Jak się uczyć, żeby się nauczyć?

Połowa roku szkolnego już za nami, prawie każdy uczeń zaczyna odliczać już czas do zakończenia roku, ale – nie ukrywajmy – przed nami jeszcze kilka miesięcy ciężkiej pracy. Niezależnie, czy uczysz się na konkretny test, czy sprawdzian, czy może chcesz zdać egzamin lub uczysz się, bo chcesz poszerzyć wiedzę w jakiejś dziedzinie, warto wiedzieć jak uczyć się szybko i efektywnie.

Metody uczenia się nie muszą być nudne i powtarzalne. Wiele z nich wykorzystuje różne techniki, które zmuszają mózg do dodatkowego wysiłku, wpływają na lepsze zapamiętywanie, utrwalają niezbędne informacje w pamięci, a także sprawiają, że nauka jest o wiele łatwiejsza i przyjemniejsza. Ważne jest, aby podczas procesu uczenia się wzbudzać w sobie emocje. Bowiem skuteczna nauka zawsze związana jest z emocjami.

Metody uczenia się – zasada 40 sekund

O tym, jak ważne są powtórki w procesie nauki, wspominaliśmy już wielokrotnie. Regularne powtarzanie sprawia, że kluczowe informacje zostaną przeniesione do pamięci długotrwałej. Z tego powodu pierwsza powtórka powinna odbyć się tuż po opanowaniu materiału.

Następna po upływie godziny, a kolejna – na drugi dzień. Notatki warto również przeczytać przed położeniem się do łóżka, ponieważ podczas snu nasz mózg segreguje zdobyte informacje.

Przejdźmy jednak do zasady 40 sekund. Według badań nawet krótka powtórka ma znaczący wpływ na zapamiętywanie. Potwierdza to eksperyment brytyjskich naukowców. Grupie osób pokazano 26 krótkich nagrań. Połowa z nich miała przez 40 sekund powtarzać treść wideo – mogli robić to na głos, zapisywać lub odtwarzać w myślach. Pozostała część badanych jedynie obejrzała nagrania. Po upływie dwóch tygodni efekty były zaskakujące! Okazało się, że osoby, które powtarzały materiał, były w stanie przypomnieć sobie wiele detali. Z kolei ci badani, którzy tylko obejrzeli nagrania, nie zapamiętały z nich praktycznie niczego.

Metoda tancerki

Metoda tancerki jest doskonałym sposobem efektywnej nauki. Polega ona na podzieleniu materiału i rozłożeniu go w czasie, na przykład na kilka dni. Dzięki temu przynosi o wiele lepsze efekty niż uczenie się wszystkiego na raz. A dlaczego tancerki? Metoda ta związana jest z amerykańską prekursorką tańca nowoczesnego – Marthą Graham. Sukces przyniosło jej rozpisanie sekwencji ruchów niezbędnych do wykonania konkretnej figury, a następnie rozłożenie ich w czasie. Zastosowanie tej techniki do uczenia się przynosi doskonałe efekty – lepiej powtarzać materiał dwa razy po 30 minut niż jednorazowo przez godzinę. Dzieje się tak, ponieważ nasz mózg o wiele lepiej przyswaja mniejsze porcje wiedzy. To dlatego zabieranie się za naukę na noc lub – co gorsza – na godzinę przed egzaminem zazwyczaj kończy się niepowodzeniem. Jeśli nauka ma mieć sens, należy dobrze ją rozplanować – dzięki temu mamy szansę zapamiętać istotne informacje przez długi czas.

Jak zastosować metodę tancerki w praktyce? Sprawdź, ile dni pozostało do egzaminu i jak duży jest materiał, który musisz przyswoić. Następnie podziel go na kilka części i codziennie ucz się danego segmentu. Jeśli planujesz poświęcić na naukę 2 godziny każdego dnia, rozbij ją na cztery interwały. Oczywiście możesz dopasować czas do indywidualnych potrzeb i uczyć się non stop przez 20 lub 40 minut. Nie zapomnij przy tym o przerwach, które mają ogromne znaczenie w procesie przyswajania wiedzy – mózg musi mieć chwilę na odpoczynek. Nie powinna ona jednak trwać więcej niż 5-10 minut. Tak, jak w przypadku metody 40 sekund, musisz robić regularne powtórki.

Jakie są dodatkowe plusy metody tancerki? Po pierwsze: umożliwia ona zaplanowanie nauki, a dzięki temu, mamy więcej czasu na inne aktywności. Eliminuje ona również złudne wrażenie posiadania wiedzy, które występuje przy uczeniu się całego materiału na raz.

