31 maja w siedzibie Fundacji Kościuszkowskiej na Manhattanie miał miejsce wykład prof. Andrzeja Szczerskiego poświęcony twórczości jednego z najwybitniejszych polskich malarzy – Jana Matejki. Wydarzenie, zorganizowane wspólnie przez Fundację Kościuszkowską i Instytut Kultury Polskiej, zgromadziło komplet publiczności.
Pełna sala
Na wstępie wieczoru zebranych gości powitała Ewa Zadworna, wiceprezes Fundacji Kościuszkowskiej, która poinformowała obecnych, że prezentowane wydarzenie nawiązuje do obchodzonego w Polsce Roku Jana Matejki. Następnie pełniąca obowiązki dyrektora Instytutu Kultury Polskiej Maja Steczkowska przybliżyła zebranym postać przybyłego z Polski prof. Andrzeja Szczerskiego, dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie, a także historyka sztuki i wykładowcy akademickiego. Co ciekawe, na sali obecny był ambasador Krzysztof Szczerski, stały przedstawiciel RP przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, a prywatnie brat wykładowcy. Polskiemu dyplomacie towarzyszył ambasador Rytis Paulauskas, stały przedstawiciel Litwy przy ONZ.
Sam wykład zatytułowany „Jan Matejko – malarstwo, historia, nowoczesność” ilustrowany był pokazem slajdów z najbardziej znanymi pracami artysty. Profesor Andrzej Szczerski z prawdziwym znawstwem i pasją omówił praktycznie cały życiorys i twórczość Jana Matejki, a prezentowane obrazy, takie jak chociażby „Unia Lubelska”, „Stefan Batory pod Pskowem” czy „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem”, dodatkowo wzmocniły siłę jego przekazu. Nic więc dziwnego, że po zakończeniu wykładu było wielu chętnych do zadawania pytań.
Wybitny talent
– Często wygłaszam wykłady poza Polską, ale po raz pierwszy przygotowałem duży wykład o twórczości Jana Matejki – stwierdził w rozmowie z „Białym Orłem” prof. Andrzej Szczerski. – Jan Matejko był jedynym ówczesnym artystą, który stworzył tak mocno przemawiający do wyobraźni język obrazowy, język definiujący polską historię i polską tożsamość. Od ponad 100 lat żaden inny polski artysta nie stworzył czegoś tak uniwersalnego, co dotyka przecież każdego Polaka bez względu na miejsce zamieszkania. Malarstwo Matejki to nie jest zwykły realizm czy też takie proste akademickie malarstwo, jakie powstawało wtedy w Europie, tylko działająca na podświadomość ogromna siła wizualna połączona z pewną syntezą historyczną. Nikt do tej pory nie zrobił tego lepiej niż Matejko, dlatego pod tym względem jest najlepszym polskim malarzem – mówił. – Jestem zachwycony, że przyszło tak wiele osób, a po wykładzie pojawiły się ciekawe pytania i mądre uwagi ze strony publiczności. Widziałem więc, że zainteresowanie tematem jest bardzo duże, a cóż może być lepszego dla wykładowcy? – dodał profesor.
w siedzibie Fundacji Kościuszkowskiej na Manhattanie
Rok Jana Matejki
Żyjący w XIX wieku Jan Alojzy Matejko był przede wszystkim twórcą obrazów historycznych i batalistycznych. W swoich dziełach często nawiązywał do najważniejszych wydarzeń z dziejów Polski. Jest autorem ponad trzystu obrazów olejnych oraz kilkuset rysunków i szkiców. Uznawany powszechnie za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy w historii zasłynął między innymi z wielkich formatów swoich prac. Największe dzieło artysty to „Dziewica Orleańska”, chociaż najbardziej znanym pozostaje „Bitwa pod Grunwaldem”.
Wykład poświęcony twórczości Jana Matejki wpisywał się w obchody Dni Dziedzictwa Polskiego, czyli świętowania przez cały maj wielkich osiągnięć wolnościowych Polski, takich jak chociażby ustanowienie Konstytucji 3 Maja. Dodatkowo, z inicjatywy Muzeum Narodowego w Krakowie, rok 2023 został ustanowiony przez Senat RP Rokiem Jana Matejki, co wiąże się ze 185. rocznicą urodzin artysty, a także ze 130. rocznicą jego śmierci.
Wstęp na wydarzenie był wolny.
Tekst i zdjęcia: Marcin Żurawicz
