Dogoterapia, inaczej zwana kynoterapią, to nazwa zajęć z udziałem psa. Jest to metoda, która wzmacnia i wspiera szeroko rozumiany rozwój dziecka. Charakteryzuje się ona obecnością na zajęciach psa, który jest odpowiednio przygotowany – wyszkolony – i wyselekcjonowany, do czego służą opracowane testy predyspozycji psa. Zajęcia dogoterapeutyczne prowadzone są w różnych placówkach. Dogoterapia staje się coraz popularniejsza w żłobkach, przedszkolach i szkołach. O charakterze spotkania decyduje prowadzący, w zależności od potrzeb i możliwości uczestników.
Cele dogoterapii
Wielu specjalistów wyróżnia nadrzędny cel dogoterapii, jakim jest wzbudzenie motywacji, czyli gotowości do podjęcia określonego działania. Pies staje się nowym, innym, a przede wszystkim ciekawym elementem zajęć, co sprawia, że podopieczny lepiej i chętniej współpracuje. Obecność psa dodaje spontaniczności, wyzwala radość i zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Pies nie ocenia, nie krytykuje, nie komentuje, akceptuje nas takich, jakimi jesteśmy. Jest w relacji z nami wierny i oddany. Będzie przy nas bez względu na nasze sukcesy i porażki. Nie musimy przed nim nic ukrywać, on pierwszy wyczuje nasze radości i smutki i będzie z nami w nich uczestniczył. Dzięki dogoterapii możemy rozwijać funkcje poznawcze, sprawność fizyczną, komunikację, świadomość ciała, samodzielność, funkcjonowanie społeczno-emocjonalne, koordynację, poczucie kontroli i sprawstwa, oddziaływać na zachowania problemowe, obniżać poczucie lęku i samotności a nawet poprawiać stan zdrowia fizycznego.
W tych obszarach funkcjonowania możemy wyróżnić następujące cele dogoterapii:
- usprawnianie motoryki dużej i małej,
- doskonalenie funkcji poznawczych,
- rozwijanie mowy,
- doskonalenie czynności samoobsługowych,
- rozwijanie sfery społeczno-emocjonalnej,
- usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- doskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej,
- kształtowanie zmysłu dotyku, węchu i równowagi.
Jakie korzyści przynosi dogoterapia?
Dogoterapia przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Dzięki dogoterapii wywiązuje się więź człowiek-zwierzę, która może pozytywnie wpływać na ludzi i zwierzęta. Badania wskazują, że dogoterapia może fizjologicznie zmniejszyć poziom stresu (poziom kortyzolu) i zwiększać reakcje przywiązania, które wyzwalają oksytocynę. W tym aspekcie dogoterapia wpływa u człowieka na:
- Zmniejszenie lęku i stresu
- Zmniejszenie odczuwania bólu
- Zmniejszenie uczucia strachu lub zmartwienia
- Zwiększenie poczucia wsparcia społecznego
- Dostarczanie motywacji, stymulacji i skupienia
Prosta czynność głaskania psa podczas dogoterapii wyzwala automatyczną reakcję relaksacyjną. Ludzie korzystający z dogoterapii odkryli, że głaskanie psów sprzyjało uwalnianiu serotoniny, prolaktyny i oksytocyny – wszystkich hormonów, które mogą odgrywać rolę w podnoszeniu nastroju.
Zanim przystąpimy do stosowania dogoterapii w danej placówce, należy zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa, które mają na celu lepsze poznanie potrzeb psa, sposobu postępowania ze zwierzęciem oraz unikanie błędów w relacji z psem. Warto też wiedzieć, jakie rasy psów najczęściej pracują w dogoterapii, mianowicie są to: goldeny, labradory, spaniele, malamuty, samoyedy, beagle i pozostałe retrievery. Pamiętajmy, że są też rasy psów, które zostały wykluczone z pracy w dogoterapii: rasy uznane za niebezpieczne, rasy bojowe, rottweilery, większość psów obronnych i stróżujących.
Zasady bezpieczeństwa w pracy z psem w grupie dzieci:
Mówiąc o zasadach bezpieczeństwa, należy wspomnieć o kilku najważniejszych:
- pies musi być przygotowany, wyszkolony, zdrowy, zaszczepiony;
- dzieci kontaktują się z psem dobrowolnie;
- pies pozostaje cały czas pod nadzorem dogoterapeuty;
- dzieci dotykają psa tylko za zgodą dogoterapeuty;
- dogoterapeuta musi reagować na komunikaty, jakie przekazuje mu pies (stres, zmęczenie, zbyt trudne zadanie, lęk);
- dogoterapeuta powinien posiadać pisemną zgodę rodziców na udział ich dzieci w zajęciach oraz informacje o ewentualnych chorobach (np. padaczce) i alergiach (głównie na sierść psa);
- dogoterapeuta powinien posiadać informacje o dzieciach, które boją się psów;
- dogoterapeuta powinien współpracować w zespole: minimum dwie osoby dorosłe i dzieci.
