9 października 1980 roku, o czwartej nad ranem, obudził go szwedzki dziennikarz, który dzwonił z wiadomością o przyznaniu Nobla. „To nieprawda” – powiedział i wrócił do łóżka. 14 sierpnia minęła 20. rocznica śmierci Czesława Miłosza.
Na konferencji prasowej żartował, że 200 tys. dolarów nagrody przeznaczy na zakup farmy i założenie plantacji marihuany. Potem oddalił się do sali wykładowej na zajęcia z Dostojewskiego. Reporter lokalnej gazety pisał, że berkeleyski kampus „był dumny” z Miłosza, choć „wielu ludzi nigdy wcześniej nie słyszało o tym człowieku z nazwiskiem nie do wymówienia”.
Urodził się 1911 r. w Szetejniach na Litwie. Szkolną i uniwersytecką młodość spędził w Wilnie. Pierwszy tom poezji „Poemat o czasie zastygłym” wydał w 1933 r. W 1937 r. Miłosz przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w Polskim Radiu. Okupację przetrwał w Warszawie, jako woźny w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1945 r. pracował jako radca kulturalny PRL-owskich przedstawicielstw w Stanach Zjednoczonych i Francji.
W 1951 r. w Paryżu poprosił o azyl polityczny. W 1960 r. na zaproszenie uniwersytetów California oraz Indiana wyjechał do USA, gdzie objął katedrę języków i literatur słowiańskich na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. W USA wydał m.in. „Zniewolony umysł”, „Dolinę Issy”, „Rodzinną Europę”, „Traktat poetycki”. W kraju jego twórczość była wówczas niemal nieobecna.
Powrót do kraju w czerwcu 1981 roku był triumfalny – witały go tłumy, lubelski KUL-u przyznał mu doktorat honoris causa, w Gdańsku spotkał się z Lechem Wałęsą i stoczniowcami.
Ostatnie lata przeżył w Krakowie. Niemal do końca życia pisał. Zmarł w wieku 93 lat. – Żegnamy się z poetą, ale nie żegnamy się z jego poezją. Ona nas wszystkich tu obecnych i wszystkich nieobecnych przeżyje na pewno – mówiła podczas pogrzebu Wisława Szymborska (Nobel 1996). Poeta został pochowany w krypcie zasłużonych klasztoru oo. Paulinów na Skałce w Krakowie.
Senat RP ogłosił rok 2024 Rokiem Czesława Miłosza. @wydawnictwoznakpl ruszyło z tej okazji z kolekcjonerską edycją dzieł Noblisty. Ukazała się niedawno „Ziemia Ulro” – zbiór esejów, do którego przedmowę napisała Olga Tokarczuk (Nobel 2019).
tom
