Data 11 listopada jest dla dzieci abstrakcją, tak samo, jak pojęcie „Święto Niepodległości”. Małe dziecko może nie od razu zrozumie, co to jest patriotyzm lub ojczyzna, ale to wcale nie oznacza, że nie możemy z nim o tym rozmawiać. Warto, by dziecko oswajało się z tymi pojęciami już od najmłodszych lat. Warto rozpocząć rozmowę o tym, czym jest niepodległość, jak należy szanować flagę, godło, prezydenta Polski, a także polskich bohaterów, którzy przyczynili się do tego, że nasz kraj istnieje, można też nauczyć dziecko śpiewać hymn polski.
Przygotujmy się mentalnie i merytorycznie do przeżywania święta 11 listopada i do tego, byśmy mogli odpowiedzieć naszym dzieciom na ważne pytania. Jak opowiedzieć dzieciom o niepodległości? Można zacząć od krótkiej opowieści historycznej.
Otóż, ponad 200 lat temu, nasz kraj wzięły sobie sąsiednie kraje (Rosja, Prusy i Austria) – podzieliły Polskę między siebie i zniknęła ona z mapy – jako państwo przestała wtedy istnieć na 123 lata. Stało się tak, bo Polska wtedy była osłabiona wojnami i najazdami, a sąsiadów miała silnych i coraz większe wpływy w Polsce miała Rosja (starszym dzieciom można opowiedzieć o ostatnim królu Polski i o carycy Katarzynie). Jednak przez ten czas rozbiorów na terenach polskich nadal mieszkali Polacy. Mieli bardzo trudno, bo nie mogli sami decydować o swoim losie, nie uczyli się w szkołach polskiego i kazano im mówić w innych językach. Nie mieli też swojego króla ani prezydenta. Polacy bardzo chcieli mówić po polsku, obchodzić polskie święta i nadal mieć swój kraj. 11 listopada 1918 r. Niemcy przegrały I wojnę światową, a marszałek Józef Piłsudski został dowódcą Wojsk Polskich i odtąd wraz z dzielnymi żołnierzami polskimi walczył o Polskę i odbudowanie polskości. Dlatego cieszymy się, że mamy nadal swój język, swoją flagę i tożsamość. Jestem pewna że dzieci na pewno zainteresuje taka historia.
Wiemy, że nasz kraj ma ponad tysiąc lat i że mamy bogatą tradycję i historię. Wiemy też, że wielu polskich rycerzy, żołnierzy i innych bohaterów poświęciło swoje życie, by ratować kraj w czasie wojen, gdy atakowały Polskę inne kraje. Ta świadomość jest bardzo ważna.
U naszych sąsiadów 31. Dzień Niepodległości Ukrainy przypadł dokładnie w dniu, w którym minęło 6 miesięcy od rosyjskiego ataku na ten kraj. 24 sierpnia Ukraińcy obchodzą jedno z dwóch świąt państwowych upamiętniających upodmiotowienie się ich kraju na mapie Europy. Tego właśnie dnia w 1991 roku Rada Najwyższa Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej uchwaliła Deklarację Niepodległości wobec rozpadającego się ZSRR.
Dzień Niepodległości Ukrainy obchodzony 24 sierpnia 2022 roku przypada w diametralnie innym, zupełnie bezprecedensowym, momencie historycznym. Ukraina właśnie zaczęła ósmy miesiąc heroicznej i zarazem niezwykle skutecznej obrony przed pełnoskalową rosyjską inwazją. Mimo że kraj został zaatakowany przez mającą wielokrotnie większą armię rosyjską, pod kontrolą Ukrainy pozostaje spora część powierzchni państwa. Ta wojna ma już swoją historię.
Dzieci z natury są bardzo ciekawe, co dzieje się w otaczającej je rzeczywistości i dlatego jest bardzo ważne, aby dzieci o tym, co się dzieje, dowiadywały się w pierwszej kolejności od nas – rodziców, opiekunów, w bezpiecznej relacji i przestrzeni. Wiadomość o wojnie zawsze budzi strach i uruchamia lawinę lęków. Jeśli to my tę wiadomość dziecku podamy, mamy szansę zadbać o jego emocje, zaopiekować się nimi. Nie łudźmy się, że przed trudną wiedzą możemy dzieci uchronić. Można się z nią zetknąć dosłownie wszędzie – w transporcie publicznym, w szkole między rówieśnikami, we wszystkich mediach, też społecznościowych. Na to nie mamy wpływu. Możemy jednak wziąć odpowiedzialność za to, jak sami dziecko przygotujemy na wieść o wojnie – podając ją w możliwie najbardziej bezpieczny, delikatny sposób. Dobrze jest, aby rozmawiać z dzieckiem o Unii Europejskiej, o NATO. Wytłumaczyć czym są te organizacje. Można też opowiedzieć o tym, jak bardzo wiele ludzi na świecie jest zaangażowanych w tej chwili pomagając uciśnionej Ukrainie. Tematów jest wiele, najważniejsze to dobrze się do nich przygotować.
Niebawem będziemy świętować Dzień Niepodległości, więc cieszymy się, że Polacy mogą żyć w wolnym, swoim kraju i że jest tam pokój, można spokojnie się uczyć, pracować oraz samemu o sobie decydować, wybierając władze w wyborach i mogąc mówić i pisać po polsku. Aby przetrwał naród polski, musimy wiedzieć o tym wszystkim, co się dzieje teraz oraz co się wydarzyło kiedyś, szanować naszą historię i tradycję oraz kiedyś przekazać tę wiedzę swoim dzieciom, a te dzieci – swoim dzieciom….
Sylwia Wadach Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie
Bibliografia:
