Nasze wyobrażenia o narodzeniu Jezusa często bazują na tych wyniesionych z dzieciństwa i kształtowanych w klimatach jasełkowo-kolędowych. Utrwalił nam się obraz szopki, gdzie w żłobie na słomianym posłaniu leży Dzieciątko, pochyloną nad nim Maryję i Józefa. Czy potwierdzają to pisemne zapisy?
Czas narodzin
Piękne i pełne ciepła sceny z ludowych przekazów, inscenizacji czy kolęd układają się w całość i nie budzą wątpliwości, póki nie konfrontujemy ich z wielką tajemnicą Ewangelii. W wypadku daty narodzin Jezusa świadectwo Ewangelii jest dość jednoznaczne. Są odniesienia do wydarzeń, które można dokładnie datować. Wspominają o tym dwie Ewangelie: św. Łukasza i św. Mateusza. Opowiadając o podróży Marii i Józefa do Betlejem, gdzie nastąpił poród, św. Łukasz wiąże ją ze spisem majątkowym, cenzusem przeprowadzonym przez Kwiryniusza, namiestnika prowincji Syrii, do której należała świeżo przyłączona do cesarstwa Judea. Jest to fakt historyczny dobrze znany, wydarzył się w 6 r. po narodzeniu Chrystusa. Św. Łukasz był przekonany, że w tym momencie żył jeszcze i panował Herod, a ten zmarł 10 lat wcześniej, w 4. roku przed narodzeniem Chrystusa. Także dla św. Mateusza narodziny nastąpiły za czasów tego króla, gdyż to on właśnie nakazał rzeź dwuletnich chłopców w Betlejem i jego okolicy.
Miejsce narodzin
Do Betlejem położonego na obrzeżach Jerozolimy i kojarzonego z narodzinami Jezusa co roku ściągają na Boże Narodzenie setki tysięcy pielgrzymów. W Ziemi Świętej jest jednak jeszcze jedno Betlejem, które – jak twierdzą niektórzy eksperci – może być prawdziwym miejscem urodzenia Jezusa. Drugie Betlejem, zwane dla odróżnienia galilejskim, jest położone na północy Izraela, na obrzeżach Nazaretu – miasta, w którym Jezus spędził dzieciństwo i z którym jest w Biblii identyfikowany. Ewangeliści piszą o nim Jezus z Nazaretu, a nie z Betlejem – zwracają uwagę zwolennicy teorii o tym, że Jezus urodził się w Galilei.
Kontrowersje
Dyskusja o tym, które z dwóch Betlejem jest miejscem urodzenia Jezusa, trwa od lat i wciąż wywołuje kontrowersje. Część historyków uważa, że żadna z dwóch miejscowości nie może pretendować do tego tytułu, bo według nich krytyczne wczytanie się w Nowy Testament prowadzi do wniosku, że Jezus urodził się w Nazarecie.
O tym, że Jezus urodził się w Betlejem zwanym judzkim (dla odróżnienia od galilejskiego), piszą tylko dwaj ewangeliści – święty Marek i Łukasz. Apostołowie Jan i Mateusz o Betlejem nie wspominają. Reza Aslan, znany amerykański teolog, stwierdza, że autorzy Ewangelii byli bardziej zainteresowani symbolicznym znaczeniem wydarzeń niż ich prawdziwością. Betlejem było ważne w biblijnej narracji, bo Jezus, który miał być żydowskim mesjaszem, zgodnie ze starotestamentowymi proroctwami musiał wywodzić się z rodu króla Dawida i pochodzić z judzkiego Betlejem.
Polemiki związane z miejscem narodzin Jezusa nie mają mimo wszystko wielkiego wpływu na sposób, w jaki chrześcijanie przeżywają święta Bożego Narodzenia. Wspomnienie tego wydarzenia ma wzbudzać refleksje, nadzieję i dobro, umacniać wiarę i rodzinne więzi.
Halina Kossak
