Józef Mackiewicz urodził się 120 lat temu, w kwietniu 1902 r. Jak zwrócono uwagę w sejmowej uchwale ustanawiającej go jednym z patronów roku 2022, ten jeden z największych pisarzy polskich w swej twórczości „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”.
W maju 1943 roku, po odkryciu przez Niemców w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok. Po powrocie w „Gońcu Codziennym” ukazał się wywiad z J. Mackiewiczem pt. „Widziałem na własne oczy”, w którym zrelacjonował pobyt w miejscu kaźni polskich oficerów. Po wojnie Mackiewicz wydał książkę o zbrodni katyńskiej: „Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary”, którą przetłumaczono na wiele języków. Został też powołany przez Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej (tzw. Komisję Maddena) jako świadek i jednocześnie ekspert.
W Warszawie corocznie 11 listopada od 2002 roku przyznawana jest Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza.
Posłowie podkreślili jednoznaczną postawę ideową Józefa Mackiewicza: „Był nieprzejednanym wrogiem totalitaryzmów, szczególnie komunizmu, poszukiwał wszystkiego, co mogłoby łączyć mieszkańców Europy środkowo-wschodniej, w tym antybolszewicką opozycję w Rosji, na drodze ku wolności narodów”. Sejm RP ustanowił pisarza patronem 2022 r. „uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy środkowo-wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi”.
WEM
