Stanowcza reakcja Zachodu wobec wsparcia dla Ukrainy zaskoczyła prezydenta Władimira Putina, który liczył, że wewnętrzne podziały umożliwią mu osiągnąć swoje maksymalistyczne cele – zmianę władzy w Kijowie na reżim proputinowski, zaanektowanie całego terytorium Ukrainy i ludobójstwo narodu ukraińskiego, którą rosyjska propaganda określa „nazistami”. Stanowczość strony ukraińskiej do obrony i odzyskania zajętych przez Rosję terytoriów rośnie. Przekazywanie danych wywiadowczych i dostawy kluczowej broni (w tym ciężkiej) wpłynęło na niepowodzenie rosyjskich sił pod Kijowem oraz na wschodnie kontrofensywy m.in. w okolicach Charkowa, gdzie zepchnięto Rosję w stronę granicy.
Determinacja Ukrainy spowodowało, że Zachód coraz bardziej myśli kategoriami zwycięstwa, którą koreluje z osłabieniem autorytarnej polityki Putina w Europie na okres długoterminowy. Wbrew zapowiedziom europejskich przywódców, m.in. prezydenta Francji oraz byłego sekretarza stanu USA Henry’ego Kissingera, naciskanie Ukrainy do oddania części suwerennego terytorium celem zakończenia wojny jest niemożliwe. Defetystyczne stanowisko wobec zamrażania wojny w konflikt regionalny byłby katastrofalny. Spowoduje kontynuację destabilizacji Europy podzielonej przez Putina, przekształcenie się Rosji w państwo faszystowskie dążące do eksterminacji narodu ukraińskiego i zmobilizuje Putina do eksploatacji główne narzędzie rosyjskiej polityki zagranicznej – wojna totalna – do otwierania kolejnych frontów w zakresie „denazyfikacji” sąsiednich państw, np. Polski i krajów bałtyckich.
Zachód nie może zaprzeczać idei zwycięstwa Ukrainy w kontekście militarnego i politycznego upokorzenia Putina. Brak stanowczej deklaracji sukcesu Zachodu po zimnej wojnie z obawy przed nieprzewidywalną reakcją Rosji skomplikowało realne przejście społeczności rosyjskiej od myślenia w kategoriach imperialnych do życia w państwie narodowym. Umożliwiło to Putinowi skonsolidowanie władzy i dążenie do odbudowy supermocarstwa drogą neoimperialną (wojna w Czeczeni w 1999 r., inwazje Gruzji w 2008 r. i Ukrainy w 2014 r.).
Dotychczasowe skutki wojny – gwałty kobiet i mordowanie bezbronnych cywilów oraz plądrowanie mienia i deportacje ludności ukraińskiej w głąb Rosji – ilustrują, że narracja Putina o wielkiej Rosji jest błędna. Potwierdza aroganckie i skorumpowane wady znajdujące się w ustroju autorytarnym jego reżimu. Brak chęci do zakończenia wojny i prowadzenia poważnych negocjacji oznacza, że totalna klęska Rosji jest jedyną szansą na powstrzymanie agresywnej ideologii Putina i przywrócenie do życia ustrojów faszystowskich, które będą dążyć do poszerzenia swoich wpływów na podstawie polityki ludobójczej. Zwycięstwo udowodni, co Zachód zna od 2008 r. – Putin nie jest w stanie politycznie związać partnerów środkami pokojowymi z Rosją, która jedyne, co ma do zaoferowania światu, to użycie swojej siły.
Wojna Putina rozpoczęła okres europejskiej reorientacji. Polska i kraje Europy środkowej stały się państwami frontowymi, które swoją polityką dążą do zwiększenia potencjału Ukrainy i własnej przez radykalne i szybkie zwiększenie zdolności obronnych przy zmniejszeniu potencjału Rosji na frontach militarnym i gospodarczym. Ambiwalentne reakcje Niemiec, Francji i Włoch wobec wsparcia dla Ukrainy i niestanowczość w kwestii jej członkostwa w Unii Europejskiej wskazują, że rola lidera w czasie wojny spadła na wschodnie peryferia kontynentu. Sygnalizuje to strategiczne przesunięcie, w którym kraje Europy środkowo-wschodniej plus Ukraina i sojusznicy (m.in. USA i Wielka Brytania) będą stanowić jądro Europy w zakresach politycznym, gospodarczym i bezpieczeństwa w perspektywicznym czasie.
Dr Paweł Markiewicz
