W dniach 5-13 stycznia 2024 r. w Warszawie odbyła się konferencja metodyczna „Nauczyciel polonijny u źródła”, zorganizowana przez Polonijne Centrum Nauczycielskie Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą.
Nauczyciele polonijni pracujący za granicami Polski bardzo potrzebują wsparcia merytorycznego i metodycznego, ponieważ kształtują i podtrzymują poczucie tożsamości wśród Polonii i Polaków przebywających za granicą. Uczą polskie dzieci języka polskiego jako odziedziczonego, a czasem jako obcego, bo dawno minęły te czasy, kiedy do polskiej szkoły uczęszczały dzieci z piękną, poprawną polszczyzną wyniesioną z domu. Dlatego polonijni nauczyciele wciąż muszą szukać nowych, nieschematycznych rozwiązań jak uczyć, aby nauczyć, stare formy i metody pracy niejednokrotnie się nie sprawdzają. Potrzeba nowości, innowacji oraz nieszablonowego podejścia do edukacji, jak i też pomocy dydaktycznych.
Misja ORPEG
Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG) wspiera i promuje naukę języka polskiego wśród młodych Polaków przebywających za granicą. Poprzez rozwijanie różnych form kształcenia umożliwia uczniom zdobywanie wiedzy o Polsce oraz doskonali umiejętności językowe podczas stałego lub czasowego pobytu w innym kraju. Zachęca polską młodzież do kontaktu z językiem polskim i polską kulturą, promuje uczenie się on-line, kształcenie na odległość. ORPEG udostępnia polskie podręczniki i pomoce dydaktyczne, prowadzi działalność doradczą, wspiera rozwój zawodowy nauczycieli pracujących za granicą, docierając nieraz do najbardziej odległych miejsc na całym świecie.
Misją ORPEG jest kształtowanie i podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej wśród Polonii i Polaków żyjących poza granicami kraju poprzez:
- nauczanie dzieci i młodzieży języka polskiego, historii i kultury w języku polskim, ułatwiając im ewentualny powrót do polskiego systemu edukacji,
- krzewienie kultury polskiej,
- metodyczne i merytoryczne wspomaganie nauczycieli uczących języka polskiego.
Tegoroczna konferencja metodyczna odnosiła się właśnie do dwóch ostatnich punktów i została zorganizowana dla polonijnych nauczycieli z Australii, Azji, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Kanady. Szkolenie trwało aż osiem dni, a niektórzy nauczyciele byli w podróży ponad 20 godzin w jedną stronę. W sumie w konferencji wzięło udział 32 nauczycieli uczących w polskich szkołach w Argentynie, Australii, Brazylii, Kanadzie, Katarze, Azerbejdżanie, Peru i USA.
Warsztaty i spotkania
W pierwszych dniach konferencji odbyły się warsztaty pod nazwą „Współpraca i komunikacja w zespole, z rodzicami i środowisku”, w ramach których wykład prowadził dr Wojciech Wierzejski, który w sposób ciekawy i zarazem bardzo życiowy mówił, jak uczyć dzieci odpowiedzialności, jakie są etapy aktywnego słuchania, jak skutecznie motywować siebie i dziecko do pracy. Polecił również ciekawe pozycje książkowe, które pomagają zrozumieć młodego człowieka i jego emocje, na przykład „Umysł jutra” Kellermana i Seligmana – twórcy psychologii pozytywnej oraz „Optymizmu można się nauczyć” Seligmana. Opowiedział o czterech kolorach osobowości według Eriksona, co wywołało u nauczycieli sporo emocji, wszyscy chcieli tam odnaleźć siebie i przyporządkować sobie dany kolor i idące za tym cechy charakteru.
Organizatorzy dbali zarówno o umysły uczestników konferencji, jak i o doznania kulturowo-rozrywkowe, takie jak udział w Orszaku Trzech Króli, który przemaszerował ulicami Warszawy, aby na koniec zatańczyć poloneza pod Kolumną Zygmunta. Uczestnicy konferencji mieli też możliwość zwiedzić Zamek Królewski i poznać jego niesamowitą historię, podziwiając apartamenty królewskie, galerię arcydzieł, kolekcje sztuki, sekretne przejścia i podziemia.
Harmonogram warsztatów był bardzo urozmaicony i wszechstronny, dotykał wiadomości dydaktycznych, ale obcowano też ze sztuką. Można było poznać tajniki Teatrzyku Kamishibai, wywodzącą się z Japonii technikę opowiadania, wykorzystującą drewnianą skrzynkę oraz plansze z obrazkami i tekstem – na wzór parawanu z teatrzyków marionetkowych. Te warsztaty poprowadziła Mariola Przekopiak – nauczycielka konsultantka w edukacji wczesnoszkolnej. Następnie uczestnicy konferencji wzięli udział w warsztatach tańców ludowych i współczesnych, co pozwoliło im wzbogacić swój warsztat o polski folklor taneczny oraz kilka podstawowych kroków współczesnego tańca. Warsztaty prowadzili Marcin Snuzik i Konrad Matysek z Lubelskiego Centrum Inicjatyw Tanecznych.