Metoda terminatora

Terminator to kolejna metoda uczenia się dla dorosłych i nie tylko. Brzmi groźnie? Na szczęście to tylko pierwsze wrażenie! Nie chodzi bowiem o bohatera popularnego filmu science fiction z 1984 roku, ale ucznia terminującego u mistrza, który dąży do zostania czeladnikiem. Polega ona na wcielaniu w życie rzeczy, których się uczymy, czyli zamienianiu teorii w praktykę. I nie chodzi tu o faktyczne nauczenie się jakiejś czynności – wystarczy jej symulowanie. Metoda terminatora przynosi bardzo dobre efekty, ponieważ przez praktykę wzmacniamy ślad pamięciowy. Dzięki niej możemy uatrakcyjnić nawet najbardziej nudny materiał. Ważne jednak, aby to, co odwzorowujemy, fizycznie odnosiło się do zagadnienia, które chcemy przyswoić.

Metoda króla boksu

Metoda króla boksu zakłada przeplatanie różnych ćwiczeń i wymieszanie kolejności elementów zagadnienia. Jej celem jest zmuszenie mózgu do pracy na najwyższych obrotach i utrudnianie sobie nauki w rozsądny oraz kontrolowany sposób. Król boksu zasługuje na wyróżnienie wśród wielu metod i technik uczenia się. Zwiększony wysiłek jest ważnym elementem długotrwałego zapamiętywania, a także daje lepsze efekty niż nauka w blokach. Warto wykorzystywać go, jeżeli mamy wiele różnych materiałów, np. notatki, prezentacje, wykłady, teksty oraz ćwiczenia. Nazwa tej metody pochodzi od najwybitniejszego pięściarza świata – Muhammada Alego, który w swoich treningach wykorzystywał technikę mieszania różnych ćwiczeń, zamiast powtarzalnych bloków. Właśnie to między innymi przyniosło mu tytuł króla boksu.

Metoda zmiany miejsca

Metoda zmiany miejsca, jak wskazuje sama jej nazwa, polega na odejściu od przestarzałego przekonania, że należy uczyć się wyłącznie w cichym pomieszczeniu. Poza tym, że każdy z nas ma nieco inny styl uczenia się, preferujemy przyswajanie wiedzy w różnych miejscach – w domu, parku, kawiarni czy bibliotece. Według badań nawet niewielka zmiana, na przykład wyjście na balkon, przeniesienie się do kuchni lub ogrodu, ma pozytywny wpływ na proces zapamiętywania. Dzieje się tak, ponieważ różnorodność miejsc tworzy dodatkowe obszary w pamięci i jest impulsem do szybszego kodowania informacji. Metoda ta będzie odpowiednia przede wszystkim dla osób, których nie rozpraszają dźwięki otoczenia.

Metoda testu zderzeniowego

Jakie jeszcze są metody uczenia się do egzaminu? Najlepiej przeprowadzić egzamin samemu sobie! Brzmi nieprawdopodobnie? A jednak. Wystarczy ułożyć prosty test, który pomoże nam sprawdzić stan naszej wiedzy. Innym pomysłem jest zapisanie na środku kartki kluczowego zagadnienia i wypisanie wszystkiego, co wiemy na ten temat. Dlaczego metoda testu zderzeniowego jest skuteczna? Dzieje się tak, ponieważ próba wyciągnięcia informacji z zakamarków naszej pamięci, wpływa na zapamiętywanie. Co więcej, możemy sprawdzić, w jakich tematach mamy braki i uczyć się na własnych pomyłkach. Metoda testu zderzeniowego sprawia również, że utrwalamy swoją wiedzę i jest o wiele bardziej skuteczna niż kolejne czytanie tekstu. Będzie ona idealna do każdego typu materiału.

Jakie są sposoby uczenia się?

1. Pozbądź się „rozpraszaczy”
2. Nie odkładaj nauki „na później”
3. Ucz się partiami
4. Trenuj pamięć i koncentrację
5. Zapisuj, notuj, obklejaj pokój
6. Mów do siebie lub do…
7. Nie lekceważ pozornie łatwych tematów
8. Rozwiązuj dużo zadań

Jak się uczyć efektywnie i zapamiętywać więcej?

1. Skoncentruj się i bądź uważny
2. Przejdź na głęboki poziom przetwarzania informacji
3. Twórz powiązania z tym, co już wiesz
4. Kategoryzuj i porcjuj informacje
5. Wzbudzaj w sobie emocje podczas nauki
6. Nadawaj informacjom osobistego znaczenia
7. Wykorzystuj wyobraźnię
8. Zaplanuj powtórki

Jak dobrze i skutecznie się uczyć?

1. Koncentruj się tylko na zadaniu
2. Systematycznie ucz się małych partii
3. Ucząc się, rób sobie przerwy co około 40 minut
4. Przeplataj naukę przedmiotów
5. Najefektywniejszy sposób nauki to tłumaczenie tego zagadnienia komuś innemu – ucz się razem ze znajomymi lub tłumacz rodzicom

Sylwia Wadach-Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie