W pierwszej dekadzie grudnia br. w Museum of Jewish Heritage w Nowym Jorku, Polskim Domu w Filadelfii oraz w Centrum Polsko-Słowiańskim na Brooklynie Fundacja Hatikva zaprezentuje spektakl pt. „Paszporty Życia”. Przedstawienie opowiada historię zapomnianych polskich bohaterów czasu II wojny światowej – Aleksandra Ładosia i związanych z nim polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie w Szwajcarii oraz współpracujących z nimi działaczy organizacji żydowskich.
Wyjątkowy spektakl
Osoby te, znane jako Grupa Berneńska lub Grupa Ładosia, ratowały prześladowanych polskich i europejskich Żydów poprzez wystawianie im fałszywych paszportów. Pozyskane przez nich paszporty państw Ameryki Łacińskiej trafiały następnie do Żydów w okupowanej Europie. Paszporty Paragwaju, Salwadoru, Hondurasu, Boliwii, Peru i Haiti chroniły swoich posiadaczy w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny. Działania te przybrały skalę gigantycznej operacji ratunkowej prowadzonej przez państwo polskie i jego poselstwo w Bernie, w czasie której w ekstremalnych warunkach i ryzykując życiem polscy dyplomaci i ich żydowscy współpracownicy sfabrykowali paszporty latynoamerykańskie dla co najmniej 8 tysięcy osób. Operacja ta jest do dziś uważana za jeden z najbardziej zagadkowych wątków II wojny światowej.
Wykonawcami spektaklu, w reżyserii Małgorzaty Sarneckiej-Papis, Małgorzaty Ułamek i Iwony Witkowskiej, będą aktorzy – amatorzy, uczniowie VIII LO im. Adama Asnyka w Łodzi. Pedagodzy i uczniowie tego liceum realizują obecnie wiele projektów artystycznych i kulturalnych. Spektakularny sukces przyniosły im między innymi realizowane we współpracy z Fundacją spektakle „Pamiętnik Żyda Legionisty” wystawiane w Copernicus Center w Chicago i w Nowym Jorku. Gościem specjalnym spektaklu będzie znany polski kantor Symcha Keller.
Projekcja filmu „Polmission”
Przedstawieniom będzie towarzyszyć pokaz filmu „Polmission. Tajemnice paszportów” w reżyserii Jacka Papisa. Obraz stanowi kontynuację filmu „Paszporty Paragwaju”, prezentującego akcję ratowania Żydów przez Grupę Berneńską. Opowiada o dalszych losach ocalonych dzięki działalności polskiej dyplomacji i polskiego wywiadu we współpracy z organizacjami żydowskimi. Głównymi rozmówcami są ocaleni i ich potomkowie, co sprawia, że film stanowi fascynujący i unikalny zapis jednostkowych losów, z których każdy mógłby stać się podstawą produkcji sensacyjno-szpiegowskiej. W filmie pojawiają się również historycy i badacze, próbujący rozwikłać niewyjaśnione dotąd kwestie i odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania. Po projekcji odbędzie się rozmowa z reżyserem oraz dyskusja.
Fundacja Hatikva zaprezentuje także wystawę przedstawiającą historię działań Grupy Berneńskiej autorstwa dr Aleksandry Kmak-Pamirskiej. Ekspozycja zawiera kolaże prezentujące historię Żydów przed wybuchem wojny i w czasie jej trwania, jako tło opowieści o działalności Grupy Berneńskiej, a także materiały źródłowe, mapy, fotografie, dokumenty oraz listy. Prezentowane materiały pochodzą m.in. z korespondencji Poselstwa RP w Bernie, archiwum MSZ w Londynie z lat 1939-1945 oraz opracowań naukowych.
Historia i sztuka
Fundacja Hatikva – producent i organizator spektaklu oraz imprez towarzyszących – ma bogate doświadczenie w produkcji i dystrybucji wydarzeń artystycznych. W ciągu kilku ostatnich lat przygotowała szereg spektakli, debat i wystaw, poświęconych tematyce Sprawiedliwych – Polaków ratujących Żydów w czasie Holokaustu. Spektakularnym sukcesem Fundacji był spektakl – performance „Irena Sendlerowa – Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata” wystawiany w 2019 roku w Warszawie, Jerozolimie, Tel Awiwie oraz pięciu innych izraelskich miastach. Wszędzie spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem, gromadząc na widowni ok. 5,000 osób. Historycznym wydarzeniem było wystawienie spektaklu w siedzibie Knessetu w Jerozolimie. Przedsięwzięcie było objęte honorowym patronatem prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.
Ostatnim przedsięwzięciem Fundacji była premiera sztuki teatralnej „Paszporty życia” w Teatrze Instytutu Królewskiego w Londynie i prezentacja wystawy w salach biblioteki tego Instytutu. Wydarzeniom tym towarzyszyła debata w londyńskiej Pewterers Hall, w której uczestniczyły znane, opiniotwórcze osobistości ze świata nauki i polityki.
Projekt finansowany jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2022. Sponsorem projektu jest Fundacja ORLEN. Oficjalnym przewoźnikiem artystów i organizatorów jest PLL LOT.
Informacja prasowa Fundacji Hatikva
opr. WEM