Wizyta w Pułtusku
Ważnym elementem konferencji był całodniowy wyjazd studyjny do pobliskiej podstawówki na spotkanie z nauczycielami oraz obserwację lekcji z zakresu edukacji wczesnoszkolnej, historii i geografii. Razem z wicedyrektor Małgorzatą Kamińską uczestnicy konferencji wzięli udział w zajęciach w Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 im. Klaudyny Potockiej w Pułtusku, aby móc wymienić się doświadczeniami i porównać metody i sposoby pracy. Następnie udali się na spacer ulicami Pułtuska, poznając jego historię, na koniec zwiedzono Kuźnię Kurpiowską w Pniewie, gdzie odbyły się warsztaty regionalne rękodzielnicze.
Każdy dzień rozpoczynał się z nową siłą, energią i głodem wiedzy. I tak w dalszej części konferencji metodycznej uczestnicy konferencji spotkali się z pracownikami Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Ważnym punktem programu było szkolenie dotyczące możliwości awansu zawodowego, które przeprowadziła Barbara Talik, wicedyrektor ORPEG, a także na temat pozyskiwania podręczników, o czym opowiedziała Magdalena Jędrych, specjalistka ORPEG. Warsztaty dydaktyczne przygotowane zostały też przez Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w postaci spotkania filmowego oraz żywej dyskusji o uniwersalnych wartościach, moralności i odwadze.
Zwiedzanie stolicy
Kolejnym etapem szkolenia były zajęcia dydaktyczne, dotyczące współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży prowadzone przez Agnieszkę Brzostowską oraz sposobów nauczania fonetyki i ortografii prowadzone przez Adriannę Seniów i Ninę Pielacińską. Każdy dzień konferencji metodycznej uczestnicy spędzali na uczestnictwie w licznych zajęciach, wykładach lub warsztatach praktycznych. Poprzez muzyczno-ruchowe zabawy edukacyjne poznawali tajniki kreatywnej pracy z najmłodszymi uczniami wraz z Elizą Szeligą-Kraus, charyzmatyczną pedagożką, autorką zabaw i piosenek dla małych dzieci, ale przede wszystkim dyrektorką Centrum Edukacyjnego DobEdu. Szkolenie to było pełne pozytywnej energii i radości, która wszystkim się udzieliła. Organizatorzy dbali, aby łączyć przyjemne z pożytecznym, czym niewątpliwie była przyjemność zobaczenia spektaklu w Teatrze Kwadrat pt. ,,Godzinka spokoju” w doborowej obsadzie oraz zwiedzanie Warszawy nocą poprzez wieczorny spacer po Starówce wraz z przewodnikiem.
Następne dni konferencji były bardzo intensywne, program przewidywał m.in. spotkanie z dr. Piotrem Kajakiem, zastępcą dyrektora Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestnicy konferencji pracowali nad sposobami nauczania leksyki, gramatyki, ortografii i właściwej artykulacji polskich głosek pod okiem Aleksandry Święckiej. Odbyli też warsztaty dotyczące tego, w jaki sposób korzystać z filmów animowanych w pracy z dziećmi, które prowadziła Marika Lis – edukatorka Przystanku Historia IPN. Ogromną przyjemnością była możliwość uczestniczenia w warsztatach zorganizowanych przez Przystanek Historia IPN, których tematem byli ,,Giganci Nauki”, polscy naukowcy światowej sławy, w ich ramach odkrywano tajniki starego kina oraz rozprawiano na temat Luxtorpedy – wagonu spalinowego stosowanego w szybkich kolejowych połączeniach międzymiastowych w latach 30. XX wieku. Znaczącym punktem konferencji było spotkanie z prof. Małgorzatą Pamułą-Behrens, szkolenie dotyczyło języka edukacji szkolnej – na tym wykładzie uczestnicy otrzymali szereg cennych wskazówek. Konferencja metodyczna zakończyła się w sobotę, 13 stycznia, zgłębianiem tajników pieśni i piosenek patriotycznych. Zajęcia poprowadziła Liliana Sosnowska, nauczyciel konsultant PCN. Po zajęciach uczestnicy otrzymali zaświadczenia o odbyciu ośmiodniowego szkolenia „Nauczyciel Polonijny u źródła” oraz certyfikaty z warsztatów tanecznych.
Filar polskiej edukacji
Podsumowując: konferencja metodyczna dla nauczycieli polonijnych zorganizowana w Polsce przez ORPG była doskonale ukierunkowana i dostosowana do potrzeb nauczycieli pracujących poza granicami Polski. Był to niesamowicie intensywny czas, pełen szkoleń, merytoryki, zdobywania wiedzy, a przede wszystkim wymiany doświadczeń i zacieśniania relacji międzynarodowych. Konferencja była zorganizowana przez ludzi pełnych pasji i zaangażowania w swoją pracę, a głównym celem tego spotkania „u źródła” było podnoszenie kompetencji nauczycieli polonijnych, którzy są „filarami edukacji polskiej” na emigracji. Warto brać udział w takich projektach dydaktycznych, ponieważ dają nam nowe spojrzenie na wykonywaną pracę, ładują pozytywną energią i przede wszystkim potwierdzają, że bycie polonijnym nauczycielem daje ogromną satysfakcję, bo uczestniczy się w procesie wychowaniu nowych pokoleń Polonii w duchu polskości.
Tekst i zdjęcia: Sylwia Wadach-Kloczkowska
Nauczycielka w Szkole Języka Polskiego w Bostonie,
uczestniczka konferencji metodycznej „Nauczyciel polonijny u źródła”
