14 sierpnia w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej odbyły się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego połączone z uczczeniem 70. rocznicy śmierci dr. Teofila Starzyńskiego, komendanta Sokolstwa Polskiego i twórcy czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej, oraz 102. rocznicy Bitwy Warszawskiej, zwanej Cudem nad Wisłą.
Ceremonia na cmentarzu
Na uroczystość przybyli przedstawiciele władz polskich, reprezentanci organizacji polonijnych, a także weterani ze Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce z placówek w Nowym Jorku, New Jersey, Connecticut, Massachusetts i Pensylwanii, wraz z członkiniami Korpusu Pomocniczego Pań działającego przy SWAP.
Pierwsza część uroczystości miała miejsce na cmentarzu w Amerykańskiej Częstochowie przy grobie dr. Teofila Starzyńskiego, gdzie delegacje SWAP i KPP złożyły wieńce z białych i czerwonych kwiatów. Następnie weterańska kolumna przeszła pod pomnik „Mściciela”, pod którym wieńce złożyli: delegacja rządowa z marszałkiem seniorem Sejmu RP Antonim Macierewiczem na czele, ambasador RP w Waszyngtonie Marek Magierowski w asyście oficerów: kmdr. Macieja Stadnickiego oraz płk. Klaudiusza Kamińskiego, konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki, przedstawicielki Korpusu Pomocniczego Pań z prezeską Heleną Knapczyk w asyście I wicekomendanta SWAP Antoniego Płotki i prezesa Fundacji SWAP Andrzeja Maciejewicza, konsul honorowy RP w New Jersey prof. Jerzy Schwartz oraz przedstawiciele harcerstwa z druhną Marią Bielską na czele. Odegrano też hymny narodowe Polski i USA.
Następnie odmówiona została modlitwa za zmarłych, którą poprowadził o. Bogdan Olzacki. W międzyczasie nastąpiło złożenie wieńca pod tablicą 100-lecia Czynu Zbrojnegowprzedsionku głównej świątyni sanktuarium przez komendanta naczelnego SWAP Tadeusza Antoniaka i prezes KPP Helenę Knapczyk.
Przegląd pododdziałów
W dalszej części obchody przeniosły się przed Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, gdzie odbył się uroczysty apel. Dostojnych gości, weteranów i przedstawicieli Polonii powitał o. Tadeusz Lizińczyk, prowincjał zakonu paulinów. Po raz kolejny zabrzmiały też dźwięki hymnów Polski i USA.
Przed sanktuarium odbył się przegląd pododdziałów SWAP, KPP, drużyn harcerskich i Kadetów Pułaskiego, który przeprowadzili płk Klaudiusz Kamiński z biura Attachè Obrony przy ambasadzie RP w Waszyngtonie oraz Tadeusz Antoniak – naczelny komendant SWAP.
Po przeglądzie pododdziałów nastąpiło złożenie wieńcówpod pomnikiem Matki Bożej Hetmańskiej, które złożyli marszałek senior Antoni Macierewicz, ambasador Marek Magierowski, konsul generalny Adrian Kubicki, oficerowie Attachè Obrony przy ambasadzie RP w Waszyngtonie: kmdr Maciej Stadnicki oraz płk Klaudiusz Kamiński, Barbara Zawłocka – przedstawicielka Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej, Aleksandra Słabisz – przedstawicielka Centrum Polsko-Słowiańskiego w Nowym Jorku, delegacja Związku Harcerstwa Polskiego na czele z hm. Marią Bielską oraz Tadeusz Antoniak i Helena Knapczyk – przedstawiciele SWAP i KPP.
Dr Teofil Lachowicz, redaktor naczelny „Weterana”, odczytał apel poległych, oddając hołd i szacunek poległym polskim żołnierzom i weteranom, ofiarom brutalnych akcji niemieckiego Gestapo i sowieckiego NKWD, Polakom wywiezionym na nieludzką ziemię – Syberię i do Kazachstanu, ofiarom komunizmu i osobom represjonowanym w Polsce. Następnie weterani z Pl. 55/91 SWAP z Jersey City oddali salwę honorową. Po salwie honorowej odbyła się defilada pododdziałów przed frontem sanktuarium i zgromadzonymi tam dostojnymi gośćmi, przedstawicielami rządu i organizacji polonijnych. Zgodnie z ceremoniałem wojskowym odegrany został capstrzyk.
Uroczysta msza św.
Następnie wszyscy przeszli do Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, aby uczestniczyć w uroczystej mszy świętej, która rozpoczęła się wprowadzeniem do świątyni pocztów sztandarowych. Mszę koncelebrował o. Tadeusz Lizińczyk w asyście o. Bogdana Olzackiego, ks., Bogdan Chruściela i o. Jerzego Żebrowskiego – proboszcza parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Bostonie i kapelana bostońskiej Pl. 37 SWAP.
Lektorami byli: Helena Knapczyk i Zygmunt Bielski – adiutant finansowy ZG SWAP, natomiast modlitwę wiernych odczytali: Maria Stasiewicz, Krzysztof Szklarski, Zygmunt Bielski, Maria Bielska, Anita Polczynska-Zadrożna. Uroczyste kazanie wygłosił o. Bogdan Olzacki. Na zakończenie nabożeństwa zaśpiewano hymn „Boże, coś Polskę”.
