Światowej sławy pianista i kompozytor, emigrant, a zarazem wielki patriota i filantrop, Jan Ignacy Paderewski jest ciągle niedoścignionym przykładem wielkiego męża stanu, skutecznego polityka i lidera polskiej państwowości, który nie należał do żadnej partii. Jego misją była wolna, silna, wielka i suwerenna Polska. Warto przestudiować wnikliwiej tę wielką postać i przeanalizować jego działalność, która dziś mogłaby posłużyć w budowaniu pozytywnego wizerunku Polski na świecie.
Jan Paderewski przybył do Ameryki w 1915 roku ze Szwajcarii, gdzie stworzył między innymi wraz z Henrykiem Sienkiewiczem Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Wynikiem trzyletniej pracy Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych była rekrutacja ponad 20 tys. ochotników do Armii Polskiej we Francji, tzw. Błękitnej Armii, dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. Paderewski dysponował imponującą infrastrukturą społeczną, a mianowicie setkami działaczy polonijnych, organizacjami i prasą polonijną, które uznały autorytet „mistrza” i podporządkowały się jego przewodnictwu. Warto wymienić chociaż niektórych z nich: dr. Teofila Starzyńskiego, Jana Smulskiego, Franciszka Dzioba, Jana Stykę czy Władysława Bendę. Doprowadził do zjednoczenia prawie wszystkich organizacji Polonii amerykańskiej (łącznie piętnastu), które udzieliły mu formalnego pełnomocnictwa do reprezentowania ich wobec rządu USA i rządów sprzymierzonych.
Paderewski stworzył wokół polskiej sprawy olbrzymie zaplecze intelektualne i finansowe. Wygłosił ponad 340 przemówień, własnoręcznie napisał tysiące listów do ważnych osobistości w USA. W Ameryce Paderewski zmobilizował na rzecz Polski polonijną i amerykańską opinię publiczną, zwołując wiece (ok. 300), na których przemawiał, a potem grał. Ważnym faktem była przyjaźń Ignacego Jana Paderewskiego z prezydentem Stanów Zjednoczonych Thomasem Woodrowem Wilsonem. Dzięki osobistemu zaangażowaniu Ignacego Jana Paderewskiego prezydent Woodrow Wilson podpisał 5 października 1917 roku dekret zezwalający Polakom z USA formowanie swojej armii. 8 stycznia 1918 roku oficjalnie głos w spawie polskiej zabrały także Stany Zjednoczone. Amerykański prezydent Wilson wygłosił wtedy orędzie do Kongresu USA, w którym stwierdził w 13. punkcie swego programu: „Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które winno obejmować terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską, któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować traktatem międzynarodowym”. Spektakularne działania polskich patriotów w USA, na czele z Ignacym Janem Paderewskim, doprowadziły do powstania Amerykańskiej Administracji Pomocy (1919–1923). Ta amerykańska rządowa organizacja wraz z innymi organizacjami takimi jak Polsko-Amerykański Komitet Pomocy Dzieciom (1919-1922) przekazała do Polski 250 milionów dolarów. Jako premier i minister spraw zagranicznych Paderewski miał za sobą poczwórny mandat: wolę większości Polaków w kraju i za granicą; upoważnienie paryskiego Komitetu Narodowego Polskiego uznanego formalnie przez aliantów za tymczasowy rząd Polski; pełne poparcie wszystkich zwycięskich aliantów, a osobiście prezydenta Wilsona, oraz zaplecze wojskowe w postaci Armii Polskiej we Francji.
Waldemar Biniecki
Redaktor Naczelny „Kuryera Polskiego”
Tekst ukazał się na łamach Tygodnika Solidarność.
