Polonijny Dzień Dwujęzyczności, czyli Polish Billingual Day, to ważna data w kalendarzu Polaków żyjących poza granicami kraju, ponieważ jest okazją do celebracji dwujęzyczności polonijnych rodzin i przypomnienia sobie jej znaczenia, do dumy ze znajomości języka polskiego i podtrzymywania więzi z ojczyzną. Polonijny Dzień Dwujęzyczności obchodzony jest w każdy trzeci weekend października. Pomysłodawcą i organizatorem dnia języka polskiego jest DSNY Foundation, poprzednio funkcjonująca jako Dobra Polska Szkoła.
Polonijny Dzień Dwujęzyczności jest to stosunkowo młode święto, w tym roku obchodzi swoją 10. rocznicę. W 2015 r. w uroczystości proklamacji Dnia Dwujęzyczności w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku wzięli udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i biznesów, polskich i polonijnych władz polonijnego świata kultury i nauki. Z honorowych gości tego przedsięwzięcia można wymienić: prof. Katarzynę Kłosińską, sekretarz Rady Języka Polskiego przy prezydium PAN, autorkę publikacji o języku polskim i felietonów w radiowej Trójce pt. „Co w mowie piszczy?”. Prof. Jan Miodek, który również objął honorowy patronat nad Dniem Dwujęzyczności, nagrał specjalnie na uroczystość proklamacji swoje wystąpienie o korzyściach z dwujęzyczności dla Polonii, które zostało odtworzone na telebimie. Profesor wypowiadał się z podziwem o dwujęzyczności i osobach, które są funkcjonalnie dwujęzyczne, ponieważ, jak wyznał, językiem, który sam zna najlepiej, jest język polski.
Czym zatem jest dwujęzyczność?
W najprostszym ujęciu tego tematu można by uznać, że dwujęzyczność to praktyczne posługiwanie się dwoma językami (odpowiednio wielojęzyczność – jako posługiwanie się wieloma językami). O dwujęzyczności w wielu przypadkach mówimy przede wszystkim wtedy, kiedy wiemy, że osoba, która posługuje się dwoma językami, używa ich w sposób naturalny.
Jakie są zalety dwujęzyczności?
- Dwujęzyczność wpływa na kreatywność i myślenie twórcze.
- Poszerza zasób słownictwa, daje większą możliwość do wyrażania swoich uczuć.
- Poprawia szybkość uczenia się i umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego.
- Dzieci dwujęzyczne szybciej uczą się czytać.
- Opóźnia pojawienie się chorób neurodegeneracyjnych.
- Dwujęzyczność daje nieocenione szanse w karierze zawodowej.
Podstawowe zasady dwujęzyczności:
- Żywy kontakt z językiem – stały kontakt ze słownictwem danego języka, ciągłe nazywanie, pokazywanie, tłumaczenie.
- Poprawna wymowa rodziców – aby mowa dziecka dwujęzycznego była poprawna pod względem językowym, rodzice powinni dołożyć wszelkich starań, by ich własna wymowa była prawidłowa i staranna, ułatwi to dziecku przyswajanie słownictwa.
- Konsekwencja – ważne, aby rodzic systematycznie rozmawiał z dzieckiem w swoim ojczystym języku.
- Tworzenie językowej wrażliwości, czyli świadomości, jakim językiem należy posługiwać się w danej sytuacji, np. w trakcie rozmowy z polskimi przyjaciółmi dziecko powinno posługiwać się językiem polskim.
- Tradycja i kultura – nauka języków będzie dla dziecka łatwiejsza, jeśli będzie miało styczność z kulturą i tradycjami danej narodowości.
Jak pomóc dziecku w osiągnięciu dwujęzyczności?
- Wsparcie rodziców w kształtowaniu języka dziecka – należy zwrócić uwagę na styl mówienia dziecka i delikatne korygować błędy.
- Obserwowanie, czy dziecko nie myli obu języków. Jeżeli tak się dzieje, trzeba powiedzieć o tym dziecku, aby miało świadomość pomyłek.
- W miarę możliwości warto zapewnić dziecku kontakt z rodziną mieszkającą za granicą, np. poprzez telefonowanie do dziadków, wyjazdy do Polski itp.
- Czynne słuchanie – nie tylko przytakujemy w konwersacji, ale bierzemy aktywny udział w rozmowie z dzieckiem.
- Częste pochwały – chwalimy dziecko za jego wysiłek językowy i przekazujemy mu pozytywne bodźce.
- Wspólne czytanie z dzieckiem książki na głos.
Podsumowując: dwujęzyczność to dar, szansa na płynne posługiwanie się w dwóch językach, to więcej niż zwykła umiejętność – jak mówi dr Eliza Gładkowska, „to zanurzenie się w dwóch kulturach i dwóch sposobach myślenia”.
Ciekawostka dla mieszkańców Stanu Massachusetts.
Warto wiedzieć, że istnieje Massachusetts State Seal of Biliteracy. Jest to Państwowa Pieczęć Dwujęzyczności, która wyróżnia licealistów (11 i 12 klasa), którzy osiągnęli wysoki poziom funkcjonalny i akademicki (student nie może mieć niższej oceny niż 85 z języka angielskiego) oraz biegłość w dwóch lub więcej językach obcych, przed zakończeniem liceum. Wizją tego programu jest pomoc uczniom w rozpoznaniu wartości ich sukcesu akademickiego oraz płynących korzyści z bycia dwujęzycznym. Państwowa Pieczęć Dwujęzyczności przybiera formę pieczęci, która pojawia się na dyplomie ukończenia liceum i jest oświadczeniem o osiągnięciach dwujęzyczności na przyszłość dla pracodawców oraz w aplikacji na studia. Jak wynika z danych 39 stanów oferuje Seal of Biliteracy, warto się dowiedzieć jakie są warunki w miejscu waszego zamieszkania, powodzenia!
Sylwia Wadach-Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie
Bibliografia:
