30 września br., w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy Konsul Generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki odznaczył Antoniego Chrościelewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznanym mu za wybitne zasługi na rzecz Polonii amerykańskiej.
Antoni Chrościelewski urodził się w 1924 roku. II wojna światowa zastała go, gdy był nastolatkiem. W wieku zaledwie 15 lat został wraz z matką i rodzeństwem wywieziony z rodzinnego Augustowa na Syberię. Gdy dowiedział się, że gen. Władysław Anders formuje Polskie Siły Zbrojne w ZSRR – po wielu perypetiach związanych m.in. z przetransportowaniem w bezpieczne miejsce rodziny – dołączył do Armii Andersa. Podobnie jak inni, którym udało się uciec z syberyjskiego piekła, przeszedł szkolenie wojskowe, a pod koniec kwietnia 1942 r. nowo powstałe wojsko zostało przerzucone do Persji (obecny Iran). Wraz ze swoim oddziałem brał udział w walkach nad Kanałem Sueskim, następnie trafił do Palestyny, Egiptu i w końcu do Włoch, gdzie jako żołnierz 3. Dywizji Strzelców Karpackich brał udział w walkach o Monte Cassino.
Zdobycie Monte Cassino było jednym z kluczowych momentów II wojny światowej. We Włoszech Niemcy ufortyfikowali tzw. Linię Gustawa, która rozciągała się na długości 130 kilometrów wzdłuż rzek Garigliano, Rapido i Sangro. Kluczowymi pozycjami obronnymi wojsk niemieckich były wzgórza, wśród nich właśnie Monte Cassino. Długo żadne wojska nie mogły przełamać tej fortyfikacji i przy każdej próbie ponosiły klęskę oraz duże straty spowodowane przez Niemców. „Dwie amerykańskie dywizje – 35 i 36, próbując przebić Linię Gustawa, całkowicie się wykrwawiły i zostały zdziesiątkowane przez Niemców. Nie udało się ich pokonać nawet Anglikom, którzy walczyli tam przez pięć miesięcy. Wiedzieliśmy co to oznacza, ale nie było wyboru. To już było po konferencji w Jałcie i byliśmy przekonani, że będzie nam trudno wrócić do Polski. Wiedzieli to zwłaszcza ci, którzy wcześniej byli wywiezieni do Rosji. Zdawaliśmy sobie sprawę z powagi sytuacji i ważności zadania, jakie przed nami postawiono, dlatego też nikt z nas – mimo że wcześniej na Linii Gustawa zginęło około 50 tys. żołnierzy – nie pomyślał o tym, by zdezerterować w takiej chwili” – tak Antoni Chrościelewski wspominał tamten czas w rozmowie z „Nowym Dziennikiem”. Mimo dużych strat Polakom udało się zdobyć klasztor i przełamać tym samym front.
Po zakończeniu wojny żołnierze 3. Dywizji Strzelców Karpackich pozostali jeszcze przez jakiś czas we Włoszech . W 1946 roku przerzuceni zostali do Anglii, gdzie przygotowano dla nich tzw. obozy przysposobienia i rozmieszczenia. W 1950 roku Antoni Chrościelewski wyjechał stamtąd do USA. Osiadł w Nowym Jorku, gdzie przez pierwszych 21 lat pracował w amerykańskiej firmie na Manhattanie, a następnie założył własną firmę zajmującą się urządzeniami regulującymi i kontrolującymi klimatyzatory w dużych budynkach. Zaangażował się także w działalność społeczną i życie lokalnej Polonii, pełniąc m.in. funkcję prezesa Polskiego Domu Narodowego „Warsaw” na Greenpoincie oraz będąc komendantem 2. Okręgu Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.
Antoni Chrościelewski za swoje zasługi wojenne i udział w walkach otrzymał wiele orderów i wyróżnień, w tym trzy brytyjskie ordery za udział w wojnie, za udział w walkach na środkowym wschodzie oraz za udział w walkach we Włoszech oraz polskie odznaczenia: Krzyż Monte Cassino i Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski został mu przyznany postanowieniem Prezydenta RP z 4 marca 2020 r., jednak ze względu na epidemię dopiero teraz była możliwość jego wręczenia.
„Dziękujemy za służbę i oddanie wobec Polski oraz Polonii” – taki wpis pojawił się na stronie Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku. „Biały Orzeł” przyłącza się do tych podziękowań, życząc jednocześnie zdrowia i pomyślności na dalsze lata życia z okazji niedawno obchodzonych przez pana Antoniego urodzin.
opr. JLS