Dalszą część uroczystości prowadził komendant naczelny SWAP Tadeusz Antoniak, który poinformował o życzeniach przekazanych weteranom przez Antoniego Macierewicza – marszałka seniora Sejmu RP, ambasadora Marka Magierowskiego, konsula generalnego Adriana Kubickiego, oficerów: kmdr. Macieja Stadnickiego oraz płk. Klaudiusza Kamińskiego, Barbarę Zawłocką – przedstawicielkę PSFCU, Aleksandrę Słabisz – przedstawicielkę CP-S, hm. Marię Bielską i Helenę Knapczyk – naczelną prezes Korpusu Pomocniczego Pań przy SWAP.
Ważne przemówienia
Następnie głos zabrał Antoni Macierewicz, który podziękował za zaproszenie na uroczystość oraz podzielił się swoimi przemyśleniami na temat Polski i troski o jej niepodległość. – Polska musi pamiętać, że wolność nie jest dana na zawsze i trzeba o nią dbać, a czasem także walczyć – stwierdził, podkreślając, że wojna trwająca w Ukrainie zwiastuje dla Polski niebezpieczeństwo. Przytoczył słowa śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, wypowiedziane podczas wizyty w Gruzji: „dziś Gruzja, jutro Ukraina, pojutrze państwa bałtyckie, a później może i czas na mój kraj, na Polskę” stwierdzając, że konieczne są dalsze inwestycje w polskie wojsko i jego uzbrojenie. W dalszej części przemówienia podkreślił duże znaczenie działań SWAP w podtrzymywaniu tradycji narodowych i patriotycznych. – To właśnie utworzona z ochotników z Ameryki Błękitna Armia gen. Hallera, dobrze uzbrojona i wyszkolona, w liczbie ponad 70,000 żołnierzy, była zasadniczą siłą, która wsparła Polskę i przyczyniła się do wygrania z sowietami w historycznej Bitwie Warszawskiej w 1920 roku, powstrzymując inwazję bolszewików na zachód – przypomniał. – Czyn zbrojny Polonii amerykańskiej jest wspaniałym przykładem oddania ojczyźnie – podsumował marszałek senior.
Kolejnym mówcą był konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki, który odczytał list skierowany do weteranów przez Jana Dziedziczaka – pełnomocnika rządu ds. Polonii, w którym podkreślił duże znaczenie pracy weterańskiej dla dobra Polski. Po odczytaniu listu konsul Kubicki złożył weteranom życzenia z okazji Święta Wojska Polskiego, stwierdzając, że zawsze należy pamiętać o polskich bohaterach. – To nasz obowiązek wobec historii i młodego pokolenia – powiedział. Nawiązał też do aktualnej sytuacji międzynarodowej, zwracając uwagę, że Polska musi być przygotowana na to, aby móc skutecznie się bronić przed agresją Rosji oraz podkreślając w tym kontekście znaczenie polsko-amerykańskiej współpracy.
Krótkie przemówienie wygłosił też kmdr Maciej Stadnicki, który też przekazał weteranom życzenia od gen. Krzysztofa Nolberta, attaché obrony Polski w Stanach Zjednoczonych, który nie mógł osobiście uczestniczyć w uroczystości.
Następnie głos zabrał Tadeusz Antoniak, który przypomniał bohaterstwo polskich ochotników do Armii Błękitnej. – Oni ponosili trudy walki i ginęli za ojczyznę. Dziś oddajemy hołd wszystkim weteranom i żołnierzom, za ich poświęcenie, bezgraniczne oddanie i bohaterstwo – mówił. Podkreślił, że SWAP kontynuuje tradycje bohaterów czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej. – Corocznie wspominamy Bitwę Warszawską, zwaną Cudem nad Wisłą, podczas której żołnierze ze słowami: „Bóg, Honor i Ojczyzna” walczyli o niepodległość naszej ojczyzny. Czcimy ich pamięć i oddajemy im należny hołd – stwierdził. Podziękował też wszystkim gościom i weteranom za udział w uroczystości.
Docenione zasługi
Na zakończenie uroczystości odbyła się ceremonia wręczenia odznaczeń SWAP. Wyróżnione zostały następujące osoby: Antoni Macierewicz odznaczony został Medalem 100-lecia SWAP, a Tadeusz Antoniak, Zygmunt Bielski, Bogdan Blusewicz – prezes chóru i Timothy Kuzma – prezes Związku Sokolstwa Polskiego otrzymali Miecze Hallerowskie. Aktu dekoracji wyróżnionych osób dokonał Marek Chrościelewski – adiutant generalny SWAP, w asyście I wicekomendanta SWAP Antoniego Płotki i dyrektora Fundacji SWAP Andrzeja Maciejewicza.
Zebrani na zakończenie uroczystości odśpiewali „Rotę”, po czym wyprowadzono sztandary. Oficjalnego zamknięcia uroczystości dokonał komendant naczelny SWAP Tadeusz Antoniak.
Relacja: dr Janusz Romański, opr. JLS
Fot. Zygmunt Bielski
