Wśród wielkanocnych symboli jednym z najważniejszych jest pisanka. Zdobienie na różne sposoby jajek jest jedną ze starszych tradycji towarzyszących świętu. Co symbolizują? Skąd wziął się ten zwyczaj? Oto wszystko, co musicie wiedzieć o pisankach.
Historia wielkanocnych pisanek
Myli się ten, kto wiąże zwyczaj zdobienia pisanek jedynie z wiarą chrześcijańską. Jak wiele zwyczajów związanych z nią obecnie, także i ten pochodzi z czasów znacznie ją poprzedzających. Jedne ze starszych odnalezionych pisanek pochodzą z terenów sumeryjskiej Mezopotamii. Zwyczaj zdobienia jajek znany był także w Cesarstwie Rzymskim. Informacje o nich pojawiają się w przekazach Owidiusza, Pliniusza Młodszego i Juwenalisa. Jajka wielkanocne obecne są także w mitologii germańskiej. Wg podań znosił je… zając, będący zwierzęciem poświęconym bogini Osterze.
Pozostałości pisanek odnajdywane są także na ziemiach polskich. Najstarsze pochodzą z końca X wieku. Zostały odnalezione w czasie wykopalisk archeologicznych w pozostałościach grodu na opolskiej wyspie Ostrówek. Pisanki były zdobione metodą roztopionego wosku. Nanoszony był na jajko w postaci różnych ornamentów. Następnie wkładano je do wody z barwnikiem, np. z łupinami cebuli lub ochry, które dawały brązowo-czerwoną barwę.
Zwyczaj tworzenia pisanek poddał się procesowi chrystianizacji. Został utrwalony jako tradycja wielkanocna. Jeśli chodzi o same pisanki i jajka, nabrały one nowego znaczenia. Wykonywane przed świętami wielkanocnymi dekoracje mają być symbolem budzącej się do życia przyrody i nadziei na zmartwychwstanie Chrystusa.
Rodzaje pisanek, różne techniki
Na przestrzeni setek lat istnienia pisanek techniki ich zdobienia ulegały zmianom. Wśród najstarszych sposobów ozdabiania jajek znajdują się te korzystające z naturalnych barwników i wosku. Wzór w ich przypadku nanoszony był za pomocą szpiczastych narzędzi, zapewniających precyzję jego tworzenia. Używane były do tego m.in. szpilki, igły, koziki, szydła, słomki i ostre drewienka. Technika ta określana była mianem „pisania”.
Do tradycyjnych typów pisanek należą także kraszanki. Są to jajka barwione naturalnymi barwnikami. W zależności od zastosowanego składnika, różniły się kolorami – od rudawego brązu z łupin cebuli, przez niebieski z płatków bławatka i zieleń z pędów młodego żyta, po róż z soku z buraka.
Wśród nowszych technik zdobienia znaleźć można te polegające na oklejaniu jajek zdobieniami w różnym wydaniu. Mogą do tego posłużyć skrawki materiałów, nici, włóczki, a nawet rośliny. W sklepach dostępne są także różnego rodzaju ozdoby, które mogą posłużyć jako części pisankowych dekoracji.
Anna Miler
