Cmentarz wojskowy w Amerykańskiej Częstochowie jest największą kwaterą wojskową poza granicami Polski. Spoczywa na nim około 2,400 weteranów z I i II wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, powstańcy śląscy, wielkopolscy, warszawscy, żołnierze gen. Maczka, gen. Andersa, gen. Sosabowskiego czy kawalerowie orderu Virtuti Militari. 2 listopada po raz piąty przybyło do Amerykańskiej Częstochowy około 500 wolontariuszy: uczniów polskich szkół, harcerzy, weteranów, grup rekonstrukcyjnych i organizacji polonijnych, aby wziąć udział w akcji „Pamiętaj o Weteranach”. Wolontariusze wspólnie posprzątali i udekorowali biało-czerwonymi wstążkami weterańskie krzyże, oddając cześć tym, którzy walczyli o wolną i niepodległą Polskę dla kolejnych pokoleń.
Pamięć o bohaterach
Akcja rozpoczęła się o godzinie 10.00 harcerską mszą świętą w kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej, którą odprawili o. Bartłomiej Marciniak i o. Karol Jarząbek. Oprawę muzyczną i liturgiczną przygotowali i poprowadzili harcerze i harcerki z ZHP „Świat”, którzy tego dnia w sposób szczególny modlili się za zmarłych harcmistrzów, druhny i druhów. Bezpośrednio po zakończonej mszy wolontariusze przystąpili do prac porządkowych.
Akcja „Pamiętaj o Weteranach” upamiętnia i wydobywa z zapomnienia tych, którzy swoje życie oddali na służbę ojczyźnie. Tradycją akcji jest zawiązanie pierwszej wstążki na grobie jednego z wybranych bohaterów. W tym roku uczynił to konsul RP w Waszyngtonie Mikołaj Rychlik, zawiązując ją na grobie gen. Stefana Brzeszczyńskiego – emigracyjnego Ministra Spraw Wojskowych. Konsul w kilku słowach przybliżył też postać generała. – Generał Brzeszczyński służył Polsce na uchodźstwie. Jego pierwszą działalnością jako żołnierza był udział w armii carskiej, później zajął się organizowaniem Wojska Polskiego, a po wojnie walczył o granice państwa polskiego. Od 1924 roku był w Sztabie Generalnym, w 1939 objął stanowisko attaché obrony w Moskwie, w październiku 1939 ewakuował się przez Finlandię i Szwecję do Francji, gdzie brał udział w walkach. W trakcie walk trafił do niewoli, w której przebywał do końca wojny. Po wojnie nie miał już powrotu do Polski Ludowej. Pozostał na emigracji, gdzie dalej służył Polsce. Przez władze na uchodźstwie został awansowany do stopnia generała brygady. Od 1972 roku sprawował funkcję Ministra Obrony Narodowej – mówił. – Długie życie gen. Brzeszczyńskiego było ciągłą walką o Polskę, nawet jeśli przez większą część życia była dla niego terytorialnie odległa. Spoczął tutaj, w Amerykańskiej Częstochowie. Niech procesja do grobu generała będzie ważnym momentem oddania hołdu temu zapomnianemu bohaterowi, którego pamięć teraz przywracamy – zakończył.
Po zawiązaniu pierwszej wstążki wszyscy wolontariusze przystąpili do dekorowania grobów weterańskich, a potem wzięli udział w apelu pamięci pod pomnikiem Husarza.
Wierność tradycji
Apel rozpoczął się przemarszem przedstawicieli wszystkich szkół, harcerstwa i organizacji na czele z ojcami paulinami i konsulem Rychlikiem, którzy ze zniczy ułożyli biało-czerwoną flagę, symbolizującą pamięć o wszystkich spoczywających na kwaterze wojskowej w Amerykańskiej Częstochowie.
Modlitwę za zmarłych poprowadził o. Marcin Ćwierz, który zaapelował: „Pomódlmy się o życie wieczne dla tych wszystkich pochowanych tutaj bohaterów, ale także pomódlmy się o Boże błogosławieństwo dla nas, abyśmy naszym codziennym bohaterstwem przyczynili się do ukazywania piękna naszej historii, tradycji i kultury”.
Następnie głos ponownie zabrał konsul Mikołaj Rychlik, który wyraził wdzięczność i uznanie dla wszystkich wolontariuszy biorących udział w akcji. – Jest to niezwykle ważne przedsięwzięcie, które jest dla nas świadectwem, że jesteśmy Polakami, że dbamy o tych, którzy wcześniej tę polskość budowali, czy to w kraju, czy na obczyźnie – stwierdził. W swoim wystąpieniu odniósł się także do jednej z najważniejszych polskich nekropolii poza granicami Polski, do Cmentarza Łyczakowskiego, gdzie przez 5 lat, będąc konsulem we Lwowie, brał udział w akcji upamiętniania zasłużonych dla Polski ludzi kultury, nauki i polityki. – Co roku 1 listopada spędzaliśmy kilka godzin na czyszczeniu nagrobków, na dekorowaniu ich zniczami w ramach akcji Światełko Pamięci dla Cmentarza Łyczakowskiego – wspominał.
Grzegorz Tymiński ze Stowarzyszenia Pamięć, dziękując wszystkim za udział w akcji, powiedział, zwracając się do wolontariuszy: „To, co stąd wyniesiecie z dzisiejszego dnia, niech zostanie w waszej pamięci, bo pamięć o naszych przodkach, o naszych weteranach powinna być zapisana w sercach Polaków, bez względu na to, czy jesteśmy w Stanach Zjednoczonych, we Lwowie, Wilnie, Włoszech czy w Australii. Tam gdzie jest polskie serce, tam jest Polska. (…) W przeciągu 5 lat podwoiliśmy liczbę uczestników pierwszej akcji, która miała miejsce w 2020 roku. To dla nas ogromy kredyt zaufania i ogromne wyzwanie i mam nadzieję, że sprostaliśmy organizacji tego przedsięwzięcia”.
Modlitwa za zmarłych
Na zakończenie o. Karol Jarząbek, podprzeor Amerykańskiej Częstochowy udzielił wolontariuszom Bożego błogosławieństwa zaznaczając, że Amerykańska Częstochowa jest domem dla każdego. Zwrócił się także z prośbą, aby biało-czerwone wstążki, którymi udekorowano mogiły, przypominały każdemu o tym, że jesteśmy Polakami. – Niech ta tożsamość, mimo tego, że żyjemy w innym kraju, zawsze nam towarzyszy – powiedział.
Hymnem Polski zaintonowanym przez druhnę Mary Bielski zakończyła się akcja.
Ostatnim punktem programu był posiłek: grochówka, kiełbasa oraz pączki, po którym wolontariusze posilili się przed drogą powrotną do domu. Nie zabrakło też pamiątkowych upominków, biało-czerwonych opasek na rękę, przekazanych przez Instytut Pamięci Narodowej.
Organizatorami dorocznej akcji są ojcowie paulini z Amerykańskiej Częstochowy, ZHP Świat oraz Stowarzyszenie Pamięć.
Ewa Tymińska
Fot. Stowarzyszenie Pamięć, facebook
5. edycja akcji „Pamiętaj o Weteranach”
Uczestnicy:
- Polska Szkoła im. św. Kazimierza Królewicza, Newark, NJ
- Polska Szkoła im. św. Stanisława Kostki, Wallington, NJ
- Szkoła Języka Polskiego im. św. Jana Kantego, Filadelfia, PA
- Polska Szkoła Sobotnia przy parafii Św. Cyryla i Metodego, Brooklyn, NY
- PSD Gniazda 946 Sokołów Polskich w Ameryce – Manville, NJ
- PSD im. Marii Skłodowskiej-Curie, Irvington, NJ
- Szkoła Polska im. Matki Bożej Częstochowskiej – Doylestown, PA
- Polska Szkoła Ogniwo, Morrisville, PA
- PSD im. Mikołaja Kopernika, Mahwah, NJ
- Polska Szkoła im. Fryderyka Chopina, Allamuchy, NJ
- PSD im. Aleksandra Janty-Połczyńskiego, Lakewood, NJ
- Akademia Języka Polskiego, Manchester, NJ
- PSD im. Juliana Ursyna Niemcewicza, Plainfield, NJ
- PSD im. o. Augustyna Kordeckiego, Manhattan, NY
- PSD im. Henryka Sienkiewicza, Brooklyn, NY
- ZHP Świat
- Polish Living History
- Weterani SWAP z placówek 36 w Clifton, NJ, 81 w Trenton, NJ oraz 12 w Bensalem, PA
- Korpus Pomocniczy Pań przy Placówce 36 w Clifton, NJ
- Freedom and Solidarity
- Independent Operational Group Polesie
- Komitet Parady Kazimierza Pułaskiego w Nowym Jorku
- Stowarzyszenie Pamięć
Sponsorzy:
- Konsulat RP w Nowym Jorku
- Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa
- Centrala Polskich Szkół Dokształcających
- ZHP Świat
- Okna Windows
- 2 Okręg SWAP
- 10 Okręg SWAP
- National Contractors
Patroni medialni:
- Radio Rampa
- Nowy Dziennik
- Biały Orzeł
- Polonia
- Polonijna Agencja Informacyjna