Dzieci, które pracują z psami w ramach dogoterapii, doświadczają zwiększonej motywacji do nauki, co skutkuje lepszymi wynikami i stopniami w szkole. Badania nad efektami dogoterapii w szkołach wykazują szereg korzyści, na przykład u dzieci, które biorą udział w dogoterapii obserwuje się pozytywne zmiany w kierunku uczenia się, zwiększenie motywacji do nauki oraz wzmocnienie relacji z rówieśnikami i nauczycielami dzięki doświadczeniu zaufania i bezwarunkowej przyjaźni od psa terapeutycznego. To z kolei pomaga uczniom nauczyć się wyrażać swoje uczucia i nawiązywać relacje oparte na zaufaniu. Uwidacznia się wzrost frekwencji w szkole oraz zmniejszenie zachowań lękowych.
Dogoterapia w Szkole Języka Polskiego w Bostonie
Szkoła Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie ma to szczęście, iż zatrudniła we wrześniu nauczycielkę, a zarazem dogoterapeutkę – Ewelinę Olszewską, która 25 marca br. rozpoczęła pierwsze zajęcia z psem w szkole. Pierwsze spotkanie z Moką, bo takie nosi imię czekoladowy labrador, było niesamowitym przeżyciem dla uczniów. Opiekunka Moki, a zarazem wychowawczyni klasy pierwszej, opowiedziała jak zaczęła się jej przygoda z dogoterapią.
– Przygodę z dogoterapią rozpoczęłam w 2018 r. z wówczas trzyletnią czekoladową labradorką Moką w Warszawie, gdzie odbyłyśmy szkolenie zorganizowane przez Profesjonalne Kursy Dogoterapii AAI-Perro. Kilka tygodni później rozpoczęłyśmy pierwsze zajęcia, a zleceń przybywało z każdym tygodniem więcej. Pracowałyśmy między innymi w żłobku, przedszkolu, szkole, z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie, z autyzmem, z trudną młodzieżą, w szpitalu na oddziałach dziecięcych oraz w Domu Seniora. Były to jednorazowe lub cykliczne spotkania. Tematyka, jaką proponujemy, związana jest głównie z bezpieczeństwem w kontakcie z psem, obowiązkami wynikającym z posiadania psa, analizą psiego zachowania i wiele innych. Zawsze towarzyszy nam świetna zabawa, odpowiednio dobrane środki dydaktyczne i radość z kontaktu z psem, oczywiście jest to kontakt dobrowolny z zachowaniem dobrostanu psa i człowieka. Kiedy w marcu odbyły się pierwsze zajęcia z Moką w Szkole Języka Polskiego w Bostonie, bardzo się ucieszyłam, że mój pies, który ma ogromny potencjał, będzie kontynuował swoją misję niesienia radości oraz wsparcia w rozwoju społeczno-emocjonalnym dzieci. Jest to dla nas ogromne szczęście, że możemy kontynuować naszą przygodę z dogoterapią, a także wyróżnienie i wyzwanie, aby sprostać potrzebom i wymaganiom polskiej szkoły właśnie w Bostonie – relacjonuje Ewelina Olszewska.
Zajęcia z Moka potwierdziły, że spotkanie z psem podczas zajęć sprawia radość, pozwala przyzwyczaić się do kontaktu ze zwierzęciem, stworzyć z nim dobrą relację oraz oderwać się od świata, który nas otacza. Samo przebywanie z psem, głaskanie go i przytulanie się do niego sprawia, że dziecko otwiera się przed terapeutą i jest bardziej chętne do współpracy. Klasa druga już nie może doczekać się kolejnego spotkania z pieskiem. Moka jest wspaniale wyszkolonym psem, przy którym czujemy się bezpiecznie i miło oraz pełni pozytywnej energii. Poprzez bezwarunkową akceptację pies pozwala zaspokoić potrzeby bliskości, złagodzić poczucie stresu i lęku. A to sprzyja wyciszeniu negatywnych emocji. Oprócz wymienionych korzyści, praca z czworonogiem pomaga ćwiczyć koncentrację, wzbogaca słownictwo i rozwija spostrzegawczość. Mam nadzieję na regularne spotkania z naszym nowym przyjacielem.
Tekst i zdjęcia: Sylwia Wadach Kloczkowska
Bibliografia:
https://sps10.swietochlowice.pl/2022/03/09/dogoterapia-w-naszej-szkole/
https://www.medme.pl/artykuly/dogoterapia-jak-lecza-psy,35319.html
