Senat wybrał w czwartek na czteroletnią kadencję 30 ławników Sądu Najwyższego spośród 54 kandydatur. Kandydatury zdecydowanej większości wyłonionych ławników – 26 osób – zostały zgłoszone przez Komitet Obrony Demokracji.
Spośród czterech pozostałych wybranych ławników dwóch zgłosiły grupy obywateli, jednego Klub Inteligencji Katolickiej w Tarnowie i jednego Stowarzyszenie „Ostrów biega”.
Listę wyłonionych ławników przekazało PAP Centrum Informacyjne Senatu. Łącznie w głosowaniu do urny wrzucono 98 kart do głosowania. Czterech wybranych ławników otrzymało komplet 98 głosów. Ostatniego z listy wybranych poparło zaś 50 senatorów, 43 było przeciw, przy braku głosów wstrzymujących.
Głosowanie Senatu na kartach do głosowania zostało przeprowadzone w czwartek przed południem. Przez wiele godzin trwało obliczanie wyników, które zostały podane na koniec posiedzenia Izby, przed godz. 19.
„Wyniki głosowania będą przesłane do Sądu Najwyższego” – poinformował na koniec posiedzenia marszałek Senatu Tomasz Grodzki.
Uchwałą Kolegium SN z 14 maja br. ustalono liczbę ławników Sądu Najwyższego drugiej kadencji na 30 osób. Ławnicy drugiej kadencji mają objąć swoje funkcje od początku 2023 r. i pełnić je do 31 grudnia 2026 r.
Dokonany w czwartek wybór był konieczny z uwagi na upływającą pierwszą kadencję ławników SN. Po raz pierwszy ławników SN Senat wybrał w 2018 r. oraz 2019 r. Za pierwszym razem nie wybrano wyznaczonej wówczas liczby ławników, a jedynie 13 osób, dlatego w 2019 r. konieczny był wybór uzupełniający.
W połowie lipca br. senacka komisja praw człowieka, praworządności i petycji dokonała wstępnej oceny 59 złożonych zgłoszeń, w wyniku której pięć nie spełniło wymogów formalnych. Spośród 54 pozostałych zgłoszeń 31 kandydatów na ławników zgłosił Komitet Obrony Demokracji. Pozostałych kandydatów zgłosiły grupy obywateli albo inne organizacje – np. lokalne komisje NSZZ „Solidarność”.
We wrześniu – podczas kolejnego, tym razem wielogodzinnego posiedzenia komisji senackiej – kandydaci prezentowali swoje kandydatury i odpowiadali na pytania senatorów. W konsekwencji komisja pozytywnie zaopiniowała wówczas kandydatury 25 osób. Ostateczny dokonany w czwartek wybór Senatu tylko częściowo był zgodny z rekomendacjami komisji.
Według ustawy ławnikiem SN może być osoba, która m.in. posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych; jest nieskazitelnego charakteru; ukończyła 40 lat, ale – w dniu wyboru – nie ukończyła jeszcze 60 lat; jest zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika; posiada co najmniej wykształcenie średnie. Nie może nim być osoba, która m.in.: jest zatrudniona w sądach, prokuraturze lub policji, pracuje w urzędach obsługujących centralne organy państwa, jest adwokatem, radcą prawnym, notariuszem, żołnierzem, duchownym albo należy do partii politycznej.
Generalnie ławnicy uczestniczą w Sądzie Najwyższym w rozpoznawaniu skarg nadzwyczajnych oraz spraw dyscyplinarnych m.in. sędziów. Ławników wybiera Senat w głosowaniu jawnym. Udział ławników w orzekaniu przez SN oraz ich wybór przez Senat wynika z ustawy o SN obowiązującej od 3 kwietnia 2018 r.
Marcin Jabłoński, Wiktoria Nicałek, Mateusz Mikowski/PAP
