W sobotę, 25 lutego, tuż po rocznicy rosyjskiej agresji na Ukrainę, na Uniwersytecie Quinnipiac w Hamden, CT odbyła się konferencja poświęcona obecnej sytuacji geopolitycznej w związku z trwającym w Ukrainie konfliktem. Organizatorem dyskusji panelowej pt. „Passing the One-Year Mark: How the Ukrainian Displacement Crisis Shapes European and American Policy” był Instytut Europy Środkowej (Central European Institute – CEI) na czele z dyrektorem Christopherem Ballem, który pełni także w Connecticut funkcję konsula honorowego Węgier. W konferencji wzięli udział dyplomaci i naukowcy z USA i Europy.
Wyzwania i trudności
– Pomysł na tę konferencję pojawił się kilka miesięcy temu, w znacznej mierze dlatego, że amerykańskie media koncentrują się wokół działań wojskowych w Ukrainie i pomocy wojskowej dla tego kraju od USA. Tymczasem uważam, że powinniśmy spojrzeć na szersze implikacje tej wojny, jak choćby liczba ofiar, która wciąż rośnie. Dlatego zgromadziliśmy ekspertów, aby porozmawiać o tej wojnie w kontekście zarówno regionalnym, jak i globalnym – wyjaśnia Christopher Ball, dyrektor Instytutu Europy Środkowej na Uniwersytecie Quinnipiac.
Według najnowszych danych Agencji Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców w Europie przebywa obecnie 8 mln ukraińskich uchodźców, z czego 90 proc. to kobiety i dzieci. Nieco ponad połowa z nich zarejestrowała się jako uchodźcy. Część Ukraińców znalazła również schronienie w Stanach Zjednoczonych, dzięki programowi Uniting for Ukraine zainicjowanemu przez prezydenta Joe Bidena.
W ciągu roku, który minął od rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Unia Europejska wygenerowała miliardy dolarów wsparcia wojskowego i humanitarnego, a także dokonała poważnych zmian w polityce wśród swoich 27 państw członkowskich. Stany Zjednoczone przekazały pomoc o równowartości 113 miliardów dolarów na wsparcie dla Ukrainy lub krajów sojuszniczych, w tym 6.6 miliarda dolarów dla uchodźców. Szacuje się, że odbudowa Ukrainy będzie kosztować około 1 biliona dolarów, a integracja uchodźców będzie miała kluczowe znaczenie dla odbudowy.
Ze względu na skalę kryzysu uchodźczego spowodowanego inwazją zarówno państwa europejskie, jak i USA, zmodyfikowały swoje modele wsparcia dla uchodźców, aby umożliwić im natychmiastową pomoc. Jednak eksperci są zgodni co do tego, że zarządzenia kryzysowe i krótkoterminowe środki wsparcia dla uchodźców muszą przekształcić się w długoterminową i kompleksową politykę wsparcia. Jaką postać to wsparcie może i powinno przybrać? O tym między innymi dyskutowano podczas sobotniej konferencji.
Wsparcie nadal potrzebne
Jako pierwsza głos zabrała rektor Uniwersytetu Quinnipiac Judy Olian, która powitała wszystkich uczestników konferencji. – To smutny pretekst do spotkania. Musimy pamiętać, trwamy w podziwie dla niezłomnej siły oporu Ukrainy, ale ta rocznica nie należy do szczęśliwych – zaczęła przemówienie. – Cieszę się jednak, że rozmawiamy o konsekwencjach tej inwazji i sposobie, w jaki USA i Europa zareagowały, a w szczególności o kryzysie uchodźczym i tym, jak pomagamy i jak jeszcze można pomóc tym ludziom – stwierdziła.
Następnie krótkie przemówienie wygłosił senator Richard Blumenthal, który zauważył, że Ameryka zjednoczyła się, aby wesprzeć Ukrainę. Podkreślił też, że USA muszą nadal zapewniać silne wsparcie wojskowe i humanitarne Ukrainie i jej sojusznikom. – Moim celem, gdy jestem w Waszyngtonie, jest upewnienie się, że jako Kongres nadal będziemy niezłomni, silni i niezachwiani w zakresie pomocy wojskowej i humanitarnej, która jest nie mniej potrzebna teraz niż na początku tego konfliktu – powiedział Blumenthal. Mówiąc z kolei o ukraińskich uchodźcach w Ameryce stwierdził, że „potrzebują i zasługują na zapewnienie, że będą bezpieczni w tym kraju”, sugerując konieczność powzięcia zmian legislacyjnych w zakresie uregulowania statusu ukraińskich uchodźców w USA.
