiktorii Ulmów będzie precedensem w historii Kościoła katolickiego. Będzie to też niewątpliwie ważny argument dla wszystkich chrześcijan stających w obronie życia poczętego, o czym w ostatnich latach toczy się zażarta dyskusja, zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Polsce. Katoliccy komentatorzy zwracają uwagę, że nienarodzone dziecko Ulmów jako męczennik za wiarę zabity w łonie matki może stać się patronem dzieci zmarłych przed urodzeniem.
Nie jest znana jeszcze dokładna data beatyfikacji ani inne szczegóły tej ceremonii, ale są przewidywania, że nastąpi to jeszcze w tym roku. Jeśli tak się stanie, polscy wierni zyskają wyjątkowych orędowników w niebie.
WEM
