Thanksgiving Day, czyli Święto Dziękczynienia, to bez wątpienia jedno z najbardziej rozpoznawanych amerykańskich świąt na świecie. Jego rodzinny klimat bezpośrednio łączy się z historią. Thanksgiving nawiązuje do porozumienia, jakie Europejczycy nawiązali z rdzennymi mieszkańcami Ameryki Północnej. Licząca 400 lat tradycja doczekała się współczesnych zwyczajów. Mowa tu o następujących po święcie Black Friday i Cyber Monday. Skąd wywodzi się geneza tych nietypowych „świąt” konsumpcjonizmu? Oto co warto o nich wiedzieć.
Początek tradycji
Tradycja Black Friday sięga swoimi początkami do parad urządzanych z okazji Święta Dziękczynienia jeszcze na przełomie XIX i XX wieku. Zgodnie ze zwyczajem koniec pochodu wieńczyła platforma ze Świętym Mikołajem. Był to symbol zbliżającego się Bożego Narodzenia, kolejnych ważnych świąt. Wydarzenie – sponsorowane najczęściej przez duże domy handlowe – łączone było z reklamą ich ofert. Z czasem pierwszy dzień przypadający po Thanksgiving stał się oficjalnym startem sezonu przedświątecznych zakupów.
Black Friday
Jeśli chodzi o sama nazwę „Black Friday”, pojawiła się ona na początku lat 60. XX wieku. Termin ukuli filadelfijscy policjanci z drogówki, którzy regularnie musieli zmagać się w tym dniu z fatalną sytuacją na zakorkowanych ulicach i całkowicie zatłoczonych chodnikach. Choć nazwa ta początkowo nie przypadła do gustu właścicielom sklepów, jako określenie kojarzące się z katastrofą, przegrali oni z jego szerzącą się popularnością. Z czasem nazwa pierwszego piątku po Święcie Dziękczynienia rozprzestrzeniła się w całych Stanach Zjednoczonych i nabrała neutralnego wydźwięku.
Co ciekawe, w początku lat 80. XX wieku powstała alternatywna geneza Black Friday, forsowana przez handlowców. Wiązała ona nazwę z odwołaniem do pojawiających się w końcówce roku zysków, w księgach rachunkowych oznaczanych czarnym atramentem. Czarny Piątek miał być symboliczną granicą, w której kolor czerwony – symbolizujący straty biznesu – ulega zmianie.
Sam start sezonu zakupów wiąże się w Stanach Zjednoczonych z ogromnymi zniżkami. To właśnie one są jednym z najbardziej wyróżniających Black Friday elementów. Sieci handlowe i sklepy prześcigają się w przygotowywaniu atrakcyjnych ofert, które mają na celu przyciągnięcie jak największej liczby kupujących. Czarny piątek jest zatem nie tylko początkiem sezonu przygotowań do Bożego Narodzenia, ale i prawdziwym świętem konsumpcjonizmu.
Cyber Monday
Cyber Monday to pierwszy poniedziałek przypadający po Święcie Dziękczynienia. Jest to także kolejny dzień obniżek. Zgodnie ze zwyczajem wyprzedaże i okazje, które szykują na Cyberponiedzałek sprzedający, mają obowiązywać w tym dniu jedynie w internecie. Zwyczaj ten ulega jednak zatarciu, włączeniu w coraz bardziej ujednolicone obchody już nawet nie samego Black Friday, a Black Week.
Warto podkreślić, że w początkach pojawiania się tradycji Cyber Monday obniżki obowiązywały w tym dniu jedynie w sklepach internetowych. W przeciwieństwie do Czarnego Piątku, gdy sprzedawcy serwowali kupującym okazje w punktach stacjonarnych. Obecnie podział ten w zasadzie nie istnieje. Wielkie święto zakupów obchodzone jest przez kilka dni z jednakową skalą w internecie, jak i zwykłych sklepach.
Black Week
Warto zwrócić uwagę, że czarnopiątkowa tradycja na przestrzeni szczególnie ostatnich lat zmieniła nieco swoją formę. Coś, co początkowo było jednodniowym zakupowym szaleństwem, zaczyna rozciągać się w czasie. Coraz częściej wyprzedaże i obniżki obowiązują nie tylko w Black Friday, ale i nadchodzący po nim weekend. Stąd rosnąca popularność określenia Black Week – obejmującego kilka następujących po Święcie Dziękczynienia dni.
Choć tradycyjnie samo Thanksgivings nie powinno wiązać się z następującym po nim zakupowym boomem, coraz częściej tradycja zaczyna przegrywać z oczekiwaniami konsumentów i sprzedających. Ostatnie lata przyniosły zmianę w postaci Black Thursday, czyli Czarnego Czwartku. Obowiązuje on coraz częściej od godzin wieczornych Dnia Dziękczynienia. Warto zwrócić uwagę, że takie poszerzanie tradycji spotyka się jednak z krytyką. Czarny Czwartek utożsamiany jest z postępującym konsumpcjonizmem i oddzieleniem od Święta Dziękczynienia jego prawdziwego znaczenia.
Ciekawostki
Popularność obniżek cenowych związanych z obchodami Black Friday rośnie i to zarówno w samych USA, jak i na świecie. Tradycja już dawno przestała ograniczać się jedynie do terenu Stanów Zjednoczonych, choć tu pozostaje nadal najsilniejsza. Zgodnie z szacunkami w 2021 roku Czarny Piątek świętowało aż 133 milionów Amerykanów, czyli ponad 1/3 obywateli kraju. Średnio każdy z nich wydał tego dnia ok. 400 dolarów. Z danych z ostatnich lat wynika, że Amerykanie w trakcie obniżek w Black Friday i Cyber Monday wydadzą ok. 87 mld dolarów. Przyrosty sprzedaży w tym okresie w porównaniu do średniej dziennej z całego roku sięga w Stanach Zjednoczonych aż 2,000 procent.
Anna Miler