Przesłanie do uczestników konferencji w postaci wiadomości wideo nagrał członek ukraińskiego parlamentu Ołeksandr Vasiuk. – Dokładnie rok temu Ukrainę obudziły wybuchy. W tym momencie każdy Ukrainiec niestety poczuł, jak wygląda wojna – powiedział Vasiuk. – Inwazja na pełną skalę spowodowała największy kryzys migracyjny w Europie od czasów II wojny światowej. Nagłe przesiedlenie dużej liczby osób wywołało nowe wyzwania i pogorszyło istniejące. Dotyczy to zarówno społeczności przyjmujących tymczasowo uchodźców, jak i tych, którzy ucierpieli z powodu odpływu ludności. Ukraina traci siłę roboczą, traci specjalistów w różnych dziedzinach z powodu migracji spowodowanej wojną – mówił ukraiński parlamentarzysta. Vasiuk stwierdził też, że otwarta pozostaje kwestia tego, jak po wojnie sprowadzić przesiedlonych Ukraińców, aby mogli odbudować swoje domy i kraj. – Dziś będziemy dyskutować o tym, jak ukraiński kryzys migracyjny kształtuje politykę europejską i amerykańską. Jaka jest obecna sytuacja osób przesiedlonych za granicą? Jakie wyzwania stoją przed społeczeństwami naszych krajów? – pytał, dodając: „Wszyscy rozumiemy, że im dłużej trwa inwazja na pełną skalę, tym bardziej będą rosły potrzeby i tym więcej wsparcia będzie potrzebować Ukraina”.
Otwarte granice
Węgierska badaczka Mónika Palotai przebywająca na stypendium w Hudson Institute poprowadziła dyskusję panelową na temat wyzwań stojących przed Ukrainą i Europą. W panelu udział wzięli: dr Kristóf György Veres z Instytutu Badań nad Migracjami na Węgrzech, prof. Jacek Czaputowicz, były minister spraw zagranicznych Polski i starszy doradca Fundacji Pułaskiego oraz, za pośrednictwem Zoom, Swiatosław Hnizdovskyi, dyrektor generalny Open Minds Institute w Ukrainie.
Następnie Czaputowicz poprowadził dyskusję na temat reakcji na inwazję i kryzys uchodźczy UE i państw graniczących z Ukrainą, a odpowiedzi udzielili konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki, ambasador Rumunii przy ONZ Cornel Feruta i dyrektor Instytutu Badań nad Migracjami na Węgrzech dr Viktor Marsai.
– Polska utrzymuje dla ukraińskich uchodźców otwarte granice, a biorąc pod uwagę dynamikę wojny musimy być stale otwarci i gotowi, aby ich przyjąć – powiedział Kubicki. – Nie byłoby to możliwe bez międzynarodowej współpracy między krajami, szczególnie między krajami europejskimi – dodał.
– Opierając się na wcześniejszych doświadczeniach z długoterminowymi uchodźcami syryjskimi na Węgrzech, mogę stwierdzić, że im dłuższe przesiedlenie, tym trudniej jest uchodźcom wrócić do kraju ojczystego, ponieważ rodziny przystosowują się przez kilka lat do spędzania życia w obcym kraju, znajdują tu pracę, a dzieci trafiają do systemu edukacyjnego – zauważył dr Viktor Marsai. – W miarę upływu czasu ludzie ci coraz bardziej integrują się ze społeczeństwem europejskim. To duża niewiadoma, czy będą chcieli wrócić do zniszczonego wojną kraju, żeby go odbudowywać – dodał Marsai.
Connecticut wita uchodźców
Kolejny panel dyskusyjny poświęcony był kwestii wyzwań globalnych i stojących przed Ameryką, a moderatorem dyskusji był Christopher Ball. Mónika Palotai omówiła wpływ kryzysu uchodźczego na gospodarkę UE. Z kolei Nayla Rush z Center for Immigration Studies mówiła o reakcji USA na kryzys uchodźczy w Ukrainie. Urodzona w Rumunii prawniczka Dana Bucin z kancelarii Murtha Cullina omówiła natomiast swoje wysiłki na rzecz znalezienia rumuńskich domów dla przesiedlonych Ukraińców.
Bucin zainicjowała program Connecticut for Ukraine, mający na celu łączenie ukraińskich uchodźców z osobami w Connecticut, które chciałyby zaoferować im schronienie. Przedstawiła też podczas konferencji trzech ukraińskich uchodźców mieszkających w Connecticut, którzy opowiedzieli o swoich doświadczeniach związanych z ucieczką z rozdartych wojną domów i przyjazdem do USA.
Christopher Ball omówił z kolei działania i inicjatywy, jakie w związku z wojną w Ukrainie zostały podjęte na Uniwersytecie Quinnipiac, m.in. zapowiedział, że efekty współpracy naukowej z ekspertami z całego świata w ramach Central and East European Research Initiative (CEERI) pozwolą lepiej zrozumieć sytuację, z jaką mierzymy się obecnie oraz umożliwią wypracowanie modelów radzenia sobie z podobnymi problemami w przyszłości.
– Nie ma na razie wystarczającej ilości badań nad migracją, energią, ekonomią w szerokim kontekście tych zjawisk – stwierdził Ball.
Zachęcił też obecnych na konferencji do rozważenia wsparcia innej inicjatywy Quinnipiac Quinnipiac Fund for Ukraine, który będzie wspierał inicjatywy związane z Ukrainą, w tym możliwości przyjazdu ukraińskich studentów, wykładowców i pracowników do Quinnipiac, a także wyjazdu studentów, wykładowców i pracowników Quinnipiac na Ukrainę w celu wsparcia ukierunkowanych programów lub ogólnej wymiany.
Na zakończenie Ball wyraził nadzieję, że w przyszłym roku nie będzie konieczności organizowania konferencji w kolejną rocznicę wojny.
WEM
