Znajdujący się w Jersey City pomnik Katyń 1940 to dla Polonii miejsce szczególnie symboliczne. Monument ma wysokość ok. 12 metrów i składa się z granitowego cokołu, na którym znajduje się wykonana z brązu postać zakneblowanego żołnierza z rękami związanymi z tyłu, z wbitym w plecy bagnetem. Na froncie cokołu znajduje się napis „KATYŃ” i data: 1940, a na jego wschodniej części płaskorzeźba upamiętniająca Polaków zesłanych na Syberię. Pomnik upamiętnia też ofiary zamachu na WTC – w 2004 roku uroczyście odsłonięto okolicznościową tablicę nawiązującą do tego wydarzenia. Autorem monumentu jest polski rzeźbiarz – śp. Andrzej Pityński.
Kilka lat temu o pomniku zrobiło się głośno w związku z planami władz miasta, które chciały przenieść go w inne miejsce. Sprawa ta podzieliła Polonię, jednak ostatecznie zwycięstwo odnieśli zwolennicy pozostawienia monumentu w dotychczasowej, bardzo reprezentacyjnej lokalizacji – na tle panoramy Manhattanu. Co więcej, udało im się na mocy prawa zagwarantować nieodwołalność tej decyzji.
Kolejną kwestią budzącą kontrowersje jest trwająca od kilku lat i będąca obecnie na ukończeniu renowacja terenu wokół pomnika. Zgodnie z nowymi planami zagospodarowania terenu nieopodal monumentu wzniesiono murek, który jednak nie podoba się części polonijnego środowiska, które w tej sprawie reprezentuje Organizacja Edukacyjna PASI (Polish American Strategic Initiative). Przedstawiciele PASI złożyli do sądu pozew mający na celu doprowadzenie do likwidacji murku. Na pokrycie kosztów sądowych została założona zbiórka na portalu GoFundMe. „Polonio! Nie bądźmy obojętni!” – wzywa PASI, dodając: „Pomnik Katyński to niewątpliwie jeden z najważniejszych i najbardziej znanych symboli ludobójstwa Polaków podczas II wojny światowej. Niestety, działania Departamentu Planowania w Jersey City i korporacji Exchange Place Alliance District Management stworzyły poważne problemy. (…) Mur nie ma innego celu, jak tylko utrudnić dostęp do pomnika, co tym samym go przesłania, degraduje i marginalizuje”. Zbiórka dostępna jest pod linkiem www.gofundme.com/f/katyn-monument-lawsuit-proces-o-pomnik.
Więcej o tej sprawie wkrótce na łamach „Białego Orła” i na naszym portalu.
JLS
